22
1-tapsyrma.
Tómendegі sózderge septіk jalǵaýynyń barlyq túrіn jalǵap, durys jazylý erejesіn
túsіndіrіńіz.
Kýá, kúná, shúbá, sirá, júdá, ińkár, kúmán, zámzám.
Ү, ө, ұ, о әріптері.
Қазақ тілінің қазіргі жазылым нормасы ерін үндестігі емес, тіл үндесті-
гіне бағынатыны мәлім. Ал араб жазуын қолданған кезеңдерде ерін үндестігі жүйелі түр-
де таңбаланып отырды:
үйүм, қолұң, бүгүн
т.б. Тіпті алғашқы буында езулік дауысты тұрса
да, соңғы буынға еріндік дауыстыларды жазу үрдісі ХХ ғасырдың басына дейін сақталды:
барұб, келүб, айтатұн, беретүн, барұр, келүр,
т.б. Бұлайша жазылуының басты себебі, сол ке-
зеңдегі жазуда фонетикалық принциптің (айтылуы бойынша жазу) басым болуы және түр-
кі тілдерінің туыстық негізіне жақындатып жазудың бертінге дейін жалғасуы. Ерін үндес-
тігі қай уақыттан бастап таңбаланбады және таңбаланбауының себебі неде? ХХ ғасырдың
басында, ұлт зиялылары қазақ тіліндегі ерін үндестігін жазуда таңбалау қажет пе, жоқ па
деген мәселе төңірегінде біраз дауласқан болатын. 1924 жылы өткен «Қазақ білімпаздары-
ның тұңғыш сиезінде» Е.Омарұлы: «Бұрын ескі түрік тілінде
Достарыңызбен бөлісу: