Жұмыс 2в. Металдардың уытты катиодарын анықтау

Al³⁺ катионы невралогиялық және энцефалиттік (кейбір авторлар Al³⁺ артық мөлшері мида Альцгеймер ауруына шалдығады деп санайды ) ауруға шалдықтырады. Сонымен қатар алюминиймен уланғанда,спецификалық сүйек ауруларына шалдығуы мүмкін.

Қоршаған ортаның алюминиймен ластануының басты себебі болып кабельдін өндірісі, алюминий өндірісіндегі ағынды сулар, алюминийден тұратын дәрілік перпараттар.

Алюминий катионын келесі реакциялармен анықтауға болады:

1. 
   NH₃ × H₂O сулы ерітіндісімен реакциясы
   

Al³⁺ + 3OH^- = Al(OH)₃ ¯;

Al(OH)₃ + OH^- = [Al(OH)₄]^- = AlO₂^- + 2 H₂O

немесе

Алюминий гидроксиді, көрсетілген теңдеуге сәйкес, сілтілер арасында қышқыл болады. Сондықтан, Al(OH)₃ –тің сілтілермен әрекеттесуі келесі түрде де бола алады:

H₃AlO₃ + 3 OH^- = 3 H₂O + AlO₃^3-.

Na₃AlO₃ ­_­+ 3 NH₄Cl = Al(OH)₃ + 3 Na⁺ ­­+ 3 NH₃ + 3 Cl^-.

2. 
   Ализарин және оның туындыларымен реакциясы
   

Сонымен, Al(OH)₃ ализаринмен S (1,2-диоксиантрахинон-3-сульфоқышқыл натрий тұзымен) сірке қышқылында ерімейтін, қызыл түсті ішкі комплексті тұзын түзеді.

Bi³⁺, Fe³⁺, Cu²⁺ иондары түсті тұнба түзетіндіктен, бұл реакцияға кедергі жасайды
3.Алюминонмен реакциясы .

Бұл жағдайда алюминидің алюминонмен, қышқылдық ортада қызыл түс беретін комплексі түзіледі.

Мыс кейбір ферменттер үшін, тотығу-тотықсыздану реакцияларын катализдейтін кофактор болып саналады. Оның жоқтығы анемияға, сүйек және байланыстырушы жуйенің нашарлануына және шаштын пегментациясының жоғалтуына асер етеді. Мысалы , Zn²⁺ қабылдау, мыстын жоқтығына әкелуі мумкін.

Мыс екі валентті күйінде де, Cu(I) және Сu(II), сульфогидрил тобын глутатионда және күкірті бар белоктарда жақсы байланыстырады. Сu (II) қорғалмаған сульфогидрил тобын дисульфидке дейін тотықтырады да, өзі Cu(I) ге дейін тотықсызданады, сондықтан организм Си (II) сульфогидрил тобының тотығуынан бұрын,байланыстыруы керек.

Мыстың көп мөлшері асқазан-ішек трактына түскен кезде, асқазан және ішек нервыларын қоздырып, құсық пайда болады. Ал созылмалы мыстың көп мөлшері бойдың өсуін тоқтатады, гемоглабинге және бүйрек, бауыр, мига әсерін тигізеді. Церулоплазиннің аз болуы көптеген науқастарда Вильсон ауруына шалдықтырады. Бұл науқастарда бүйректерінде мыс мөлшері көп екендігі байқалады.

Қоршаған ортаның мыспен ластануының басты себебі болып кабельдін өндірісі, электроникалық, гальваникалық өндірісі.

Мыс катионын келесі реакциялармен анықтауға болады:

1. Аммактың сулы ерітіндісімен NH₄OH реакциясы .

Мыстын катионы Cu²⁺ аммик ерітіндісінің көп мөлшерінде лазурьлы-көк түсті коплексті ионға [Cu(NH₃)₄]²⁺ ауысады.

Әсіресе интенсивті түс мыс нитратымен. Егер NH₄OH артығын мыс сульфатына қосса, мыс аммиакатының түсі ашық болады да, HNO₃ қосқанда қоюланады.

3. 
   Калий немесе аммоний роданидімен реакциясы
   

Алтыншы топтын катиондары Сu²⁺ бұл реакциялардың ашылуына кедергі жасамайды, себебі кадмий және кобальт каиондарының тұнбасын түзбейді, ал никель және сынап роданидтері реактивтің артық мөлшерінде жеңіл ериді.

Сu²⁺ катиондарының концентрациясы 1мг/л аз.

4. 
   Калий йодидімен реакциясы
   

CuSO₄ + 2 KJ = CuJ₂ ↓ + K₂SO₄;

және

2 CuJ₂ = Cu₂J₂ ↓ + J₂.

5. 
   Сu²⁺ металдық мысқа дейін тотықсыздануы.
   

Cu²⁺ – ионы калий гексацианоферратымен (II) қою-қызыл түсті тұнба Cu₂[Fe(CN)₆] түзеді.

Сu²⁺ - ионы натрий тиосульфатымен қышқыл ортада, қыздыру барысында Cu₂S қара тұнба түзеді:

2 Cu²⁺ + 3 S₂O₃^2- + Н₂O = Cu₂S ↓ + S₄O₆^2- + SO₄^2- + 2 H⁺;

Cu²⁺ + e^- = Cu¹⁺;

2 S₂O₃^2- → S₄O₆^2- + 2e^-.

10-15 тамшы зерттелетін ерітіндіні пробиркаға енгізіп, 2н күкірт қышқылын (рН = 2) және 2-3 натрий тиосульфат кристалдарын қосады, алынғаг қоспаны қызығанша қыздырады. Егер Cu²⁺-ионы бар болса, қара тұнба түзіледі.

Реакция жүруіне Hg²⁺-ионы кедергі жасайды.