| Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрлігі
« Сырдария » университеті
“Химия және биология” факультеті
“Биология” кафедрасы
«Эволюциялық ілім»
пәні бойынша 050113- «Биология» мамандығының
топ студенттерінің білімін бақылауға арналған
ОБСӨЖ
тапсырмалар мәтіні
Семестр: 8
Кредит саны: 3
Емтихан - Тест
Жетісай –2009ж
М А З М Ұ Н Ы
Алғы сөз
Күнтізбелік – тақырыптық жоспар
Бірінші рейтинг бақылау (5-ші апта)
Ертедегі Греция мен Римдегі табиғаттың пайда болуы туралы ұғымдар
Ламарктің эволюциялық концепциясының маңызы
Эволюция ілімінің туылуы және қалыптасуы
Табиғи сұраптау және оның түрлері
Тіршілік үшін күрестің алғы шарттары
Эволюциялық ілімнің Дарвиннен кейінгі дамуы
2-кезең.Эволюцияның қозғаушы күштері
4-кезең. Эволюцияның синтетикалық теориясының дамуы
Органикалық эволюция
Энергетикалық процестердің эволюциясы
4. Екінші аралық бақылау (11 – ші апта)
Экология және биогеография салаларының зерттеулері
Тұқым қуалайтын өзгергіштік – эволюцияның элементарлы материалы
Популяцияның генофонды туралы ұғым
Табиғи сұрыптау және оның маңызы
Бейімделушілік ұғымы
Түр, типологиялық түр концепциясы
Түр түзілуінің әдістері мен жолдары
Мүшелер мен функциялардың эволюциялануы жайлы Дж.Симпсон мен А.Л.Тахтаджянның зерттеулері
Неотения және фитализация құбылысы
Антропогенез мәселелері
Биосфера эволюциясы және ноосфера
Микроэволюция проблемасын талдау қажеттілігі
Эволюция ілімі және қоршаған ортаны қорғау
5.Бақылау сұрақтары
6.Тест
Алғы сөз
050607-«Биология» мамандықтарының 4-курс студенттеріне
8 – семестрде “Эволюциялық ілім” пәнінен типтік оқу жоспарына сәйкес
3-кредит (135- сағат) берілген. Оның 30-сағаты лекция, 15-сағаты семинар,
45-сағаты ОБСӨЖ және 45-сағаты СӨЖ – ге бөлінген.
Кредиттік оқыту жүйесінде студенттердің өзіндік жұмысын (СӨЖ) ұйымдастыру маңызды орын алады. Олардың СӨЖ ұйымдастырудағы негізгі функциялары:
студенттерге бағыт, бағдар беру;
студенттерге консультациялық көмек, кеңес беру
студенттердің білімін бақылау, бағалау.
Студенттердің өзіндік жұмыстағы негізгі міндеттері:
- сабақ барысында берілген ақпараттарды белсенді қабылдау;
оқытушының кеңесін негізге алып, өз бетінше дайындалу, өздеріне қатаң талап қоя білу;
күрделі, проблемалық ситуатцияларды, күрделі мәселелерді меңгеруде оқытушыдан дер кезінде түсініктеме, кеңес, көмек алу.
Студенттердің өзіндік жұмыстарын өткізуде келесі мәселелерге көңіл бөлінуі тиіс.
СӨЖ нақты жоспарлау;
әдістемелік қамтамассыз ету;
СӨЖ тапсырмаларының күнтізбек – тақырыптық жоспарға сәйкес орындалуын студенттен талап ету.
Оқытушының басшылығымен өтетін студенттің өзіндік (ОБСӨЖ) жұмысының көлемі типтік оқу жоспарына, пәннің жұмыс оқу бағдарламасына сәйкес анықталып уақыты, аудиториясы көрсетіліп оқу кестесіне енгізілген.
СӨЖ бақылау түрлерін, тәсілдерін таңдауда оқу пәнінің мақсаты мен міндетін, бөлінген сағат көлемін, студенттің дайындық сатысы ескерілген.
ҮЙ ТАПСЫРМАСЫ
АУДИТОРИЯЛЫҚ ЖҰМЫСТАР
СТУДЕНТ
СТУДЕНТ + ОҚЫТУШЫ
РЕФЕРАТ БАҚЫЛАУ ЖҰМЫСЫ ГЛОССАРИЙ
КОЛЛОКВИУМДАР, ТЕСТ ОЙЫНДАР
ҚОРЫТЫНДЫ БАҚЫЛАУ
(емтихан)
РЕЙТИНГ БАҚЫЛАУ
( рейтинг 7 – 14 апта)
АҒЫМДАҒЫ (күнделікті бақылау
КІРІСПЕ БАҚЫЛАУ
     
Студенттің білімін бақылау объективті бағалауды, бақылауды ұйымдастыру – студенттің өзіне деген сенімділігін, жауапкершілігін, пәнді меңгеруіндегі белсенділігін арттырады.
Студенттердің өз бетімен орындайтын жұмыстарының дайындық деңгейін, білімін бақылауға “Эволюциялық ілім” пәні бойынша тестілік тапсырмалар, глоссарий сұрақтары, рефераттар тапсырмалары дайындалған.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министірлігі.
Сырдария университеті.
“Бекітемін”
Кафедра меңгерушісі
___________Кукиев С.С.
_11.01. 2010ж
КҮНТІЗБЕЛІК-ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАР
Эволюциялық ілім_________ пәнінен
050607- Биология___________________________мамандығына арналған
Био-16тп ______тобы үшін
оқытудың формасы күндізгі
Курс_4_
Семестр_8__
Кредит саны __3___
Лекция: 30
Семинар: 15
СӨЖ: 45
ОБСӨЖ:45
Барлығы : 135
1 РБ: 30 балл
2 РБ: 30 балл
Емтихан: 40 балл
S: 100 балл
Лектор:Дошманов Е.
