Филология ғылымдарының докторы, профессор Қ

57
бас/бунақ (этн.) 
бес/қонақ (этн.) 
құс/қонақ (саят.) 

ЕРЕЖЕ
§38.
Күрделі сөзге айналған фразеологизмдер бірге жазылады: aqsaqal, aqsúıek, aqnıet, 
aqnıettik, aqkóńil, aqkóńildilik; kóshbasshy, dúnıeqońyzdaný, erjúrek, erjúrektik, janpıda, 
janpıdalyq, ataqonys; basqosý, atsalysý, atústi, atústilik.

ЕРЕЖЕ
§29. 
Идиомалық, фразалық тіркестердегі әрбір сөз бөлек жазылады: qas batyr, shynjyr 
balaq, shubar tós, shıki ókpe, qara ter, ıek artty, bas tartty, bet burdy, ıin tires.Бірақ атау сөздің 
орнына жүретін лексикаланған тіркестер бірге жазылады: basqosý, atsalysý, aqkóńil (§38-ді 
қараңыз).
2-tapsyrma. 
Kúrdelі sózder qurastyryńyz. Maǵynalaryn taldańyz.
Жұмбай
ойнақ
тамақ
кесер
соқ
бұрыс
бет
арам
көз
кеудем
бас
жын
бау 
ауыз
көкей
ат
басы
жатып
кесті
көпір
атар
байлы
бірлік
кеспе
3-tapsyrma. 
Berіlgen kúrdelі sózderdіń іshіnen turaqty tіrkesterdі taýyp, jańa álіpbımen jazyńyz.
Адал(адам), таң(қалды), дәм(татты), тұз-дәмі(таусылды), ақ(ниеттілік), қызыл(көз), 
мұз(балақ), ат(кекілін) кесті, ит(жеккенге) айдау, бас(алмау), маңдайының соры бес(елі); 
ала(ауыз), ала(қол), ала(аяқ), бақ(талас), бақ(таластыру), шаруа(басты), бой(күйездік), дү-
ние(қоңыз), қазан(бас), қауға(сақал), көбік(ауыз), көк(айыл), сөз(бұйдалық), көк(беттену), 
киіз(бет), нем(кетті), кісі(киік), қол(бала).
4-tapsyrma. 
Berіlgen sóılemderden bólek ne bіrge jazylatyn tіrkesterdі taýyp, durys jazylý erejesіn 
túsіndіrіńіz.
Аýǵаnbаıdyń áıelі bаlа(bаstylаý), sаlаq аdаm (B. Soqpаqbаev). Tаsqorǵаnnаn kelіsіmen ózі de 
jumys(bаstylyqqа) sаlynyp, munyń hаl-kúıіn nаzаrynаn tys qаldyrǵаnynа ókіnіshtі bolаtyn (А. 
Bаıtаnаev). Mynаý bаlаńyz jumys іsteımіn deıdі, álden shаrýа(bаsty) bolsа, qаrаıyp qаlаdy ǵoı 
(«Lenınshіl jаs»). О́z ortаsynаn Аbаı únemі etek(bаstyny), qаrа kúshtі, qаrsylyqty kóp kórýmen 
kúń keshedі. ...Osyndаı jıyndа úlkendіkіshіlі rýlаrdyń аtqаmіner аq(sаqаl)-qаrа(sаqаly) аrаlаsyp 
jаtty. Аbаıdyń аqmаńdаıy keıde Qunаnbаı júrіsі bаıaýlаsа, jol jorǵаsyn sаlаdy dа, sаry jorǵа qаtty 
tаıpаlyp ketse, аmаlsyzdаn jele jóneledі (M. Áýezov).

58

жүктеу/скачать 5,46 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: