Филология ғылымдарының докторы, профессор Қ

53
1-tapsyrma. 
Sýrettegі zat ataýlaryn jańa álіpbımen jazyńyz. Bolek ne bіrge jazylýyn túsіndіrіńіz.
2-tapsyrma. 
Sózderdiń jazylýyn emle erejesiniń qaı taraýlarymen túsindirýge bolatynyn 
anyqtańyz.
Kúrdeli ataýlar
Emle erejesiniń taraýy
túıejapyraq
sańyraýqulaq 
taıtuıaq 
qaraqus 
shubar at
qyzylbalyq 
bozingen
aqjol 
qyzylala sıyr
qyzyljıdek 
3-tapsyrma. 
Qus ataýlaryn jazyńyz. Emle boıynsha durystyǵyn tekserińiz.
аq
qara
sary
qyzyl
ala
boz

54
4-tapsyrma.
 Jýsan ataýlaryn emle boıynsha jazyp shyǵyńyz.
тамыр // жусан
бір // жылдық // жусан
құм // жусан
дәрмене // жусан
боз // жусан
ірі // гүлді // жусан
ақ // жусан
мұз // жусан
кесте // жусан
арқар // жусан
шырмауық // жусан
талшық // жусан
қара // жусан
тықыр // жусан
тау // жусан
ақ // бас // жусан
ащы // жусан
теңіз // жағалық // жусан
жазық // жусан
қой // жусан
бөрте // жусан
іле // жусан
биік// жусан
ермен // жусан
5-tapsyrma. 
Qandaı sóz qurastyrýǵa bolady? Oılanyp jańa әліпбимен jazyńyz.
қааторай
кереқұақ
блқаағай 
ара қара
таңшмшық 
сұ тықан
жұмырбас ксітке
қзықмай 
қарааныз
атқұақ 
6-tapsyrma. 
Sózderdiń durys nusqasyn jazyńyz.
қара қарға / қарақарға
ақаю / ақ аю
ақиық / ақ иық (құс)
қара ағаш / қараағаш
итбүлдірген / ит бүлдірген
сұр жылан / сұржылан
ақбас сиыр / ақ бас сиыр
ат құлақ / атқұлақ (өс.)
алабұға / ала бұға (балық)
тау теке / таутеке

55
7-tapsyrma. 
Sýretterge qarap, kúrdeli ataýlar jazyńyz. Emle boıynsha durystyǵyn tekserińiz.
8-tapsyrma. 
Sóılemdegi qate jazylǵan sózderdіtúzetip, jańa álіpbımenjazyp shyǵyńyz.
Жайық өзенінің аңғарында тарбақа, орман бақасы және бұлдырық, сұр кекілік, тырна, 
боз торғай кездеседі. Балқаш, Сасықкөл және тағы басқа көлдердің жағалауындағы қалың 
қамыс арасында бір қазан, жалбағай, ақ құтан, көк құтан, қарақаз, шағала бар. 
Лексикаланған тұрақты тіркестердің бірге таңбалану 
себептері және тұрақты тіркестерден айырмашылығы
Тіл білімінің сөзжасам тарихында
сөз тіркестерінің лексикалық бірлікке айналуы 
арқылы жасалған атау сөздер көптеп кездеседі. Бұл үдерісті тілші ғалымдар сөзжасамның 
ең бір өнімді жəне көне тәсілдерінің түріне жатқызады. 
ЛЕКСИКАЛАНУ –
сөз құрамындағы кейбір морфемалардың немесе сөз тіркестерінің тура сипат алуы 
нәтижесінде олардың жеке сөзге пара-пар қолданылуы.
ЛЕКСИКАЛАНУ –
тіл құрамындағы белгілі бір элементтердің немесе сөз тіркестерінің дербес атауыш сөз 
мағынасын иеленуі немесе тұрақты тіркестердің біртұтас мағынада жұмсалуы.

жүктеу/скачать 5,46 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: