Ғалымдаар (М. А. Кастерн, В. В. Бартольд, В. В. Радлов, П. М. Мелиоранский,С. Е. Малов, Б. А. Владимирцов, Г. Й. Рамстедт, В. Л. Котвич, К. Гренбек, А. Жафарруғлы, Н. А. Баскаков, т б)
Алтай тілі Тіл – қауымдасқан адамдардың бір – бірімен қарым – қатынас жасау, өзара түсінісу қажеттілігінен туындайтын қоғамдық құбылыс. Ол – қоғам бар жерде ғана пайда болады да, сол қоғамның қалыптасуымен дамуымен тығыз байланысты, берік бірлікте дамиды.Адам қоғамның жабайы топтасудан күрделі бірлікке қарай дамитыны сияқты, оның тілі де сол қоғамдық бірліктердің атымен ру тілі, тайпа тілі, халық тілі, ұлт тілі деп аталып, сөз құрамы шағын, дыбыстық, грамматикалық жүйелері жетілмеген, қарапайым тілден сөздік құрамы бай, дыбыстық, грамматикалық жүйелері жетілген, оралымды тілге қарай күрделене дамиды.
Дыбысты тіл атаулының қай – қайсысында болса да болатын бұл заңдылық түркі тілдеріне тән.Түркі халқының алғашқы рулық бірліктен қазіргі заманғы ұлттық бірлікке қарай дамығаны сияқты оның тілі де өте шағын рулық тілден қазіргі жетілген ұлттық тілге, жазба тілге қарай өрлей, ілгерілей дамыған.Тіл дамуының қоғам дамуымен айтылғандай бірлігі болғандықтан, түркі тілдерінің қалыптасу, даму тарихы сол тілдің иесі, соны қолданушы түркі халықтарының даму тарихымен бірлікте қаралады.
Түркі халықтары және олардың тілдері қазіргі сатысына дамудың сан қилы белестерінен асу нәтежиесінде жеткен.Сол ұзақ та бұралаң замандар бойында олар бір – бірімен алыстап бөлшектенуді, қосылып бірігудің талай қиянкесті өткелдерінен өткен.
Түркі халықтарының, олардың тілдерінің тарихын зерттеген ғалымдаар (М.А.Кастерн, В.В.Бартольд, В.В.Радлов, П.М.Мелиоранский,С.Е.Малов, Б.А.Владимирцов, Г.Й.Рамстедт, В.Л.Котвич, К.Гренбек, А.Жафарруғлы, Н.А.Баскаков, т.б) түркілердің ру – тайпа болып даму тарихын алты кезеғге, бөліп қарайды.
Олар:
