Хаффман әдісі бойынша дискретті хабарламаны оптималды кодттау
Әдіс келесілермен қорытындыланылады.
Қор көзі алфовитінің элементтері олардың ықтималдылықтарының кему реті бойынша орналасады.
Одан кейін екі төменгі элемент біріктіріліп жаңа іріктендірілген элемент шығады, ол алфовитте қосындылық ықтималдылығына сәйкес орналасады.
Соңғы екі ықтималдылық қосындысы бірге тең болмайынша 2 п. Орындау жалғаса береді.
Әр біріктіру кезінде элементке 0 санын береміз, біріктірілген қос элементтің жоғарғы жағында орналасқан және 1 санын егер ол төменгі жақта орналасса.
Алынылып отырған элементтің біріктірілген саны оның сәйкес келетін кодттық комбинациясына тең. Мұндай түрде салынған код Хаффман коды деп аталады.
Хаффмена кодының құрылуына мысал қарастырамыз.
Эл-нт
|
Ықт-ық
|
Біріктірілген символдар ықтималдылығы
|
Код
|
xi
|
p(xi)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0,57
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0,43
|
|
|
|
x1
|
0,29
|
|
|
|
|
|
|
|
|
00
|
|
|
|
|
|
|
0,28
|
|
|
|
|
x2
|
0,23
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10
|
|
|
|
|
|
0,20
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0,15
|
|
|
|
|
|
|
x3
|
0,13
|
|
|
|
|
|
|
|
|
011
|
x4
|
0,11
|
|
|
|
|
|
|
|
|
110
|
x5
|
0,09
|
|
|
|
|
|
|
|
|
111
|
x6
|
0,08
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0100
|
|
|
|
0,07
|
|
|
|
|
|
|
|
x7
|
0,04
|
|
|
|
|
|
|
|
|
01010
|
|
|
0,03
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x8
|
0,02
|
|
|
|
|
|
|
|
|
010110
|
x9
|
0,01
|
|
|
|
|
|
|
|
|
010111
|
8 Дәріс
КАНАЛ БОЙЫНША ШУМЕН БЕРІЛГЕНДЕРДІ БЕРУ ПРИНЦИПТЕРІ
аҚПАРАТТЫ БЕРУ ЖЫЛДАМДЫҒЫ ЖӘНЕ ШУМЕН ДИСКРЕТТІ КАНАЛДЫҢ ӨТКІЗГІШТІК ҚАБІЛЕТТІЛ
Х хабарлама көзіне x1, x2, ...., xn элементтерінен хабарлама көзі хабарлама жіберсін, ал хабарламаны алушы кейбір элементтерінен y1, y2, ...., yn тұратын Y кейбір хабарламасын қабылдасын. Хабарлама канал бойынша шумен беріледі.
x1 y1
x2 y2
... ...
xn yn
Яғни, шумен канал бойынша хабарламаны беру кезінде қабылдайтын жақта берілді деп айтуға болмайды. Хабарлама берілді деген ықтималдылықпен айтуға болады.
Егер yi қабылдасақ, онда әр-түрлі ықтималдылықпен xi берілді деп айтамыз. Если принят, то можно лишь говорить, что с различными вероятностями были переданы, мұндағы i=1,...,n. Мұндай беріліс шартты p(xi/yj) ықтималдылық көмегімен математикалық түсіндіріледі.
Егер каналда шу болмаса, онда p(x1/y1) =1, p(x1/y2) =0 және қалған барлығы p(x1/yn) = 0.
