2-мысал: Факультетте 360 қыздар оқиды. Егер жігіттер барлық студенттердің 52%-ін құраса, онда факультетте барлығы қанша студент оқиды?
Шешуі: Қыздар барлық студенттердің 100%-52%=48%-ін құрады.
Қыздар: 360 - 48%
Барлық студенттер: х адам - 100%
Пропорция құрамыз:
Демек, факультетте 750 студент оқиды.
Жауабы: С) 750 студент.
A) 650; B) 720; C) 750; D) 780; E) 820.
3-мысал: Ұшақ Алматыдан Ганноверге ұшып келгенде өзінің ұшар алдындағы салмағының 8%-ін жоғалтады. Егер ұшақтың Ганновердегі салмағы 11040 кг болса, онда ұшар алдындағы салмағы қандай болған?
Шешуі: Ұшар алдындағы салмағы: х кг - 100%
Ұшып келгендегі салмағы: 11040 кг - 92%
Пропорция құрамыз: (кг)
Демек, ұшақтың ұшар алдындағы салмағы 12 т болған.
Жауабы: А) 12 т.
A) 12 т; B) 10,2 т; C) 10,5 т; D) 12,5 т; E) 13,5 т.
4-мысал: Товар 1386 мың теңгеге сатылғанда 10% пайда алынды. Товардың өзіндік құнын анықтаңдар.
Шешуі: Сатылғаны: 1386 мың теңге - 110%
Өзіндік құны: х мың теңге - 100%
Пропорция құрамыз:
Демек, товардың өзіндік құны 1260 мың теңге болған.
Жауабы: А) 1260 мың теңге.
A) 1260 мың теңге; B) 1264 мың теңге; C) 1262 мың теңге;
D) 1261 мың теңге; E) 1263 мың теңге.
5-мысал: Банк өзінің салымшыларына жылдық өсуін 4%-ке арттырмақ. Егер адам банкке 1200 тг салса, онда бір жылдан кейін алатын ақшасын табыңдар.
Шешуі: Салатыны: 1200 теңге - 100%
Бір жылдан кейін алатыны: х теңге - 104%
Пропорция құрамыз:
Демек, салымшы бір жылдан кейін 1248 теңге алады.
Жауабы: С) 1248 тг.
A) 1400 тг; B) 1252 тг; C) 1248 тг; D) 1500 тг; E) 1680 тг.
6-мысал: Жаңа жыл алдында дүкендегі тауарлар 25%-ке арзандады. Арзандағанға дейін 1980 теңге тұратын пүліш матасы қанша теңгеге арзандады?
Шешуі: Алғашқы бағасы: 1980 теңге - 100%
Арзандаған бағасы: х теңге - 25%
Пропорция құрамыз:
Демек, пүліш матасы 495 теңгеге арзандаған.
