Әншілік тыныстың физиологиялық тыныстан айырмашылығы

Нота білу мен теориялық білімнен басқа ән айтудың әр түрлі ережесін сақтау керек.

—         толық емес тактыдан басталған дыбысты жеңіл және тыныш айту керек.

—         Музыкалық фразада басты бір шың ғана болуы керек.

—         Ән қарқындылығын соңғы ұзақтыққа дейін сақтау керек.

—         Ұзақ нотаны айтқанда іште пульсация болу керек.

—          Әнді айтқанда келесі нотаны жеңіл айту керек.

—         Темп жылдамдаған сайын дыбыс жеңіл болу керек.

—         Екі дауыстыны бірге айту да, қосуға болмайды.

—         Әуен немесе жоғары дыбыс көтерілгенде дыбысты төменгі дыбысқа жақын айту керек.

—         Сөз ортасында тыныс алуға болмайды. Хорда цептік тыныс.

—         Цептік тыныс қолданарды жұмсақ атакамен дыбысталу керек.

—         Зат есіммен етістік үстінен тыныс алуға болмайды.

—         Тыныс шығару шығарма екпініне қатысты болу керек.

Дағды — өз еркімен орындалып отыратын құбылыс. Запарожец, Люблинской, Пятровский пайымдауы бойынша дағды үшке бөлінеді.

1. Анаметтік – құбылыс элементін меңгеру.

2. Синтетикалық – жалпы структура құбылысы.

3. Автоматизаци – пысықтау структурасы.

Дауыстық аппарттың дұрыс жұмыс істеу координациясы үшін, мускулдық энергия үнемді түрде жұмсалып, әнші дұрыс айтқанда өзіне де көрерменге де жақсы естіледі. Дұрыс ән айтудың себебі, дауыс шаршағанда, тамақпен айтқанда, осыдан көрермендерде дұрыс қабылдамайды.

Әнші дауысының негізгілері:

• 
   Дыбыс диапазоны.
  
• 
   Дауыс диапазонының әр бөлігіндегі динамикалық диапазон.
  
• 
   Тембр сапасы: обертон байлығы, әнші вибратасының сапасы, вокалдық позиция, ұшқырлық және үнділігі, регистордан регисторға жүйемен  көшу, дауыстыларды қалыптастыру, дауыстың қысылуы.
  
• 
   Дикция сапасы: талдау, ойлау, жеткізудегі ептілік.
  

• 
  Дыбыс қалыптастыру.
  
• 
  Әнші тынысы.
  
• 
  Артикуляция.
  
• 
  Слухтық дағды.
  
• 
  Орындаудағы мәнерлі эмоционалдық дағды.
  

Артикуляциялық дағды:

• 
  Фонетикалық анықтама және ептілікпен, таза жеткізу.
  
• 
  Әр түрлі фонемада көмейді бір қалыпты ұстау.
  
• 
  Жақын және вокалдық позицияны табу, бет аймағында дыбыстың дұрыс дыбысталуын білу үшін.
  
• 
  Дауыстыларды мүмкіндігінше сезу, ал дауыссыздарды қандай ритм, темпте болсын жеңіл айту.
  

• 
  Әншілік қойылым, тыныс органдарына мүмкіндік.
  
• 
  Іш бұлшықетімен жамбас, бел аймағындағы бұлшық еттермен көлемді тыныс шығару.
  
• 
  Тыныс ұстап жіберу.
  
• 
  Ақырын және үнемді фонациялық тыныс алу.
  
• 
  Тынысты бүкіл музыкалық фразаға бөлу.
  
• 
  Дыбысты біртіндеп күшейтіп, әлсіздендіру үшін тынысты қолдану.
  

• 
  Слухтық назар және өзін — өзі қадағалау.
  
• 
  Әнші дауысының дыбысталуының сапасы, эмоциялық мәнерлілік.
  
• 
  Әншілік дыбыс және оның қалыптасуын елестете білу.
  

• 
  Жаймен айту.
  
• 
  Дауыстыларды вокализациямен айтқанда таза фонема болу керек.
  
• 
  Дауыста еркіндік.
  
• 
  Әнді айтқанда ауыз қалыпты ашылады.
  
• 
  Ешқандай күштеу жасамау.
  
• 
  Өте ақырын, өте қатты айтуға болмайды.
  
• 
  Нотаны бір қалыпты дыбыс күшімен созу.
  
• 
  Бір қалыпты дауыс тембрімен дыбыстарын жоғары төмен айту.
  
• 
  Portomento яғни ешқандай «подьездсіз».
  
• 
  Вокалдық жаттығулар қатарын бақылау.
  

• 
  Сөзді әнде бір қалыпты артикуляциямен айту, күлген тәрізді.
  
• 
  Дауыссызды жеткізу. «л», «р», «м», «н», «з», дауысталуын естірмеу тиіс.
  
• 
  Дауыссыздың бет, маскада дыбысталуы.
  
• 
  Үнді: м, б, в, д, з, н, л, р, ж, г.
  
• 
  Қатаң: п, ф, т, с, ц, ш, к, х.