ФөТ мамандығы бойынша Физиология анатомия негіздерімен пәнінен
Өкпенің тіршілік сиымдылығы (ӨТС), оны құрайтын көлемдер. ӨТС анықтау (спирометрия)
жүктеу/скачать 1,24 Mb.
|
рубежка физио
- Бұл бет үшін навигация:
- ӨТС анықтау (спирометрия).
| 30. Өкпенің тіршілік сиымдылығы (ӨТС), оны құрайтын көлемдер. ӨТС анықтау (спирометрия).
Өкпенің тіршілік сыйымдылығы → тыныстық сыйымдылық (500 мл) + тыныс алудың қосымша сыйымдылығы (1500 мл) + тыныс шығарудың қосымша сыйымдылығы (1500 мл). ӨТС=500 мл+1500 мл+1500 мл=3500 мл Өкпенің тіршілік сыйымдылығы (ӨТС) 3 құрамды бөліктен тұрады. Адам тыныштық қалыпта әрбір демалғанда және әрбір дем шығарғанда шамамен 500 мл ауаны жұтады, әрі шығарады. Тыныс жолын толтырган ауаны – олы кеныстык ауасы деп аталады.сойтып сырттан келген ауанын350 мл гана окпеге бар газ алмасуга катысады.Бұл ауа мөлшері тыныстық сыйымдылық деп аталады. Өкпенің тіршілік сыйымдылығы деп адам терең дем алып, терең дем шығарғандағы ауаның ең көп мөлшерін айтады. Әйелдердің өкпесінің тіршілік сыйымдылығы орташа есеппен алғанда 3000–3500 мл, ер адамдарда 3500–4800 мл болады. Дене еңбегімен шыныққан адамдарда өкпенің тіршілік сыйымдылығы 6000–7500 мл дейін барады. ӨТС анықтау (спирометрия). Өкпенің тіршілік сыйымдылығын өлшейтін (анықтайтын) арнайы құралды спирометр немесе спирограф жазып , спирограммамен молшерын табуга болады. Неғұрлым өкпенің тіршілік сыйымдылығының көлемі көбірек болса, соғұрлым адамның денсаулығы күшті болады. Өкпенің екі түрі болады – диффузиялық және желдетпелі. Оның алғашқы түрінде газ алмасу диффузия арқылы атқарылады. Мүндай өкпелер шағын жондіктерде (окпелі моллюскалар, шаяндар, ормекшілер) кездеседі. Желдетпелі өкпе қүрлықты мекендейтін омырт-қалыларда болады. Адам терең дем алса тыныс ауасына қосымша 1,5 л ауа жүта алады. Ауаның бүл мөлшерін қосымша (үстеме) ауа деп атайды. Қалыпты дем шығарған соң адам тағы да 1,5 л шамасыңда ауа боле алады. Бүл қордагы ауа. Осы аталған тыныстық, қосымша және қордағы ауаның қосыңдысын әкпенің тіршіліктік әрекет сиымдылыгы – ОТС) деп атайды. Адамда ол 3,5-4 л шамасында. Ең терең дем шығарылғаннан кейін де өкпеде шамамен 1 л ауа қалады. Ауаның бүл бөлімін қал-дық ауа дейді. Қордағы және қалдық ауа альвеолалық ауа түзеді. Өкпенің тіршіліктік сиымдьшығы мен қалдық ауа қосындысын өкпенің жалпы сиымдылыгы (ӨЖС) дейді.( ӨЖС ТЕҢ ӨТС+ҚА)20-30%ға тең . Демек, өкпе әрекеті тоқтағанының өзінде өкпеде қалдық ауа қалады, сондықтан бір рет тыныс алған өкпеде әр уақытта ауа болады. Қалдық ауа өкпені суға батыртпайды. жүктеу/скачать 1,24 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|