Кафедра мәжілісінде талқыланып бекітілген
Хаттама №6 11.01 2010
Жетісай 2010ж.
«Эволюциялық ілім »
Лекция – сабақтарының күнтізбелік – тақырыптық жоспары
050607– «Биология» мамандығы, 4 – курс, 8– семестр.
№
|
Лекция тақырыбының аталуы, оның мазмұны
|
Сағат саны
|
өтілетін күні
|
Апта саны
|
1
|
Кіріспе. Эволюциялық идеялардың даму тарихы.
1.Дарвин дәуіріне дейінгі кезеңде эволюциялық идеялардың қалыптасуы және дамуы
2.Антик дәуір философтарының (Гераклит, Эмпедокл, Аристотель, Лукреций, Теофраст, Демокрит т.б.) еңбектеріндегі эволюциялық идеялар.
3.Орта ғасырлар дәуірінде Европада ғылымның тоқырауы (ғылымның дамуындағы метофизикалық дәуір және креоцинистік көзқарастардың үстем болуы).
|
1
|
|
1апта
|
2
|
Ж.Б.Ламарктің эволюциялық концепциясы
1.Ж.Б.Ламарктің дүниеге көзқарастарының философияның негізі.
2.Табиғаттың эволюциялық жолмен даму идеясы.
3.Эволюция себептерін баяндау.
|
1
|
|
3
|
Ч.Дарвиннің эволюциялық теориясының қалыптасуындағы жалпы алғы шарттар.
1.ХІХ-ғасырдың І-ші жартысында Англияда жүзеге асқан қоғамдық-экономикалық өзгерістер.
2.ХІХ- ғасырдың І-ші жартысында жаратылыстану ғылымдарының даму дәрежесі (систематика, салыстырмалы анатомия, эмбриология).
3.ХІХ- ғасырдың І-ші жартысында ауыл шаруашылық практикасының даму дәрежесі.
|
1
|
|
4
|
Ч.Дарвиннің эволюциялық теориясы
1.Ч.Дарвиннің өмірбаяны және еңбектері.
2. “Түрлердің шығу тегі” еңбегіндегі негізгі қағидалар
3.Мәдени формалардың эволюциясын дәлелдеу.
|
1
|
|
2апта
|
5
|
Дарвиннің өзгергіштік формалары, заңдылықтары және себептері жайлы көзқарастары.
1.Айқын және айқын емес, ара қатынастық және компенсациялық өзгергіштіктер.
2.Доместикация ілімі
3.Монофилия және полифилия принциптері
4.Қолдан сұрыптау ілімі
|
1
|
|
6
|
Табиғаттағы түрлердің өзгергіштігін дәлелдеу
1.Табиғи түрлер эволюциясына әсер ететін негізгі факторлар.
2.Тіршілік үшін күрес және табиғи сұрыптау ілімдері.
3.Тіршілік үшін күрестің алғы шарттары және формалары.
|
1
|
|
7
|
Ч.Дарвиннен кейінгі дәуірде эволюция ілімінің дамуы
1.Эволюциялық пелеонтологияның дамуы.
2.Экологиялық зерттеулер
3.Дарвин теориясын мойындамау немесе эволюция ілімінің тоқырауы
4.Синтезделу дәуірі
|
1
|
|
3апта
|
8
|
Органикалық эволюция объективті процесс
1.Эволюцияны зерттеу әдістері
2.Тіршілік – материя қозғалысының ерекше формасы.
3.Тіршіліктің негізгі қасиеттері және жер бетіндегі тіршіліктің геохимиялық ролі.
|
1
|
|
9
|
Тіршіліктің пайда болуы (биогенез)
1.С.Миллердің, С.Фокстың, Д.Оронның т.б. зерттеу жұмыстары
2.Биохимиялық эволюцияның кезеңдері.
3.Өсімдіктер және жануарлар эволюциясының негізгі ерекшеліктері мен кезеңдері
|
1
|
|
10
|
Микроэволюция ілімі.
1.Микроэволюция ұғымы.
2.Микроэволюция ілімінің қалыптасуы, оның зерттейтін мәселелері және әдістері эволюция ілімінің дамытудағы маңызы.
3.Тұқым қуалайтын өзгергіштік – эволюцияның элементарлы материалы.
|
1
|
|
4апта
|
11
|
Популяция – эволюцияның элементарлы құрылымы
1.Популяция ұғымы және критерилері
2.Популяцияның түрлері (клональды және панмиксиялық).
3.Популяцияның генетикалық құрылымының әртүрлілігі – эволюциялық өзгерістердің алғы шарты
|
1
|
|
12
|
Популяцияның генетикалық құрылымының өзгеруі – эволюцияның элементарлы құбылысы
1.Эволюцияның элементарлы құбылысы жайлы түсінік.
2.Популяциялардағы генетикалық-анатомиялық процестер (гендердің дрейфі).
3.Популяцияның генофондын өзгертудегі олардың ролі.
|
1
|
|
13
|
Эволюцияның элементарлы факторлары
1.Элементарлы факторлар туралы түсінік.
2.Мутация процесін эволюцияның элементарлы факторлары ретінде талдау.
3.Генетикалық камбинаторика және оның эволюциядағы ролі.
4.Популяция толқынының типтері және олардың эволюциядағы ролі
|
1
|
|
5апта
|
14
|
Табиғи сұрыптау – эволюцияның қозғаушы және бағыттаушы факторлары
1.Табиғи сұрыптау ұғымы, табиғи сұрыпталудың алғы шарты - особьтардың гетерогенділігі
2.Биогеоценоз – тіршілік үшін күрес аймағы
3.Тіршілік үшін күрестің және элиминацияның формалары.
|
1
|
|
15
|
Табиғи сұраптаудың сандық сипаттамасы: сұрыптаудың коэффициенті, тиімділігі, жылдамдығы
1.Сұрыптау жылдамдығының популяциядағы особьтардың генетикалық әртүрлілігіне байланыстылығы.
2.Сұрыптаудың қысымы және векторы жайлы ұғым.
3.Сұрыптаудың зерттеу әдістері
|
1
|
|
16
|
Табиғаттағы сұрыптауды популяциялық-экологиялық және популяциялық-морфологиялық зерттеулер арқылы талдау
1.Сұрыптау әсерінің статистикалық сипаттамасы
2.Табиғи сұрыптаудың негізгі формалары: тұрақтандырушы, қозғаушы және дизруптивті, жыныстық сұрыптау.
3.Жеке және топтық сұрыптау
|
1
|
|
6апта
|
17
|
Адаптациялардың пайда болуы табиғи сұрыптау әсерінің нәтижесі
1.Адаптация ұғымы, классификациялары.
2.Қарапайым қорғану құрылымдары және олардың эволюция процесінде пайда болу, жақсару жолдары.
3.Күрделі адаптациялар
|
1
|
|
18
|
Түр – эволюция процесінің негізгі дәуірі
1.Түр концепциясының даму тарихы.
2.Типологиялық түр концепциясы
3.Номиналистік концепция
4.Түр ұғымы жайлы Ч.Дарвин түсінігі
|
1
|
|
19
|
Түрлердің реалдығы және биологиялық маңызы
1.Түр критерилері.
2.Түрдің жалпы белгілері дискреттілік саны, біртұтастығы, тұрақтылығы, тарихилығы
3.Әртүрлі таксондардағы түрлердің құндылығы
|
1
|
|
7апта
|
20
|
Түрдің пайда болуы – микроэволюция нәтижесі
1.Жаңа түрлердің қалыптасу жолдары
2.Негіздеуші принциптер
3.Түрдің пайда болуына будандасу мен полиплоидияның ролі
|
1
|
|
21
|
Макроэволюция проблемалары
1.Макроэволюция ұғымы
2.Макро- және микроэволюциялардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары.
3.Макроэволюция және микроэволюция
|
1
|
|
22
|
Филогенетикалық топтардың эволюциясы
1.Филогенездің негізгі формалары
2.Филогенетикалық топтар эволюцияның қағидалары
3.Прогрессивті бейімделу, бейімделген ататектер пайда болу, адаптациогенез фазаларының алмасуы, адаптивті радиация, биологиялық системалар интеграциялануының күшеюі
|
1
|
|
8 апта
|
23
|
Мүшелердің және функциялардың эволюциясы
1.Организмнің біртұтастығы және оның мүшелерінің салыстырмалы автономдылығы.
2.Мүшелердің филогенетикалық өзгерістерінің негізгі алғы шарттары.
3.Мүшелер мен функциялардың өзгеру принциптері
|
1
|
|
24
|
Онтогенез эволюциясы
1.Онтогенез эволюциясы және онтогенездегі организмнің біртұтастығы
2.Организмдердің тарихи өзгеруінде корреляцияның және координацияның маңызы
3.Онтогенездің эмбриондануы және канализациясы
|
1
|
|
25
|
Эволюциялық прогресс
1.Прогресс туралы түсінік.
2.Прогрессивті даму критерилері
3.Прогресс құбылысын классификациялау, олардың сипаттамасы, критерилері және арақатынасы.
|
1
|
|
9апта
|
26
|
Антропогенез
1.Адамның пайда болуы жайлы түсініктің дамуы.
2.Адамның жануарлар дүниесіндегі орны.
3.Антропогенездің негізгі дәуірлері
|
1
|
|
27
|
Антропогенездің биологиялық және әлеуметтік факторлары және олардың әсер ету ерекшеліктері
1.Адамдардың пайда болған орталықтарыжайлы жорамалдар.
2.Адам нәсілдері және олардың қалыптасу жолдары.
3.Әлеуметтік дарвинизмді сынау және нәсілшілдік
|
1
|
|
10апта
|
28
|
Биосфера эволюциясы.
1.Ноосфера
2.Қазақстандағы экологиялық апаттарға ұшыраған аймақтар, олардың себептері және биосфераның эволюциясына әсері
|
1
|
|
29
|
Эволюция ілімінің проблемалары және перспективалары
1.Эволюция ілімі, оның адамның практикалық әрекетіндегі ролі және биологияның басқа салаларының дамуына әсері
2.Эволюцияның бағыттылығы және шектелмегендігі.
3.Микроэволюция проблемаларын талдау қажеттілігі
|
1
|
|
11апта
|
30
|
Эволюция ілімінің маңызы
1.Эолюция ілімі және қоршаған ортаны қорғау.
2.Эволюция ілімі және медицина.
3.Эволюция теориясының методологиялық негізі
|
1
|
|
|
Барлығы
|
30 сағат
|
|
|
Қолданылатын негізгі әдебиеттер тізімі:
Негізгі:
1.Ч. Дарвин. “ Происхождение видов ” Сбор. Соч М – Л . Изд. АН СССР, 1939 т 3
2.Ч. Дарвин. “ Изменение домашных животных и культурных растений ” Сбор. Соч. М-Л.1961
3.И. Шмальгаузен. “ Проблемы дарвинизма ”. Л. наука –1969
4.А.С Северцов. “ Введение в теорию эволюции ”. М. Изд. МГУ. 1981
5.Ч.Дарвин. “ Происхождение человека и полевой отбор ”. Соч. Т.S.М.Л. –1959
6.Э. Майр и др.” Эволюция”. Изд. Мир. Мир. Москва- 1981
7.В. Грант. “ Эволюция организмов “. Изд. Мир. -1980
Қосымша:
8.М.М Беляев. “Окраска животных и естественных отбор ”. М. –1974
9..К.М Зовадский “ Вид и видообразование ”. Л- 1969
10М.М Камишлов “ Эволюция биосферы ”. М.-1976
11.Я.Я. Рогинский “ Проблемы антропогенеза ”. М-1977
12.Ф.Н.Правдин „Дарвинизм” Алматы „Мектеп” 1973.
«Эволюциялық ілім »
Семинар сабақтарының күнтізбелік – тақырыптық жоспары
050607– «Биология» мамандығы, 4 – курс, –8 семестр.
|
№
|
Тақырыбы, мазмұны
|
Сағат саны
|
Өткізілетін уақыты
|
Ұпай саны
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
|
№1. Тарау.
|
|
|
1
|
Дарвинге дейінгі кезеңдегі эволюциялық идеялар
1.Тірі табиғаттың тұтастығы және дамуы жайлы көзқарастарды қалыптастыруда Д.Рей, К.Линней, Ж.Л.Бюффон, К.Вольф т.б. ғалымдар еңбектерінің маңызы
2.Трансформизм мен креационизмнің, преформизм мен эпигенездің күресі
|
1
|
|
1 балл
|
2
|
Ж.Б.Ламарктың эволюциялық идеялары
1.Ламарктің түр және адамның пайда болуы жайлы көзқарасы.
2.Ламарктің эволюциялық концепциясын талдау
|
1
|
|
1 балл
|
3
|
Ч.Дарвиннің эволюциялық теориясы
1.Бейімділіктердің қалыптасуында және түрлердің пайда болуында табиғи сұрыптаудың шығармашылық ролі.
2.Мәдени формалар эволюциясы мен табиғи түрлер эволюциясын салыстырмалы сипаттау
|
1
|
|
1, 5 балл
|
4
|
Дарвин теориясын мойындамау және эволюциялық ілімнің тоқырауы
1.Тоқырау себептері.
2.Антидарвиндік бағыт – Неоламарксизмнің қалыптасуы.
3.Әлеуметтік дарвинизм, оның реакциялық мәні
|
1
|
|
1 балл
|
5
|
Эволюцияның дәлелдемелері және оны зерттеу әдістері
1.Түрлі ғылым салаларындағы деректердің органикалық дүние эволюциясын дәлелдеудегі маңызы.
2.Эволюциялық процестерді зерттеудегі комплексті әдістер
|
1
|
|
1 балл
|
6
|
Популяция және оның генетикалық құрылымының өзгеруі
1.Популяцияның экологиялық, генетикалық гетерогенділік және генетикалық біртұтастық және морфофизиологиялықеререкшеліктері
2.Популяцияның генетикалық құрылымын өзгертудегі миграцияның маңызы
|
1
|
|
1,5 балл
|
7
|
Элементарлы факторлар
1.Оқшаулану популяциялардың арасындағы генетикалық айырмашылықтарды күшейтетін фактор.
2.Оқшауланц типтері. Олардың сипаттамасы және маңызы
|
1
|
|
1 балл
|
|
1.Тарау.
|
7 сағат
|
|
8 балл
|
№2. Тарау.
|
8
|
Табиғи сұрыптау – эволюцияның ең негізгі факторы
1.Табиғи сұрыптаудың эволюцияның басқа факторларының арасындағы орны.
2.Табиғи сұрыптау мен “санасыз” сұрыптау арасындағы байланыстылық
|
1
|
|
1 балл
|
9
|
Адаптация
1.Адаптациялардың классификациясы
2.Эволюция теориясының адаптация пайда болу проблемасын шешудегі методологиялық маңызы
|
1
|
|
1 балл
|
10
|
Түр және оның пайда болуы
1.Палеонтологиядағы түр жайлы ұғым
2.Ағымды және облигатты формалардағы түр ұғымы
3.Түр құрылысы
|
1
|
|
1 балл
|
11
|
Макро- және микроэволюция
1.Ағымды, партеногенетикалық және өздігінен ұрықтанатын формалы жаңа түрлердің пайда болуы
2.Эволюция ілімінің табиғи популяцияларды басқарудағы, табиғат ресурстарын қорғау және тиімді пайдалану проблемасын шешудегі маңызы
|
1
|
|
1 балл
|
12
|
Филогенез және филогенетикалық топтардың эволюциясы
1.Филогенез және оның формалары
2.Филогенетикалық топтар эволюциясының қағидалары
|
1
|
|
1 балл
|
13
|
Мүшелер қызметінің эволюциясы
1.Мүшелер мен функцияның эволюциялану қарқындылығы.
2,Әртүрлі мүшелер мен функциялардың әртүрлі жылдамдықпен эволюциялануы
|
1
|
|
1,5 балл
|
14
|
Адамның шығу тегі жайлы эволюциялық ойлар
1.Адамның жануардан пайда болғандығын дәлелдейтін зоологиялық, антропологиялық, генетикалық және басқа салалардағы деректер
2.Адамның пайда болуы жайла жорамалдар
|
1
|
|
1,5 балл
|
15
|
Эволюция ілімінің басты мәселелері
1.Эволюцияның элементарлы факторларының өзара әсері, түр проблемасы.
2.Эволюцияны модельдеу проблемасы, макроэволюция проблемалары, биогеоценоздар эволюциясы, эволюция факторларының арақатынасы
|
1
|
|
|
|
2.Тарау.
|
8 сағат
|
|
8балл
|
|
Барлығы
|
15сағат
|
|
16 балл
|
Қолданылатын негізгі әдебиеттер тізімі:
Негізгі:
1.Ч. Дарвин. “ Происхождение видов ” Сбор. Соч М – Л . Изд. АН СССР, 1939 т 3
2.Ч. Дарвин. “ изменение домашных животных и культурных растений ”
Сбор. Соч. М-Л.1961
3.И. Шмальгаузен. “ Проблемы дарвинизма ”. Л. наука –1969
4.А.С Северцов. “ Введение в теорию эволюции ”. М. Изд. МГУ. 1981
5.Ч.дарвин. “ Происхождение человека и полевой отбор ”. Соч. Т.S.М.Л. –1959
6.Э. Майр и др.” Эволюция”. Изд. Мир. Мир. Москва- 1981
7.В. Грант. “ Эволюция организмов “. Изд. Мир. -1980
Қосымша:
8.М.М Беляев. “Окраска животных и естественных отбор ”. М. –1974
9.К.М Зовадский “ Вид и видообразование ”. Л- 1969
10М.М Камишлов “ Эволюция биосферы ”. М.-1976
11.Я.Я. Рогинский “ Проблемы антропогенеза ”. М-1977
«Эволюциялық ілім »
ОБСӨЖ – сабақтарының күнтізбелік – тақырыптық жоспары және тапсырмаларды қабылдау кестесі.
050607 – «Биология», 4 – курс, 8 – семестр. 45 cағат
№
|
Тақырыбы, мазмұны
|
№
|
өткізілетін уақыты (сабақ кест. сәйкес)
|
бақылау түрлері және ұпайлары
|
Консультация
|
Реферат
|
Бақылау
|
Тест тап-сырмасы
|
Глосса рий
|
Колл.
|
Апта
|
1
|
2
|
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
1 тарау
|
1
|
Эволюциялық ілім пәні және оның міндеттері
1.Эволюция пәні туралы түсінік
2.Эволшюция ілімінің мақсаты мен міндеттері
|
1
|
|
+
|
|
|
|
|
|
1
апта
|
2
|
Ертедегі Греция мен Римдегі табиғаттың пайда болуы туралы ұғымдар
1.Греция мен Римдегі эволюциялық ойлар.
2.Жаратылыстанудағы метафизикалық дәуір.
3.Трансформизм мен креоционизм.
|
|
|
|
|
|
|
1 апта
1 б
|
|
3
|
Эволюциялық теорияның пайда болуы және даму
1.Эволюциялық теорияның пайда болуы
2. Эволюциялық теорияның пайда дамуы
|
2
|
|
+
|
|
|
|
|
|
4
|
Ламарктің эволюциялық концепциясының маңызы
1.Ламарктың өмір жолы.
2.Ламарктың эволюциялық концепциясы.
3.Ламарктың эволюциялық концепциясының маңызы.
|
|
|
|
|
|
1 апта
2 б
|
|
|
5
|
Эволюциялық ілімнің пайда болуының ғылыми алғы шарттары
1.Эволюциялық ілімнің пайда болуы
2. Эволюциялық ілімнің пайда болуына ғылыми алғы шарттары
|
3
|
|
+
|
|
|
|
|
|
2 апта
|
6
|
Эволюциялық ілімнің туылуы және қалыптасуы
1.Эволюцияның идеялық қалыптасуы.
2.Преформизм және эпигенез.
3.Ұрықтың ішінде салыну гипотезасы.
4.Тіршілік сатысы туралы ілім.
|
|
|
|
|
2 апта
2 б
|
|
|
|
7
|
Ч.Дарвиннің қолдан сұрыптау ілімі
1. Ч.Дарвиннің қолдан сұрыптау ілімі
2. Ч.Дарвиннің қолдан сұрыптау ілімінің маңызы
|
4
|
|
+
|
|
|
|
|
|
8
|
Табиғи сұрыптау және оның түрлері
1.Табиғи сұрыпталу.
2.Табиғи сұрыпталу түрлері.
3.Жануарлармен өсімдіктердің табиғи жағдайдағы өзгергіштігі.
|
|
|
|
|
|
2
апта
2 б
|
|
|
9
|
Табиғи түрлердің өзгергіштігі мен алуан түрлілігі
1.Табиғи түрлер
2. Табиғи түрлердің өзгергіштігі мен алуан түрлілігі
|
5
|
|
+
|
|
|
|
|
|
3 апта
|
10
|
Тіршілік үшін күрестің алғы шарттары және формалары
1.Тіршілік үшін күрес туралы түсінік.
2.Тіршілік үшін күрестің формалары.
3.Элиминация.
|
|
|
|
|
|
|
3 апта
3 б
|
|
11
|
Ч.Дарвиннің өмір жолы және еңбектері
1. Ч.Дарвиннің өмір жолы
2. Ч.Дарвиннің еңбектері мен олардың маңызы
|
6
|
|
+
|
|
|
|
|
|
12
|
Эволюциялық ілімнің Дарвиннен кейінгі дамуы
1.Прогресшіл биологтардың Дарвинизмді насихаттауы және қорғауы.
2.Биология пәннің дамуына Дарвин идеяларына тигізетін ықпалы.
