Молдова
Молдова орналасқан: Молдова-Прут пен Днестр өзендерінің аралығында
Жер көлемі: 33,7 мың км2
Астанасы: Кишинев
Мемлекеттік құрылымы: Республика
Заң шығарушы органы: бірпалаталы парламент
Әкімшілік аумақтық бірлігі: 40 аудан
Ақша бірлігі: молдован лейі
Ірі қалалары: Тирасполь, Бэльц, Тигиния
Өнеркәсібінің маманданған саласы: ауыл шаруашылығы, тамақ өнеркәсібі, машина жасау
Қант шығаратын зауыттары: Рыбница, Бельцы
Шарап жасау: Кишинев, Триасполь
Негізгі дамыған көлік түрлері: теміржол, автомобиль
Кавказ елдері
Кавказ елдеріне жатады: Әзірбайжан, Грузия, Армения
Кавказ өңірі: Қара және Каспий теңізі аралығындағы өңір
Әзірбайжан
Жерінің көлемі: 86,6 мың км2
Астанасы: Баку
Халқының саны: 9 млн адам
Мемлекеттік тілі: әзірбайжан тілі
Ақша бірлігі: манат
Мемлекеттік құрылымы: федералды республика
Заң шығарушы органы: парламент
Әкімшілік-территориялық бірлігі: 59 аудан және Нахичеван автономиялық республикасы
Маманданған салалары: отын-энергетика кешені, өсімдік шаруашылығы
Грузия
Өз еркімен ТМД құрамынан шықты: 2009 жылы
Жерінің көлемі: 69,7 мың км2
Астанасы: Тбилис
Халқының саны: 4,4 млн адам
Мемлекеттік тілі: грузин тілі
Ақша бірлігі: лари
Мемлекеттік құрылымы: республика
Заң шығарушы органы: парламент
Әкімшілік-территориялық бірлігі: 66 аудан және Абхазия, Аджария автономиялық республикасы
Маманданған салалары: тамақ өнеркәсібі
Грузияның ірі СЭС-і: Ингури
Көмір кен орындары: Ткварчели, Ткибули
Армения
Жерінің көлемі: 29,8 мың км2
Астанасы: Ереван
Халқының саны: 3,3 млн адам
Мемлекеттік тілі: армян тілі
Ақша бірлігі: драм
Мемлекеттік құрылымы: республика
Заң шығарушы органы: парламент
Әкімшілік-территориялық бірлігі: 11 провинция
Маманданған салалары: түсті металлургия, машина жасау, тамақ өнеркәсібі
Ірі электр станциялары: Армян АЭС-і, Раздан СЭС-і
Орта Азия елдері: Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Түрікменстан, Тәжікстан
Қырғызстан
Жерінің ауданы: 199,9 мың км2
Халқының саны: 5,2 млн адам
Астанасы: Бішкек
Мемлекеттік басқару түрі: Республика
Әкімшілік-территориялық бөлінуі: 6 облыс және Бішкек қалалық кеңесі
Заң шығарушы органы: парламент
Ұлттық валютасы: сом
Ірі қалалары: Бішкек, Ош, Жалалабад, Қаракөл
Маманданған салалары: түсті металлургия, тамақ өнеркәсібі, электр энергетикасы, жеңіл, мал шаруашылығы
Өзбекстан
Жерінің ауданы: 448,9 мың км2
Халқының саны: 27 млн адам
Астанасы: Ташкент
Мемлекеттік басқару түрі: Республика
Әкімшілік-территориялық бөлінуі: 12 облыс және Қарақалпақстан Автономиялық Республикасы
Заң шығарушы органы: парламент
Ұлттық валютасы: сум
Ірі қалалары: Ташкент, Самарқанд, Наманган
Маманданған салалары: Отын-энергетика кешені, өсімдік шаруашылығы, жібек құртын өсіру
