Кәдімгі немесе классикалық тәжірибе - тәжірибе көмегімен жүзеге асатын, зат және тәжірибелік зерттеу заты немесе объект; субъект ретінде танитын тәжірибеші қосады. Кәдімгі тәжірибеде тәжірибелік зат зерттелетін объектімен өзара әрекеттеседі. Олар зерттелетін объекті мен тәжірибеші арасында дәнекерлеуші болады.
Модельдік тәжірибе- кәдімгі тәжірибеге қарағанда зерттелуші объект моделімен жұмыс жасайды. Тәжірибелік қондырғылар құрамына зерттеу объектісімен қатар модель де кіреді.
Моделдік тәжірибе арасында тәжірибе қарауының айырмашылығы ойлы және материалды деп бөлінеді. Ойлы тәжірибенің қаруы болып зерттелуші объектінің немесе құбылыстың (сезімділік үлгілер, үлгі-таңбалық модельдер, таңбалы, модельдер) ойлы моделі болып табылады. Ойлы тәжірибенің термині болып: идеалданған немесе қиалдандырылған тәжірибе қолданылады. Ойлы тәжірибе нақты тәжірибе құрлымын бейнелеуді жүзеге асыру процесіндегі, субъекті ақылды әрекетінің түрінің бірі болып табылады. Ойлы тәжірибе құрлымы болып: зерттеу объектісінің ойлы моделін құру, объектіге әсер ету және тәжірибе идеалды жағдайы, жоспарлы және саналы өзгеру, объектіге әсер ету және тәжірибенің аралас жағдайы, ғылымның объективті заңын абсалютті өндіріс шығарылудың арқасында, тәжірибенің барлық сатыларында саналы және дәл қолдану.
