4 Оқытудың техникалық және инструментальдық құралдары: интеракт. тақта, проектор т.б.
5 Лекцияның әдістері мен түрлері: Картамен және компуспен тәжірибе жүзінде жұмыс жасау. Сұрақ-жауап, дөңгелек үстел т.б
6 Әр түрлі күрделілік деңгейдегі тапсырмалар:
Азимут деген не?
Магниттік азимуттың ақиқат азимуттан айырмашылығы қандай?
Түзу және кері азимутқа анықтама беріңдер.
Азимут бойынша қозғалыс үшін қандай мәліметтер керек?
Берілген азимут бойынша затқа бағыт қалай анықталады?
Азимут бойынша қозғалу ретін айтып беріңдер.
Топографиялық жергілікті жер элементтерін атаңдар?
Жергілікті жерде бағдарлану нені білдіреді?
7 СӨЖ және ОБСӨЖ тапсырмалары (Өзіндік жұмысқа арналған тапсырма нұсқаулары көрсетіледі)
Белгіленген маршрут бойынша бағдарлану.
Аңыз бойынша бағдарлану.
Жергілікті жерде қиын жағдайда бағдарлану.
8 Пайдаланған әдебиеттер 1. Алексеев А.А. Питание в туристском походе, Изд. 4-е – М., 1997. – 56 с.
2. Алешин В.М., Серебряков А.В. Туристская топография. – М.: Профиздат. 1985. – 160с.
WEB сайттар: 1. WWW.sport.kz 4. WWW. TMFV.ru
2. WWW.sport.ru 5. WWW.sport.com
3. WWW.sport. Ign.kz 6. WWW. youtube.com
№ 2. Лекция тақырыбы: Жергілікті жерде картасыз бағдарлану
1 Жоспары: Картасыз жергілікті жерде бағдарлану.
2. Мақсаты мен міндеттері: Жергілікті жерде картасыз бағдарлануды меңгерту
3 Лекция мазмұны (қысқаша): Жергілікті жерде бағытталу, яғни, ол көкжиек тұстарына қатысты қозғалыстың бағыты мен адам өзінің тұрған орнын таба алуы деген сөз. Бағытталу үш негізгі іс-әрекеттен тұрады: 1) ориентир бойынша жерді шамалап тану; 2) көкжиек тұстарын анықтау; 3) тұрған жері мен қозғалыс бағытын ориентирге шыққанға дейін анықтау. Бағытталу көкжиек тұстарын анықтағаннан басталады. Көкжиек дегеніміз – ол ашық жерде байқалынатын жер бетінің бөлігі.
Көкжиектің негізгі тұстары: солтүстік, оңтүстік, батыс, шығыс. Көкжиек тұстарын компас, аспан денелері, жергілікті заттар мен құбылыстар және де басқа белгілер бойынша анықтауға болады.
2.2Компас бойынша көкжиек тұстарын анықтау Туристік тәжірибеде ең көп тарлған компас – Адрианов компасы. Компас ішінде болаттан жасалған үшкір инеден тұратын магнитті тілі бар дөңгелек қорабша. Қорабшаның ішкі бөлігінде градустық бөліктерге бөлінген шкаласы бар. Компас қорабшасы бекітілген айналмалы қақпақпен жабылған. Көкжиек тұстарын анықтаған кезде, бұрыштарды өлшегенде компасты бағыттау қажет. Ол үшін тежеуішті жіберіп тілінің солтүстік ұшын лимбаның нолімен сәйкестендіру қажет. Көкжиек тұстарын лимбада көрсетілген С, Ю, В, З деген белгілер, яғни солтүстік, оңтүстік, шығыс, батысты білдіреді.
Градустардың мәні сағат тілінің жүрісі бойынша болады. Шкаланың әрбір бес бөлігі 15 градусты білдіреді, яғни бір бөлік з градусқа тең.
Таныс емес жер бойынша қозғалғанда бірнеше ориентир таңдап, қозғалыс жүрісінде жаңасын белгілеп отыру қажет. Әдетте, ориентирлер алыс және жақын деп белгіленеді. Таяу ориентирге қозғала отырып, қозғалыстың жалпы бағытын алыс ориентирмен текмеріп отыру қажет. Егер бағыт өзгерсе, онда жаңа алыс ориентирін таңдалады.
Далалы, шөлді жерлерде бағытталуға ландшафттың біркелкілігі, ориентирлердің аз немесе болмауы қиындықтар тудырады.
Таулы, қыратты жерлерде бағытталу бағытты шолып отыра алмауы себебінен қиынға соғады. Асуларда, төбелерде жерді көріп бағытты анықтау жақсырақ. Бұл тұl
