Молекулалардың энергиясы мен жылдамдығы бойынша таралу заңдылықтары
Молекулалар температураға байланысты ретсiз, хаосты, жылулық қозғалыста болады. Молекулалар қозғалысын 1827 ж. ағылшын ботанигi Броун зерттеген. Сондықтан молекулалардың ретсiз қозғалысын, яғни сұйықтың немесе газ бөлшектерiнiң үздiксiз, тәртiпсiз қозғалысын броундық қозғалыс деп атаған.
Сұйықтың немесе газдың молекулаларымен соқтығыса отырып, броундық бөлшектер молекулалармен энергия алмасады және ортамен жылулық тепе-теңдiк қалыпта болады.
Қарастырып отырған молекулалардың биiктiкке байланысты таралу заңдылығы атмосфераның термодинамикалық тепе-теңдiк жағдайында орындалады.
(38)
Бұл өрнек Больцманның таралу заңы. Гидростатикалық қысымға негiзделген Больцманның таралу заңына молекулалық-кинетикалық қорытынды беруге болады. Термодинамикалық тепе-теңдiк күйiнде кеңiстiктiң әрбiр нүктесiнде молекулалардың жылдамдық бойынша таралуы Максвелл заңына негiзделген. Күш өрiсiнiң әсерi газ молекулалары концентрациясының әр нүктедегi өзгерiсiн тудырады. Больцманның таралу заңынан Максвелдiң молекулалардың жылдамдықтар бойынша таралу заңы шығады.
dn=4πn . (39)
Максвелл және Больцманның таралу заңдары бiр-бiрiмен тығыз байланысқан және бiрiн-бiрi өзара толықтырады. Больцманның таралу заңында күш өрiсi атмосферадағы молекулаларды жер бетiне жинақтауға тырысады. Молекулалардың жылулық, ретсiз қозғалысының нәтижесiнде газ молекулаларының кинетикалық энергиясы молекулалардың ауырлық күшiне қарсы әсер тудырады.
Достарыңызбен бөлісу: |
