Сондай-ақ Қазақстан ономастикасыны ң тарихи-әлеумөттік мәселелері қарастырылады. Кітап қалың оқырман қауымға арналған

жүктеу/скачать 5,42 Mb.

Pdf көрінісі

бет	114/214
Дата	16.02.2023
өлшемі	5,42 Mb.
	#168959

1 ... 110 111 112 113 114 115 116 117 ... 214

Байланысты:
myrzakhmetov m kazak kalai orystandyryldy

Мекемтас Мырзахметұлы «Қазақ қалай орыстандырылды»

Қазақ қалай мәңгүрттенді?
Қазақ жерін Ресей империясы жетілген отты
қарудың күшімен 150 жыл уақыт ішінде әрең жау-
лап, тұтас қаратты. Ал Түркістандағы Бұхара, Хиуа,
Қоқан хандығы мылтық, зеңбірекпен қаруланған
тұрақты әскері әрі мықты соғылған қамал-қорғанда-
ры болса да, екі-үш жылға төтеп бере алмай отар-
ланып, бодандықтың ноқтасын киіп шыға келді. Екі
арадағы, яғни қазақтар мен өзбек хандықтарын
жаулап алудағы ерекшелікті орыс тарихшылары та
рапынан айтылған шыншыл пікірден-ақ танып білсе
болғандай. Ресей отаршылдары қазақ жерін бір
жарым ғасыр бойы жаулағанда, олар отты қарумен,
тұрақты армиямен қаруланса да, әр жердегі қазақ
батырларының қол бастаған жан кешті қарсылығы-
на ұшырап, алға жылжи алмай келді. Мұның басты
себебін орыс тарихшысы Аничков қазақтардың елі-
не, жеріне деген махаббатынан туындаған ұлттық
санасының жоғары деңгейде болуында деп атап
көрсетті. Ал өзбек хандығының қарсыласуы тез
арада тойтарылып, екі-үш жыл арасында жеңіліс
табуы оларда ұлттық сананың жоқтығын көрсетті.
Өйткені отаршылдарға қарсы не өзбек, не сарт, не
тәжік батырының бірде-біреуі қол бастап қарсылық
көрсетпеуі - осының нақты айғағы еді.
Ресей империясы бұл мәселеге ерекше мән
бере қарады. Осы себепті Түркістан түріктері мен қа
зақтарға қарсы қолданған отаршылдық саясатында
елеулі айырмашылық жатты. Қазақ сияқты ұлттық
санасы күшті асау әрі бұла халықты келешекте қол-
да ұстап тұрудың қиындығын Ресей отаршылдары
терең сезінді. Жылқы мінезді, кеңістіктегі еркіндікті
аңсайтын тарпаң мінезді қазақтарды тұқыртып

Мекемтас Мырзахметұлы «Қазақ қалай орыстандырылды?»
ұстаудың бірден-бір кілті - олардың ұлттық сана-
сын өшіріп, халықтық тарихи жадынан жаңылдырып,
табиғи болмысының өзегі болған ауылдық қауымдық

жүктеу/скачать 5,42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 110 111 112 113 114 115 116 117 ... 214