Түрікменстан
Жерінің ауданы: 491,2 мың км2
Халқының саны: 6,7 млн адам
Астанасы: Ашхабад
Мемлекеттік басқару түрі: Республика
Әкімшілік-территориялық бөлінуі: 5 уәлаят (облыс)
Заң шығарушы органы: парламент
Ұлттық валютасы: манат
Ірі қалалары: Ашхабад, Чарджоу, Ташауыз
Маманданған салалары: мұнай-газ кешені, мақта, қаракөл шаруашылығ, ахалтеке жылқы шаруашылығы
Ең ірі теңіз порты: Түрікменбашы
Тәжікстан
Жерінің ауданы: 143,1 мың км2
Халқының саны: 7,2 млн адам
Астанасы: Душанбе
Мемлекеттік басқару түрі: Республика
Әкімшілік-территориялық бөлінуі: 2 облыс, 1 автономиялы облыс
Заң шығарушы органы: парламент
Ұлттық валютасы: сомони
Ірі қалалары: Душанбе, Худжанд, Куляб, Қорғантөбе
Маманданған салалары: элект энергиясын өндіру, жер өңдеу
Ең ірі теңіз кәсіпорын: Тұрсынзада алюминий зауыты
ШЕТЕЛДІК ЕУРОПА
Экономикалық-географиялық жағдайы
Батыс Еуропа елдерінің экономикалық-географиялық жағдайы қалай анықталады: бір-біріне көршілік жағдайымен және теңіз маңайына жайғасуымен
Көпшілік елдерінің дамушы елдерге жақын орналасуы білдіреді: шикізат көзіне жақындығын
Батыс Еуропаны арзан жұмасшымен қай елдер қамтамасыз етеді: Африка мен Азия елдері
Табиғат ресурстары
Батыс Еуропа қандай табиғат ресурстарына бай: мұнай, көмір, газ, темір, мырыш, қорғасын, боксит, алтын, сынап, мәрмәр т.б.
Батыс Еуропаның энергетикалық және металл кендеріне сұранысы қамтамасыз етіледі: сырттан әкелетін шикізат есебінен
Мұнай мен газ қайда өндіріледі: Солтүстік теңіз қайраңынан
Мұнай мен газ қоры орналасқан: Нидерланды және Франция
Көмір қоры орналасқан: ГФР(Рур алабы),Ұлыбритания(Уэльс,Ньюкасл,Йоркшир алабы)
Темір кені: Швеция(Кируна),Франция(Лотарингия)
Түсті металл: ГФР,Испания,Италия
Батыс Еуропаның тұщы су қорымен қамтамасыз етілген бөліктері: солтүстік және оңтүстік
Ірі өзен жүйелері: Дунай,Рейн және т.б.
Тиімді көлік жолдары болып табылады: каналдар (Ла- Манш)
Гидроэнергетикалық ресурстарға бай: Скандинавия мен Альпінің таулы өзендері
Норвегиядағы электр энергиясының 3/4, яғни 99,5% береді: су электр станциялары
Батыс Еуропаның неше пайызын орман алып жатыр: 20%
Орман ресурстарына бай елдер: Швеция,Финляндия («Еуропаның орман цехы»)
Шығыс Еуропаның негізгі көмір кен орындары: Польша(Жоғарғы Силезия) мен Чехияда орналасқан
Мұнай мен газ: Румынияда
Су ресурстары: Балқан елдерінде
Темір кені: Румыния,Словакияда
Мыс кені: Польша(Төменгі Силезия), Румыния, Болгария
Боксит: Венгрия
Күкірт пен калий тұздары: Польша,Румыния
Халқы
Шетелдік Еуропада тұрады: 738 млн. адам
Дүниежүзіндегі халық неғұрлым жиі орналасқан аймақ: Шетелдік Еуропа (1 км2 -100 адам)
Дүниежүзіндегі халық ең тығыз қоныстанған елдер: Бельгия,Нидерланды
Исландиядағы халық тығыздығы: (1 км2 -2 адам)
