Тјжірибелік сабаќЌА
Жоғарғы жиiлiктi УЖЖ электр өрiсiнiң электролит пен диэлектрикке жылулық әсерiн зерттеу
жүктеу/скачать 3,14 Mb.
|
Практ Стом каз 22
- Бұл бет үшін навигация:
- 6. Бағалау әдістері
- 8. Бақылау
- 14 Сабақ.
- 3. Оқыту міндеттері
- 5. Оқыту және оқыту әдістері
| 2. Жоғарғы жиiлiктi УЖЖ электр өрiсiнiң электролит пен диэлектрикке жылулық әсерiн зерттеу.
а Сұйықтардың тәжiрибе алдындағы Т1 және Т температураларын анықтап алу керек. б Электролит пен диэлектрлiк қасиеті бар сұйықты УЖЖ қондырғысы электродтарының ортасына орналастыру керек. в Әр 3-5 минут сайын температуралардың өзгерiсiн бақылап, нәтижелердi 2 кестеге енгiзiу керек. г) Зерттеу нәтижелерi бойынша Тf(t) тәуелдiлiк графигiн салу керек. д Тf(t) графигiнен диэлектрик пен электролиттердiң температураларының уақытқа қатысты өзгерiсiн, яғни температура градиентiн анықтау керек е) қортынды жасау. 1 кесте
2 кесте
6. Бағалау әдістері: ауызша сұрау 7. Әдебиеттер: 1. Байзак Y.А., Құдабаев Қ.Ж. Медициналык биофизика мен медтехникалар бойынша лабораториялык практикум: оқу құралы/-Алматы: Эверо, 2015. - 304 бет. 2. Көшенов Б. Медициналык биофизикадан зертханалык жумыстар: оку-әдістемелік құрал.-2 бас, өңделіп, толықтырылған.- Алматы: Эверо, 2013 3. Қ.Ж. Құдабаев ж.б. Медициналық биофизика: оқу құралы. - ОҚМФА оқу-әдіст. кеңесі шешімімен басып шығаруға ұсынды. - Алматы: Эверо, 2014. - 192 бет. 4. Қалиева Ж.А. Чудиновских В.Р. Медициналық биофизика пәніне арналған тестілік тапсырмалар: оқу құралы; Астана мед. ун-ті АҚ. - Қарағанды: ЖК "Ақнұр", 2013. - 198 бет. 8. Бақылау: УЖЖ емдеу қондырғысы қалай жұмыс iстейді? Индуктивтiлi керi байланысты шамдық генератордың жұмыс iстеу принципi қандай? Ультра жоғарғы жиiлiктi электр өрiсiнiң электролиттер мен диэлектриктерге әсер ету механизмiн түсiндiр. 4.Аса жоғарғы жиiлiктi электромагниттiк өрiстiң кеңiстiкте таралу сипаты қандай болады? Терапевтiк контурдың қажетiлiк ролi. № 14 Сабақ. 1. Тақырыбы: Рентген сәулесі және оның медициада пайдалануы. 2. Мақсаты: радиологияда қолданылатын негізгі физикалық түсініктер, сәулелік терапия әдістері туралы түсінік беру. 3. Оқыту міндеттері: негізгі радиациялық шамаларды СИ бірліктеріне ауыстыру, дозаларды анықтау бойынша есептерді орындай білу, сәулеленудің экспозициялық және эквивалентті дозаларын есептей білу. 4. Тақырыптың негізгі сұрақтары: 1. Рентген сәулеленуі. Рентген сәулесінің түрлері. 2. Жартылай ыдырау кезеңі, тұрақты Радиоактивті ыдырау. 3. Радиоактивті ыдыраудың негізгі заңы. 4. Рентгенодиагностика түрлері. 5. Сәулеленудің соматикалық және генетикалық әсері. 5. Оқыту және оқыту әдістері: тәжірибелік, шағын топтармен жұмыс. Жер бетінде өмір сүретін кез келген тірі ағзаға, адам және өсімдік дүниесіне әртүрлі иондаушы сәулелер әсер етеді. Көбіне бұл сәулелердің тірі денелерге тигізетін зиянды әсері болар болмас немесе жоқ деп саналады. Бұл айтылғандар рентген, гамма, т.б. медициналық қондырғылардың шығаратын сәулелеріне қатысты емес, олардың тірі денелерге әсері үлкен және зиянды болуы мүмкін. Мысалы рентген, гамма сәулелерінің энергиясы өте жоғары болғаңдықтан, олар адам ағзасына терең бойлап енеді де ішкі мүшелерге әсер етеді, ал ультракүлгін сәулелер адам терісінде жұтылу себебінен, оған терең ене алмайды. Бірақ ұзақ әсер ету салдарынан теріні күйдіріп, кейде қатерлі ісік ауруын тудыруы мүмкін. Көбіне адамдарға негізінен рентген немесе сәулері, ал радиоактивті материалдармен жұмыс істейтіндерге немесе бөлшектері әсер етеді. Бұл сәулелер адам ағзасын, ұлпаларын зақымдайды. Радиоактивті денелерден шығатын жай қозғалатын, зарядты бөлшегі дене атомдарындағы электрондармен белсенді түрде реакцияға түсіп оларды иондайды, да денеге терең ене алмайды. ыдырау кезіндегі бөлінетін электронның энергиясы бірнеше киловольттан 1 мэВ дейін жетеді. Электронның денелермен әсерлесу салдарынан энергиясының аз кемуі, оның бөлшегімен салыстырғанда (ол 40 мкм дейін енеді) ұлпаға терең бойлап енуіне мүмкіндік береді. Ал рентген және сәулелерінің заряды болмауы себепті олардың денемен таралуында, әсерлесуінде энергия жоғалтуы өте аз болады. Сондықтан бұл сәулелер денеге, ұлпаға өте терең енеді, денеде фотон немесе комптон әсерлерін туғызады. Сондықтан рентген немесе гамма сәулелерінің әсері және сәулелерінен әлде қайда жоғары (тек олар қанға немесе ас қазанға тікелей әсер етпесе). Радиоактивтілік деп тұрақсыз ядролардың өз бетінше ыдырауы салдарынан элементар бөлшектер және басқа ядролар шығаруын атайды. Бұл құбылыстың ядролық реакциялардан, ядролық түрленулерден басты өзгешелігі процесстің өз бетінше жүруінде. Радиоактивті сәуле: (гелий ядросы), (электрон немесе позитрон) және (жоғары энергиялы фотон) тұрады. Радиоактивтіліктің негізгі ыдырау заңы бойынша: ыдырамаған ядролар саны уақыт өтуіне байланысты экспоненциалды заң бойынша кемиді, яғни , мұндағы N0 - бастапықы ыдырамаған ядро саны, - радиоактивтілік тұрақтысы. Практикада радиоактивтілік ыдырауды сипаттау үшін орнына жартылай ыдырау периоды деп аталанынатын шама Т қолданылады. Ол сан жағынан ядролардың тең жартысының ыдырауына кеткен уақытқа тең шама. Т және шамалары өз ара =ln2/T=0.693/T өрнегімен байланысты. Радиоактивтілікті сипаттау үшін 1 сек ішінде заттан бөлінетін фотон не гамма бөлшегінің саны да пайдаланылады. Бұл шаманы радиоактивті заттың активтілігі деп атайды, ол өрнегімен анықталынады. Активтілік бекерель (Бк) деген шамасымен өлшенеді. 1 бекерель деп 1 сек ішінде 1 ядроның ыдырауын атайды. Сонымен қатар Кюри (Ки) қолданылады. 1 Ки=3,71010 Бк. Сондай-ақ резерфорд (Рд) деген шама да пайдалынылады 1 Рд=106Бк=106 c-1. Рентген сәулелері шамамен 80-10-5 нм ұзындығы бар электромагниттік толқындар деп аталады. Қозу тәсілі бойынша рентген сәулеленуі тежегіш және сипаттамалық болып бөлінеді. Рентген сәулелерінің толқындары ультракүлгін толқындардан аз. Сәулелердің ұзындығына кері пропорционалды. Яғни, толқын ұзындығы аз болса, соғұрлым жоғары. Бастапқыда медицинадағы рентген сәулелері сынықтарды диагностикалау үшін тек травматологтармен қолданылды. Сондай-ақ, сәуле бөтен денелерді, мысалы, оқаны табу үшін таптырмас көмекші болды. Қазіргі уақытта медицинада рентген сәулесін қолдануға арналған техниканы дамыту алға жылжыды. Рентген диагностикасының бірнеше әдістері бар: жүктеу/скачать 3,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||