3.Биологиядағы антидарвинистік ағымдар мен күрес.
|
|
|
|
|
3
апта
2 б
|
|
|
|
1 тарау 11 балл
|
2 тарау
|
13
|
1-кезең. Дарвинизмнің қалыптасуы
1.Дарвиннен кейінгі даму
2. «Дарвинизмнің қалыптасуы» кезеңіндегі ғалымдардың еңбектері
|
7
|
|
+
|
|
|
|
|
|
4 апта
|
14
|
2-кезең. Эволюцияның қозғаушы күштері
1.Эволюцияның қозғаушы күші ретінде тұқым қуалауышты эксперимент түрінде зерттеулер.
2.Табиғи сұрыптауэксперменталды жолмен зертеу.
3.Түрлер туралы ілімнің қалыптасуы.
|
|
|
|
|
|
4
апта
2 б
|
|
|
15
|
3-кезең.Эволюцияның синтетикалық теориясының қалыптасуы
1.Эволюцияның синтетикалық теориясы
2.Эволюцияның синтетикалық теориясының маңызы
|
8
|
|
+
|
|
|
|
|
|
16
|
4-кезең. Эволюцияның синтетикалық теориясының дамуы.
1.Эволюциялық синтетикалық теорияның пайда болуы.
2. Добжанский мен Шмальгаузен еңбектері.
3.Генетика және биогеоценологиялық зерттеулер.
|
|
|
|
|
4
апта
3 б
|
|
|
|
17
|
Әріден будандастыру әдістері арқылы жаңа түрлерді алу
1.Будандастыру және оның түрлері
2.Будандастыру әдістері арқылы жаңа түрлерді алу
|
9
|
|
+
|
|
|
|
|
|
5 апта
|
18
|
Органикалық эволюция
1.Органикалық эволюция түрлері
2.Органикалық эволюцияның ілімінің негіздері.
3.Органикалық эволюцияның кезеңдері.
|
|
|
|
|
|
5
апта
2 б
|
|
|
19
|
Органикалық эволюцияның негізгі принциптері мен әдістері
1.Органикалық эволюцияның негізгі принциптері
2.Органикалық эволюцияның негізгі әдістері
|
10
|
|
+
|
|
|
|
|
|
20
|
Энергетикалық процестердің эволюциясы
1.Экологиялық факторлар
2.Биогеоценоз.
3.Энергиялық процестер.
|
|
|
|
|
|
|
|
5 апта
3б
| |
21
|
Палеонтология және тарихи геологияның пайда болуы
1.Палеонтология
2. Тарихи геологияның пайда болуы
|
11
|
|
+
|
|
|
|
|
|
6 апта
|
2 тарау 11 балл
|
1,2 тараулар бойынша І рейтинг бақылау: 22 балл
|
3 тарау
|
22
|
Экология және биогеография салаларының зерттеулері
1.Эволюциялық теорияның дамуына экологиялық зерттеулердің үлесі.
2.Биогеография саласын зерттеу.
|
|
|
|
|
|
6
апта
2 б
|
|
|
6 апта
|
23
|
Микроэволюция ілімі, зерттейтін мәселелері мен әдістері
1.Микроэволюция
2.Микроэволюция мәселелері
|
12
|
|
+
|
|
|
|
|
|
24
|
Тұқым қуалайтын өзгергіштік – эволюцияның элементарлы материалы
1.Өзгергіштік жайлы түсінік.
2.Өзгергіштік түрлері.
3.Тұқым қуалайтын өзгергіштік.
|
|
|
|
|
|
6
апта
2 б
|
|
.
|
25
|
Комбинативтік өзгергіштік және оның эволюциядағы ролі
1.Өзгергіштік түрлері
2.Комбинативті және компенсациялық өзгергіштік
|
13
|
|
+
|
|
|
|
|
|
7 апта
|
26
|
Популяцияның генофонды жайлы ұғым
1.Популяция туралы түсінік.
2.Гендік қор.
3.Харди-Вайнберг заңы.
|
|
|
|
|
7 апта
2 б
|
|
|
|
27
|
Эволюцияның факторлары
1. Эволюцияның факторлары
туралы түсінік
2. Эволюцияның факторларының түрлері мен маңызы
|
14
|
|
+
|
|
|
|
|
|
28
|
Табиғи сұрыптау және оның маңызы
1.Табиғи сұрыптаудың мәнісі.
2.Табиғи сұрыптау мен қолдан сұрыптау әрекетіндегі ұқсастықтар мен айырмашылықтар.
3.Табиғи сұрыптау мен бейімділіктің салыстырмалығы.
|
|
|
|
|
|
7
апта
2 б
|
|
|
29
|
Тіршілік үшін күрес ұғымы
1.Тіршілік үшін күрес туралы түсінік
2.Элиминация формалары
|
15
|
|
+
|
|
|
|
|
|
8 апта
|
30
|
Бейімделушілік ұғымы
1.Бейімдеушілік туралы түсінік.
2.Бейімделушіліктің пайда болуы.
|
|
|
|
|
8
апта
2 б
|
|
|
|
31
|
Бейімделушіліктің түрлері
1.Бейімділушіліктің маңызы
2.Қарапайым бейімделушілік
3.Күрделі бейімделушілік
|
16
|
|
+
|
|
|
|
|
|
32
|
Түр, типологиялық түр концепциясы
1.Түр және түрдің пайда болуы.
2.Түр туралы ұғымның қалыптасу тарихы.
|
|
|
|
|
|
8
апта
2 б
|
|
|
33
|
Түр критерилері
1.Түрдің түзілуі
2.Түр критерилеріне сипаттама
|
17
|
|
+
|
|
|
|
|
|
9 апта
|
34
|
Түр түзілуінің әдістері мен жолдары
1.Аллопатриялық түр түзілу.
2.Симпатриялық түр түзілу.
3.Дивергенттік түр түзілуі.
4.Филогенетикалық түр түзілу.