Беріліске дейін хабарлама энтропиямен сипатталады H(xi)=log 1/p(xi)= -log p(xi). (*)
H(xi) шамасы шартсыз немесе априорлы энтропия деп аталады. Шу болған жағдайда хабарлама нәтижесінде энтропия нольге дейін азаяды, қалдықты энтропия шамасына дейін
H(xi/yj)=log 1/p(xi/yj) = -log p(xi/yj). (**)
H(xi/yj) шамасы шартсыз немесе априорлы энтропия деп аталады. Анықтаймыз
Ш(чш.но)= Р(чш) - Р(чш.но) = дщп (з(чш.но)).з(чш)ю (1)
Қабылданған элементте yj ақпарат мөлшері берілген элементке xi қалай қатынасты. Орташаға келтіре отырып ақпараттың жекелеген мөлшерін I(xi/yj) – берілген хабарламаның барлық элементтерін p(xi) есепке ала отырып және қабылданған хабарламаның барлық элементтері бойынша p(yj), ақпарат мөлшерін аламыз (2)
Шу болған кездегі ақпаратты алу механизмі
БЕРГЕНГЕ ДЕЙІН БЕРГЕННЕН КЕЙІН
ЭНТРОПИЯ H(Х) H(Х/Y)
АҚПАРАТ 0 H(X)-H(X/Y)
Жағдайды қарастырамыз:
1. Шу болмаған жағдайды, яғни әрбір берілген символға бір ғана қабылданған сигнал сәйкес келеді.
p(xi/yj)=1 немесе 0, H(xi/yj) = 0 ізінше H(X/Y) =0 және I(X/Y)=H(X), яғни жоғалған ақпарат жоқ.
2. Шу деңгейі жоғары болғаны сондай, қабылданған хабарлама беретін хабарламамен байланыспайды.
p(xi/yj)= p(xi), H(xi/yj)=H(xi) ізінше H(X/Y) = H(X) и I(X/Y)=0, яғни толығымен ақпаратты жоғалту жүреді.
Сондықтан 0 I(X/Y) H(X) =I(X).
Шумен дискретті канал бойынша ақпаратты беру жылдамдығы
R = Vк I(X/Y) бит/с.,
Мұнда
Vк – канал бойынша символдарды беру жылдамдығы;
I(X/Y) – бір сөзбен тасымалданатын, ақпараттың орташа мөлшері
С = max R – шу болған кездегі каналдың өткізгіштік қасиеті.
Көріп отырғандай, шу болған жағдайда каналдың өткізгіштік қасиеті кемиді.
Шумен дискретті канал бойынша Шеннон теоремасының өткізгіштік қасиеті
Тура теоремасы:
Если производительность источника сообщения P хабарлама көзінің өнімділігі С каналының өткізгіштік қабілеттілігінен аспайтын болса Р С онда шудың болғанына қарамастан кодттаудың мынандай әдісі болады, беру кезінде ақпарат жоғалмайды, Р С кезінде, ақпаратты беру жылдамдығы С (R С) ұмтылады.
Кері теорема.
Егер Р > C, онда ақпаратты жоғалтусыз беру кодттау әдісі болмайды.
Бұл теоремада кодттаудың дәл бір әдісі көрсетілмеген, ақпарат нольге тең болатын бірақ оның бары дәлелденген.
Мысал.
Шусыз канал Шумен канал
Vк = 1000 дв.симв./c Vк = 1000 дв.симв./c
Cбп = 1000 бит/c Cп = 600 бит/c
Рбп = 1000 бит/c Рп = 600 бит/c
Vиopt = 1000 дв.симв./c Vиopt = 600 дв.симв./c
Каналад шу боған кезде канал бойынша 1000 дв.симв./c беріледі Оның 400 дв.симв./c артық ақпарат болып табылады, яғни Cбп - Cп = С.
Шеннона теоремасына сәйкес шумен канал бойынша ақпаратты қатесіз берудің жалғыз әдісі артықтықты енгізу.
Дәріс 9
шуға қарсы артықтықты енгізу әдісі
9.1 Шуға қарсы тұрақты (помехоустойчивое) кодттау.
9.2 Қателіктен қорғаудың топтық әдісі.
9.3 Кері байланыспен берілгендерді беру жүйесін ұйымдастыру.
Шуға қарсы тұрақты (помехоустойчивое) кодттау принциптері
Шуға қарсы тұрақты (помехоустойчивое) кодттаудың үш типі болады:
қатені түзетумен;
қатені тауып түзетумен.
Шуға қарсы тұрақты (помехоустойчивое) кодттауды құру, барлық мүмкін болатын кодттық комбинациялар N екі топқа бөлінеді: рұқсат етілген Nи (пайдалы ақпаратты беруге арналған) және рұқсат етілмеген Nк (бақылау мақсаты үшін пайдаланылатын ақпаратты беру үшін арналған) Рұқсат етілген және рұқсат етілмеген кодттық комбинациялыр кез-келген шу нәтижесінің әсерінен рұқсат етілген комбинациялар рұқсат етілмегенге көшсе таңдалады. Онда қабылдайтын жақта қатені табу әрқашан болады.
Шуға қарсы тұрақты (помехоустойчивое) кодттаудың негізгі сипаттамаларын қарастырайық.
n кодының шамасы. Кодттық комбинация ұзындығы.
nи ақпараттық символдар саны. Ақпараттық символдар- кодттық комбинациядағы алфавиттегі сәйкес әріптерді көрсететін.
nк бақылаусимволдар саны. Ақпаратты бақылау мақсатында пайдаланылатын қосымша символ
nк = n - nи.
l кодының артықтығы (Избыточность). Бақылау символдарын енгізгіен кездегі кодттық сөздің қатынасты ұзындығы
l = (n - nи) / n = 1 - nи/n.
d коддтық ара-қащықтық. Кодттық ара-қашықтық – бұл кез-келген рұқсат етілген екі кодттық комбинациялардың арасындағы минималды ара-қашықтық. Екілік хабарлама үшін екілік бірліктегі сан анықталады.
Кодттық ара-қашықтықты таңдау үшін теңсіздік пайдаланылады
d r + s + 1, (*)
мұндағы r – берілген код табатын қателер саны;
s – берілген код түзететін қателер саны
r s.
Шуға қарсы тұрақты (помехоустойчивое) кодттар синтезі
Шуға қарсы тұрақты (помехоустойчивое) кодттар синтезінің тапсырмасы келесі бейнеде қалыптасуы мүмкін: Nи берілетін хабарлама жиыны берілсін, шуға қарсы тұрақты (помехоустойчивое) кодттың талаптары көрсетілген. Көрсетілген талаптарды орындауда неғұрлым тиімдіні қамтамасыз ететін кодтты синтездеу қажет.
Ол үшін мыналарды анық тау қажет:
n – кодттық сөздің ұзындығын (разрядность кода);
кодттық қашықтықты d;
nк бақылаушы символдар қажетті санының минималдылығы және олардың шамалары;
nи ақпараттық символдар санының хабарлама жиынын беру үшін қажет;
қабылданған хабарлама саны және тексеру реті.
Одан басқа, бақылаушы және ақпараттық символарды сидыратын позицияларды орнату қажет.
Ең бірінші ақпараттық символдар саны анықталады nи, сосын - nк.
Ақпараттық символдар саны берілетін хабарлама жиыны негізінде анықталады
. (1)
Бақылаушы символдар санын анықтау үшін nк келесідей талданады. рассуждают следующим образом. nк бақылаушы символдардан nк екілік комбинациядағы дәреже, сұрақтарға «йә» немесе «жоқ» деген жауап беру қажет:
Берілген кодттық сөз дұрыс қабылданды ма?
Егер онда қате болса, онда қандай n позицияда, бақылауды қосқанда? Осы бейнеде, екілік комбинация n + 1 сұрағына кем емес жауап беру керек, яғни
(2)
n = nи + nк болғандықтан, онда , осыдан (2) есепке ала отырып, мынаны аламыз
(3)
немесе
(4)
Достарыңызбен бөлісу: |