Г.М.Қырғызбаева Жоғарғы геодезия 23
класс дәлдігіндегі арнайы жерсеріктік геодезиялық тораптар - іргелі
астрономиялық-геодезиялық тораптар (ІАГТ) және жоғарғы дәлдікті
геодезиялық тораптар (ЖГТ) қажет.
Жерсеріктік геодезиялық тораптардың нәтижесін тораптарды құру
технологиясына сәйкес геодезиялық қамтамасыздандыру жүйесінде
максималды тиімді қолдану үшін әр ІАГТ және ЖГТ пункттері ӛзара GPS-
дәлдік ӛлшеулерімен байланысқан бес пункт жиынтығын құрайды (6-сурет).
Бас пункт GPS-ӛлшеулерін жүргізуге арналған жұмыс орталығы, ол
ыңғайлы жерлерде орналасады да және бақылау үшін жақсы жағдайда болуы
қажет. Ол бас биіктік негізінің екі жақын нивелир пункттерімен, дәл GPS-
ӛлшеулермен байланысқан. Одан басқа, жұмыс орталығы және нивелир
пункттері мемлекеттік геодезиялық тораптардың екі кӛрші пункттерімен
жерсеріктік ӛлшеулерлермен байланысады.
Дәстүрлі геодезиялық тораптармен байланыс жерсерікті геодезиялық
тораптың 1 класын дамыту үшін де қарастырылған.
6 сурет – Геодезиялық торап жүйесін құру принциптері
Дәлдігі жоғары класстағы жерсеріктік геодезиялық торап пункттерімен
байланыс мемлекеттік геодезиялық тораптардың 1-4 классты ІАГТ, ЖГТ
және
СГТ-1
пункттеріне
негізделе
отырып
теңестіру
немесе
трансформациялау жолымен нақтылауға, ал бастысы мемлекеттік
геодезиялық
тораптардың
координаттар
пунктін
бір
геоцентрлік
координаттар жүйесінде анықтауға мүмкіндік береді. Осылайша, мемлекеттік
геодезиялық тораптар пункттері жиынтығы бір уақытта екі координаттар
жүйесін - мемлекеттік референцті және жалпы жер шарының геоцентрлік
жүйелерін жүзеге асырады.
Фундаментальды параметрлердің бірыңғай
жүйесі
ФАГТ, ЖГТ және СГТ-1 тораптары
Дифференциалды
станция
Жер серіктік
нивелирлеу
І және ІІ
класты
нивелирлеу
I, II, III класты
мемлекеттік
гравиметриялық
тірек тораптар
триангуляция
және
полигономет-
рия тораптары