П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р


Окытудағы өзіндік жүмыстар түрлері



Pdf көрінісі
бет250/400
Дата23.12.2023
өлшемі13,11 Mb.
#198771
1   ...   246   247   248   249   250   251   252   253   ...   400
Байланысты:
дидактика кытап 2

Окытудағы өзіндік жүмыстар түрлері. 
Оқыту практикасында озіндік 
жүмыстың әрбір типі мүғалімдердің сабақта жоне сабақтан тыс дәрістерінің 
өте көп түрін қамтиды. Олардың ең көп тарағандары мен тиімділерін атайық.
1.Кітаппен жүмыс. 
Бүл оқулыктағы мәтінмен жоне графикалық мате- 
риалмен жүмыс; мәтіннің болігінің негізгі мазмүнын баяндау; оқылған мәтін 
бойынша жауаптың жоспарын күру; мәтіннің қысқаша конспектісі; мотінге 
алдын ала қойылған сүрақтарға жауап; бірнеше тармақтардың материалын 
талдау, салыстыру, қорыту және жүйелеу. Білім коздерімен, анықтағыштармен 
және ғылыми копшілікәдебиетпен жүмыс, оқылғанды конспектілеу, мазмүндау.
2. 
Жаттығулар: 
үлгі бойынша орындалатын жаттығулар; қайта қүрастыру 
жаттығулары; көптеген есептер мен сүрақтарды күру; оқушылардың жауап- 
тарына пікір жазу, олардың сабақтағы әрекетін бағалау; практикалық іскерлік- 
тер мен дағдыларды қалыптастыратын жаттығулар.


206
II бөлім. Дидактика
3. Турлі есептерді шешу және сарамандық, зертханалық, жүмыстар-
ды орындау.
4. Түрлі тексерістік өзіндік жүмыстар, бақылау жүмыстары, диктанттар, 
шығармалар.
5. Баяндамалар мен рефераттар даярлау.
6. 7'абиғатқа экскурсиялар мен оны бақылауларға байланысты жеке жэне 
топтық тагісырмаларды орындау.
7. Үйдегі зертханалык тәжірибелер мен байқаулар.
8. Техникалық модельдеу және қүрастыру.
Тізілген өзіндік жүмыстардың қөпшілігі оқушылардың езіндік әрекетінің 
эр түрлі деңгейлеріне қүрылуы мүмкін, яғни жоғарыдағы төрт типтің біреуіне 
жатуы ықтимал. Әр түрлі дидактикалық мақсаггағы өзіндік жүмыстар шығар- 
машыл мүғалімнің иелігінде болып отыр. Өзіндік жүмыстардың көп түрлілігі 
оларды өткізудің реті туралы нүсқауларды жоққа шығармайды. Бірақ кез кел­
ген жүмыс оқушылардың әрекет мақсаты мен тәсілін сезінуден басталуы 
керек. Бүкіл жүмыстың тиімділігі осыған байланысты. Озат мүғалімдердің 
тэжірибесі көрсеткендей, олардың шеберлік деңгейінің негізгі белгілерінің бірі 
жүмыста оқуіиылардьщ білім алу мүмкіндіктерін есепке алатын, бірін-бірі толық- 
тырагын өзінідік жүмыстардың коп түрлерін пайдалану болып табылады.
Бүгінгі нашар сабақ негізінен сабақта оқушылардың уақытты бос өткізіп, 
жүмыс істемеуімен сипатталады. Үлкен шеберлік иелерінің сабақтарында оқу- 
шылар сабақтың көп бөлігінде түрлі өзіндік жүмысты атқарады.
Өзіндік жүмысты үйымдастыру гірактикасын байқау және оқушылардың 
сондай жүмыстардың орындалу нәтижелерін талдау бүларды үйымдас- 
тырудағы кездесетін кемшіліктерді бөліп көрсетуге мүмкіндік жасайды:
- жүмыстарды үйымдастыруда жүйе жоқ, олар мазмүны, саны, формасы 
жағынан кездейсоқ;
- үсынылған дербестік деңгейі оқушының білім алу мүмкіндікгеріне 
сәйкеспейді; тапсырмаларды ірікгеуде жеке тәсіл көмескі көрінеді;
- өзіндік жүмыстар біркелкі, олардың өткізілу уақытының үзақтығы осы 
сынып үшін қолайсыз;
Тапсырма орындағанда, оқу есептерін шешкенде жэне барлық қимыл- 
дарды дүрыс орындауда оқушылар объекті немесе қүбылысты оз бетінше 
түсіндіріп жазып бере алуы үшін мыналар керек:
- тапсырманың, яғни оның толық немесе жинақталған сипаттамасы дәл 
көрсетілуі керек;
- байқау объектісін модель, сызба, сурет, үлгі ретінде немесе өзін корсету; 
егер қүбылыс оқып-үйренілетін қүбылыс болса, оның дамуын карталар, 
суреттер, сызбалар арқылы созбен сипаттау керек;
- барлық бүрынғы түсінікгерді беру керек-объектінің және оның қүрамдас 
бөліктерінің аттары, оның ішінде терминдер, шартты белгілер, кодтар беріледі;
- оқушылар объектінің үқсастықтары мен айырмашылықтарын ажырата 
білетін бағдарларды анықтауы керек; керек болса, қандай белгілерді қайдан 
іздеу керек екенін айтып, көмектесу қажет. Кейбір мысалдар келтірейік. 
Мысалы, оқушылар тарих сабағында “соғыс” деген түсінікпен танысқан соң, 
оқушылар қүл иеленушілік дәуіріндегі соғыстьщ толық сипттамасын беруі 
керек делік. Бүндайда мүғалім оқушылар алдына міндеттерді қоя отырып, 
төмендегілерді баяндауы керек:




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   246   247   248   249   250   251   252   253   ...   400




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет