Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Қайдар Ә. Халық даналығы. Алматы: «Толғанай Т», 2004. – 560 б.
2. Қайдар Ә. Қазақ тілінің өзекті мәселелері. Алматы: Ана тілі, 1998
3. Маслова В.А. Лингвокультурология. – М: Академия, 2001. – 208 с.
4. Маслова В.А. Когнитивная линвистика. Минск: Тетра Системс, 2004.
12-дәріс. Жағымды мәндегі концепт. «Бірлік», «Жан-жақты» концептісі. Концептілерді бірнеше ішкі мағыналық өрістерге жіктеу. «Бірлік» концептісі
Адамдар арасындағы қарым-қатынасқа қатысты кез келген ұлттық мәдениет мәселелері, мысалы, «бірлік - ынтымақ» тәрізді ұғымдар қай кезде де, қазірдің өзінде де маңызды мәні бар мәселе. Қазақ халқы бірліктің, татулықтың, ынтымақтың жарасымдылығын ерекше бағалайды. Тіпті, бір жағадан мойын, бір жеңнен қол шығара алмаған қандастарға «алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деп, өмірдің сәнін, мәнін, береке, бірлігін еріксіз мойындатар мақалды да ғибрат еткен. Бұл жердегі «алтау» деп отырғанымыз – әрбір шаңырақ құрушыларда үш жұрттан алты жұрты (отанасы: өз жұрты, нағашы жұрты, қайын жұрты; отағасы: өз жұрты, нағашы жұрты, қайын жұрты) болса, «алтау» (ала болса) дегеніміз осы. «Төртеу» – төрт төңірегің, яғни туған-туысқаныңмен тату болып, төңірегің мен оңды келісімде болсаң, төрт құбылаң сай. Мысалы, төре жоқта «ноқта ағасы» төрелік етеді; арғын – аға, қыпшақ – жаға, қоңырат пен найман еншілес егіз; «Ақжолдаса» арғын қалмайды, екеуі бірігіп «Сарманайлап» түйілсе, басқалардың тамтығы да қалмайды және т.б
Достарыңызбен бөлісу: |