5.Гибридтік түр түзілу.
|
|
|
|
|
9
апта
2 б
|
|
|
|
35
|
Филогенетикалық топтар
1.Филогенез
2.Араморфоз, регенерация т,б,
|
18
|
|
+
|
|
|
|
|
|
36
|
Мүшелер мен функциялардың эволюциялануы жайлы Дж.Симпсон мен А.Л.Тахтаджанның зерттеулері
1.Мушелер мен функцияның эволюциялануы.
2.Дж.Симпсон мен Тахтаджянның зерттеулері.
|
|
|
|
|
|
9
апта
2 б
|
|
|
3 тарау 16 балл
|
4 тарау
|
37
|
Онтогенездің эмбриондануы
1.Онтогенез кезеңдері
2.Эмбриондық жэәне постэмбриондық кезеңдер
|
19
|
|
+
|
|
|
|
|
|
10 апта
|
38
|
Неотения және фитализация құбылысы
1.Органдардың филогениялық өзгеру принциптері
2.Неотения және оның эволюциядағы маңызы
|
|
|
|
|
|
10
апта
2 б
|
|
|
39
|
Прогресс және оның классификациялануы
1.Прогресс туралы түсінік
2.Прогресс түрлері
|
20
|
|
+
|
|
|
|
|
|
40
|
Антропогенез мәселелері
1.Адамның шығу тегі
2.Адамның жануарлармен туыстығы жайлы дәлелдемелер
3.Адамның шығу орталықтары
|
|
|
|
|
|
10
апта
1 б
|
|
|
41
|
Қазіргі замандағы адам нәсілдерінің эволюциялық-генетикалық біртұтастығын дәлелдеу
1.Адам нәсілдері
2.Нәсілдердің эволюциялық-генетикалық біртұтастығын дәлелдеу
|
21
|
|
+
|
|
|
|
|
|
42
|
Биосфера эволюциясы және ноосфера
1.Биосфера эволюциясы
2.Ноосфераның пайда болуы
3.Қазіргі экологиялық жағдайдың биосфера эволюциясына әсері
|
|
|
|
|
11
апта
1 б
|
|
|
|
11 апта
|
|
|
43
|
Макроэволюциядағы моно және полифилияның арақатынасы, тұқым қаулайтын өзгергіштіктің ролі
1.Макроэволюциядағы моно және полифилияның арақатынасы
2.Тұқым қуалайтын өзгергіштіктің ролі
|
22
|
|
+
|
|
|
|
|
|
44
|
Микроэволюция проблемасын талдау қажеттілігі
1.Қазіргі кездегі микроэволюция проблемалары
2.Популяцияның оқшаулану типтері
|
|
|
|
11
апта
1 б
|
|
|
|
|
45
|
Эволюция ілімі және қоршаған ортаны қорғау
1.Эволюция ілімінің маңызы
2.Эволюция және қоршаған ортаны қорғау
|
|
|
|
|
|
|
|
11
апта
1 б
|
∑4 - т арау
6 балл
|
∑ 3, 4 - тараулар бойынша ІІ рейтинг бақылау:
22 балл
|
∑ Барлығы
44 балл
|
Ескерту:
Студенттердің білімін бақылау, бағалау – СӨЖ – есептері, жаттығулар, тестілік бақылау (Т), рефераттар (Р), глоссарий (Г), коллоквиум (К) – оқытушыға тапсыру кестесі: әр аптада:
Дүйсенбі – 1400 – 1730 –9 ауд
Бейсенбі – 1430 – 1630 – 9 ауд
Қолданылатын негізгі әдебиеттер тізімі:
Негізгі:
1.Ч. Дарвин. “ Происхождение видов ” Сбор. Соч М – Л . Изд. АН СССР, 1939 т 3
2.Ч. Дарвин. “ изменение домашных животных и культурных растений ”
Сбор. Соч. М-Л.1961
3.И. Шмальгаузен. “ Проблемы дарвинизма ”. Л. наука –1969
4.А.С Северцов. “ Введение в теорию эволюции ”. М. Изд. МГУ. 1981
5.Ч.дарвин. “ Происхождение человека и полевой отбор ”. Соч. Т.S.М.Л. –1959
6.Э. Майр и др.” Эволюция”. Изд. Мир. Мир. Москва- 1981
7.В. Грант. “ Эволюция организмов “. Изд. Мир. -1980
Қосымша:
8.М.М Беляев. “Окраска животных и естественных отбор ”. М. –1974
9.К.М Зовадский “ Вид и видообразование ”. Л- 1969
10М.М Камишлов “ Эволюция биосферы ”. М.-1976
11.Я.Я рогинский “ Проблемы антропогенеза ”. М-1977
«Эволюциялық ілім »
СӨЖ – сабақтарының күнтізбелік – тақырыптық жоспары және тапсырмаларды қабылдау кестесі.
