Ғылым тарихы және философиясы
Рух – санасы бар ақырғы туынды, тіршілік иесі, яғни адам
жүктеу/скачать 1,74 Mb.
|
Ғылым тарихы және философиясы-emirsaba.org
| Рух – санасы бар ақырғы туынды, тіршілік иесі, яғни адам бо- лып табылады. Табиғаттан шықса да, ол оның жаратқаны болмайды. Өзін Рух өзінің бастапқы алғышарттарынан: қисынды Идеядан және Табиғаттан жаратады.
Сөйтіп, Дара идея қисынды идеяның бастапқы ахуалынан өзінің басқа болмысына – табиғатқа өтеді де, соның аясында адамзаттың әлемдік тарихында рухтың дамуы арқылы, – бірақ енді өткен баспалдақтарының тәжірибесін жинақтап байыған күйінде, – өзіне қайта оралады. Ойларының осындай желісіне сәйкес, Гегель филосо- фияны үш бөлікке бөледі: Логика. Ол өзіне бағытталған, оның өзіндегі идеяны зерттейді. Табиғат философиясы. Идеяның басқа заттық болмысын зерттейді. Рух философиясы. Идеяның басқа болмыстан кері, өзінің негізіне оралу үдерісін зерттейді. Осындай бөлуге сәйкес, Гегель: «Логика ғылымы», «Табиғат фило- софиясы», «Рух философиясы» деген кітаптар жазған. Бұл кітаптар «Философия ғылымдарының энциклопедиясын» құрайды. Сонымен, Гегельдің философиялық жүйесін объективтік идеализм деп бағалауға болады. Бірақ біз бірінші құрамдас бөлікті – Дара идея- ны – сызып тастап, өз ой-пікірлерімізді өзінің тарихи дамуы барысын- да рухани өмірі бар қоғамды тудырған «Ұлы Мәртебелі Табиғаттан» бастасақ, онда, Ол өзі жасаған туындысы – Адам арқылы өзін танып біледі де, біз классикалық материализмді алады екенбіз. Алайда Гегельдің Дара идеясына оралайық. «Бұл не сонда?» – деп сұрау әділетті болмақ. Студенттерінің осы сұрағына ол: «Бұл – христи- ан Құдайының басқа аты», – деп жауап беріпті-міс дейтін аңыз бар. Егер олай болса, онда Гегельдің философиясын дүниені діни тұрғыда танып білудің нәзік, әдемі кесімді өрнегі деп қарауға болады. Гегельдің философиялық жүйесіндегі ең бір құнды болатыны – адамзат рухын оның тарихи өлшемдерінде зерттеуі, оның даму кезеңдерін бөліп көрсетуі. Ойшыл рухтың тарихи дамуының үш саты- сын ажыратады: жүктеу/скачать 1,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|