Есім хан Билік еткен жылдары / годы правления: 1598-1628 жж/гг

Есім хан

Билік еткен жылдары / годы правления: 1598-1628 жж/гг.

Туыстығы/Родство: Шығай ханның ұлы, Тәуекел ханның інісі / Сын Шыгай хана, младший брат Тәуекел хана

сыртқы саясаты / Внешняя политика

• Есім хан болғаннан кейін жаңадан сайланған Бұхар ханымен соғысты тоқтату туралы келісімге келген еді.
• Бірақ бұхар өзбектері Тәуекел хан тартып алған Ташкент, Сайрам, Әндіжан қалаларын қайтарып алғысы келді.
• 1603 жылы бұхар халқы келісімді бұзады, шайқас Айғыржарда (Самарқан маңы) өтіп, бұхар әскері жеңіліске ұшырайды.
• После того как Есим становится ханом, он заключяет перемирие с новым Бухарским ханом.
• Но бухарские узбеки хотели вернуть захваченные Тауекел ханом города Ташкент, Сайрам, Андижан.
• В 1603 году бухарский народ нарушает перемирие, битва проходит в Айгыржаре, бухарское войско терпет порожение.

сыртқы саясаты / Внешняя политика

• 1603-1624 жылдар арасында бұхар халқы Сыр бойындағы қалалар үшін қазақ жеріне 7 шабуыл жасайды, 7-еуінде де жеңіліс табады.
• Арал маңындағы қарақалпақтар көтерілісін басып тастады.
• Ойраттардың жорығын бірнеше рет қайтарды.
• В 1603-1624 года бұхарский народ 7 раз нападал на казахские земли ради городов возле Сырдарии.
• Подавил востание каракалпаков что жили в Приаралье.
• Несколько раз оттеснял нападение ойратов.

Ішкі саясаты / внутренняя политика

• Жаңа заңдар жинағын шығарды.
• Оған халық «Есім ханның ескі жолы» деген ат берді.
• Төрелердің билігін азайтып, билер мен рубасылардың билігін күшейтті.
• Хандықты үш жүзге бөліп, әр жүздің басына билерді қойды.
• Принял новый свод законов.
• Его в народе назвали «Старинный путь Есим хана»
• Понизил власть Торе, и увеличел власть биев и родовых старшин.
• Поделил ханство на три джуза, и во главе каждого поставил биев

Бүлікші тұрсын және қатаған руы Бунтовшик турсун и племя катаган

• 1613 жылы Ташкент қаласында Тұрсын сұлтан өзін хан жариялайды.
• Оны сол кездегі Ұлы жүздің ең беделді руларының бірі қатаған руы қолдайды.
• Есім хан Тұрсынның билігін мойындайды, сөйтіп қазақ тарихында алғаш рет «екі билік саясаты» орын алады.
• Бірақ бүлікші Тұрсын бұны аз көреді.
• В 1613 году в городе Ташкент султан Турсун объявляет себя ханом.
• Его поддерживает один из самых афторитетных в те времена родов в Старшем джузе племя катаган.
• Есим хан признает власть Турсуна, и так впервые в истории казахского народа появляется «политика двоевластия»
• Но для бунтовшика Турсуна этого было мало.

Қатаған қырғыны / катаганское побоище

• Есім хан 1627 жылы ойраттарға қарсы жорыққа аттанады.
• Осы уақытта Тұрсын хан алыстағы жауды емес, Түркістанды шабады.
• Тұрсынның бұл әрекетіне ашуланған Есім хан сол жылы Ташкентке басып кіреді.
• Ашуын ұстай алмаған ол Тұрсын ханды өлтірумен тоқтамай, қатаған руын толығымен тарих сахнасынан жояды.
• В 1627 году Есим хан отправляется на войну с ойратами.
• В это время Турсун хан нападает не на далекего врага, а на Туркистан.
• Услышав об этом Есим хан в гневе врывается в Ташкент.
• Его ярость была настолька велика что он не только убил Турсуна, но и полностью стер род катаган с страниц истории

Есім ханның мазары / Гробница есим хана

Тарихи маңызы / историческая значимость