050607 – «Биология», 4 – курс, 8 – семестр. 45 сағат
№
|
Сабақтың тақырыбы
|
Сағат саны
|
Өтілетін күн
|
Аудитория
|
1
|
Эволюциялық идеялардың даму тарихы. Дарвин дәуіріне дейінгі кезеңде эволюциялық идеялардың қалыптасуы және дамуы.
|
1
|
|
|
2
|
Ж.Б.Ламарктің эволюциялық концепциясы.
|
1
|
|
|
3
|
Ч. Дарвиннің эволюциялық теориясының қалыптасуындағы жалпы алғы шарттар.
|
1
|
|
|
4
|
Ч.Дарвиннің эволюциялық теориясы
|
1
|
|
|
5
|
Айқын және айқын емес, ара қатнастық.
|
1
|
|
|
6
|
Ч. Дарвиннен кейінгі дәуірде эволюция ілімінің дамуы.
|
1
|
|
|
7
|
Органикалық эволюция обьективті процесс. Эволюцияны зерттеу әдістері.
|
1
|
|
|
8
|
Тіршіліктің пайда болуы.
|
1
|
|
|
9
|
Микроэволюция ілімі
|
1
|
|
|
10
|
Популяция эволюцияның элементарлы құрылымы
|
1
|
|
|
11
|
Популяцияның генетикалық құрылымының өзгеруі – эволюцияның элементарлы құбылысы
|
1
|
|
|
12
|
Эволюцияның элементарлы факторлары
|
1
|
|
|
13
|
Табиғи сұрыптау – эволюцияның қозғаушы және бағыттаушы факторлары
|
1
|
|
|
14
|
Табиғаттағы сұрыптауды популяциялық – экологиялық және популяциялық – морфологиялық зерттеулер.
|
1
|
|
|
15
|
Адаптациялардың пайда болуы табиғи сұрыптау әсерінің нәтижесі
|
1
|
|
|
16
|
Түр-эволюция процесінің негізгі дәуірі
|
1
|
|
|
17
|
Түрдің пайда болуы – микроэволюция нәтижесі
|
1
|
|
|
18
|
Макроэволюция проблемалары
|
1
|
|
|
19
|
Филогенетикалық топтардың эволюциясы
|
1
|
|
|
20
|
Мүшелердің және функциялардың эволюциясы
|
1
|
|
|
21
|
Онтогенез эволюциясы
|
1
|
|
|
22
|
Эволюциялық прогресс.
|
1
|
|
|
23
|
Ч. Дарвиннің ғылыми зерттеу жұмыстары. ХІХ ғасырдағы қоғамдық эволюциялық өзгерістер. Материалистік көзқарастар.
|
1
|
|
|
24
|
Мәдени формалардың эволюциясын дәлелдеу.
|
|
|
|
25
|
Үй жануарлары тұқымдары мен мәдени өсімдіктер сорттарының шығу тегін талдау.
|
1
|
|
|
26
|
Пассивті қорғану бейімділіктерін эволюциялық көзқарас тұрғысынан зерттеу.
|
1
|
|
|
27
|
Эволюциялық өзгеріс жер бетіндегі тіршіліктің қажетті шарты.
|
1
|
|
|
28
|
Өсімдіктер және жануарлар эволюцияларының өзара байланыстылығы.
|
1
|
|
|
29
|
Тұқым қуалайтын өзгергіштік – эволюцияның элементарлы материалы.
|
1
|
|
|
30
|
Популяцияның генофонды жайлы ұғым.
|
1
|
|
|
31
|
Популяцияның генетикалық құрылымын өзгертудегі миграцияның маңызы.
|
1
|
|
|
32
|
Оқшаулану популяциялардың арасындағы генетикалық айырмашылықтарды күшейтетін фактор.
|
1
|
|
|
33
|
Тіршілік үшін күрес табиғи сұрыптауының негізі.
|
1
|
|
|
34
|
Табиғи сұрыптаудың эволюцияның басқа факторларының арасындағы орны.
|
1
|
|
|
35
|
Күрделі мүшелердің құрылысы. Адаптациялардың салыстырмалы сипаты.
|
|
|
|
36
|
Түрдің жалпы белгілері дискреттілік саны, біртұтастығы, тұрақтылығы, тарихилығы.
|
1
|
|
|
37
|
Эволюция ілімінің табиғи популяцияларды басқарудағы, табиғат ресурстарын қорғау және тиімді пайдалану проблемасын шешудегі маңызы.
|
1
|
|
|
38
|
Макроэволюция ұғымы.
|
1
|
|
|
39
|
Филогенетикалық топтар эволюцияның қағидалары
|
1
|
|
|
40
|
Филогенездегі мүшелер жүйелерөзгеруінің өзара байланыстылығы.
|
1
|
|
|
41
|
Эволюция ілімінің проблемалары және перспективалары
|
1
|
|
|
42
|
Эволюция ілімінің маңызы
|
1
|
|
|
43
|
Прогресс құбылысын классификациялау.
|
1
|
|
|
44
|
Салыстырмалық прогрессивті өзгерістердің негізгі сипаттамасы.
|
1
|
|
|
45
|
Автономдану – онтогенез эволюциясының негізгі бағыты.
|
1
|
|
|
|
Барлығы
|
45
|
|
|
Қолданылатын негізгі әдебиеттер тізімі:
Негізгі:
1.Ч. Дарвин. “ Происхождение видов ” Сбор. Соч М – Л . Изд. АН СССР, 1939 т 3
2.Ч. Дарвин. “ изменение домашных животных и культурных растений ”
Сбор. Соч. М-Л.1961
3.И. Шмальгаузен. “ Проблемы дарвинизма ”. Л. наука –1969
4.А.С Северцов. “ Введение в теорию эволюции ”. М. Изд. МГУ. 1981
5.Ч.дарвин. “ Происхождение человека и полевой отбор ”. Соч. Т.S.М.Л. –1959
6.Э. Майр и др.” Эволюция”. Изд. Мир. Мир. Москва- 1981
7.В. Грант. “ Эволюция организмов “. Изд. Мир. -1980
Қосымша:
8.М.М Беляев. “Окраска животных и естественных отбор ”. М. –1974
9.К.М Зовадский “ Вид и видообразование ”. Л- 1969
10М.М Камишлов “ Эволюция биосферы ”. М.-1976
11.Я.Я рогинский “ Проблемы антропогенеза ”. М-1977
Достарыңызбен бөлісу: | 