Еуропада халықтың өсуі: өте төмен
Еуропаға тән: халықтың «қартаюы» құбылысы
Балалардың тууы өте төмен елдер: Дания, ГФР, Италия
Шетелдік Еуропа халқының көпшілігі сөйлейді: үнді-еуропалық тіл әулетіне кіретін үш тілдік топ тілдерінде герман,роман,славян топтарында
Дүние жүзіндегі урбандалған аймақтардың бірі болып саналады: Батыс Еуропа
Қалаларда өмір сүретін халық үлесі: 75%
Бельгия мен Швецияда қала халқының үлесі: 85%
Португалияда қала халқының үлесі: 35%
Ірі агломерациялары: Лондон, Париж, Рейн-Рур
Шығыс Еуропадағы біршама урбандалған ел: Чехия
Саяси картасы
Еуропаның қазіргі заманның саяси картасында неше ел бар: 40-тан аса
Ең ірі елдері: Франция, Испания
Бейтарап елдер: Аустрия, Швейцария
Аймақтағы ең ұзын ел: Норвегия (1750 км)
Саяси картаның бір ерекшелігі – ерегейжелі елдерінің болуы: Ватикан, Монако, Сан-Марино, Андорра
Халқының саны жөнінен көзге түсетін ел: Германия
Шетелдік Еуропаның діні: христиан діні
XIX ғасырдағы эмиграция ошағы болып саналады: Еуропа
Еуропаның және дүние жүзінің ең ірі қаржы орталығы: Лондон,Цюрих,Люксембург
Өнеркәсібі
Батыс Еуропадағы өнеркәсіптің негізгі саласы: Машина жасау
Машина жасаудан кейінгі маңызды сала: Химия өнеркәсібі
Аймақтағы химия өнеркәсібі жоғары деңгейде дамыған аса «химияландырылған» ел: Германия
Франция: жасанды каучук өнімдерін береді
Бельгия: тыңайтқыштар, сода өнімдерін береді
Швейцария: фармацевтика өнімдерін береді
Атом энергетикасын дамытуда алдынғы орында: Еуропа
АЭС-тарда электр энергиясының 50%-ын өндіретін елдер: Франция, Бельгия, Германия, Ұлыбритания, Чехия
Қара металлургия дамуда: жергілікті шикізат есебінен
Ескі өнеркәсіпті аудандар: Рур (ГФР), Лотарингия (Франция)
Ірі қара металлургия орталықтары: Германия, Ұлыбритания, Франция, Польша
Ірі болат экспорттаушы елдер: ГФР, Франция, Белгия, Люксембург
Жан басына шаққанда жылы 10 т өндіретін ел: Люксембург («Болат герцогтігі»)
Түсті металлургия дамуда: сырттан әкелетін шикізат есебінен
Алюминий өндірудің 50% бағдарланған: жергілікті бокситке
Арзан электр энергиясы (Норвегия,ГФР) мен боксит қоры көп (Франция мен Греция) елдерінде өндіріледі: алюминий
Жетекші алюминий өндіретін елдер қатарына жатады: Германия, Норвегия, Франция, Ұлыбритания, Италия, Испания, Нидерланды
Жеңіл өнеркәсіп дамыған аймақ: Еуропа
Бүгінгі күнге дейін маңызын жоймаған ежелгі өнеркәсіпті аудандар: Йоркшир мен Ланкашир (Ұлыбритания), Лион(Франция), Фландрия (Бельгия), Милан (Италия)
Португалия ерекшелінеді: тігін өнеркәсібімен
Италия ерекшелінеді: аяқ киім өнеркәсібімен
Чехия ерекшелінеді: бижутерия өнеркәсібі, кох-и-нор карандашы, көркем шыны жасаумен
Лихтенштейн ерекшелінеді: жасанды тіс жасаумен
Достарыңызбен бөлісу: |