Гасырлар бойьтРесей империясы, одан кейш кецеспктотали-тарлыктертшсаясатпен бшпксырын бупп келди Кдз1рдщозщде де халкымыздын саясат пен саяси жетекш1лерд
жүктеу/скачать 7,25 Mb.
|
Жамбылов Саясаттану (1)
| Табиги-mapuxu багышты жактаушылардын ойынша, адамнын табиги кукыктарынын пайда болуы мемлекетке не зацга байланысты емес. Бул кукыктарга адам дуниеге келгеннен-ак, жараты-лысынан ие болып туады, оларадамга туганынан тэн. Мемлекет бул кукыктарды сыйлап, камтамасыз ету! немесе оларды бузуы, басып-жаншуы мумкш, fiipaK оларды ешкашан еш адамиан тар-тып ала алмайды. Олар адамнын табиги, ажырамас кукыгы болып табылады жене едшегшиктщ табиги, жалпыга б1рдей жене озгермейтш зандары леи есептеледь
Зацдшык,-иозитивт1К багытты колдаушылар, кер!сшше, аза-матгарлыц кукыгынын пайда болар, шыгар жер1, кез! мемлекет-те деп санайды. Жеке адамнын кукыгына тек кдаа мемлекет кетл кеппрш, шарт бола алады. Олардын ойынша, кукыкпен заннын арасында айтарлыктай айырма жок- Жеке адамныц кукыгы кукыктыц баска жуйелершен белек ерекшеленбейтп жэне ол мемлекегпк .кукыктыц устшен карап, жогары тура алмайды. Аза-маттардыц кукыктарынын 03i мемлекетпц максат-муддесше жене мумкшшшгше сейкес езгерш отырады. Марксизму адам кукыгьш мемлекегпк кукыкка багыйдырып, гэуелд! етедь Б1ракзандык-позитивтлкбаштпен салыстырганда, ол кукыктыцелеуметпк-экономикалык, эаресетаптыкмэн! бар деп сипаттайды. Ол кукыкты устем таптын зацга айналдырган epKi, калауы деп уйретедь Марксизм коммунисте когамда мемлекет те, саясат та, кукык та болмайды деп уагыздайды. Соган орай ол жеке адамныц кукыгына жещц мен де берген жок. Будан марксизм жеке адамнын cpid мен кукыгы женшдеештемедемед! деуге болмайды. Олар туралы бурынгы Кецес Одагыныц занда-рында б1рталай баптар болды. Ce6e6i, дуние жузшщ халыктары-ныналдында езш-ез! эшкерелепс1 келмед1, демократиялык мемлекет болып KepiHrici келд!. Адамдарга бершгеи бостандык пен кукыкты партия мен укгмегпн оз азамаггарына жасап отырган игшп рет1нде керсегп. Б1рактоталитарлыктэрт1п кезшде оныц бэр! сез жуз1нде гана калып отырды. Шыи менжде, eMipinin барлык салалары, ecipece бостандыкты суйш, ол туралы ойын ашык айтуга тырыскан (Сахаров сиякты) азаматтардын жеке eMipi, тыныс-т1ршиип кдтац тотал итарлык бакылаудын астында болды, жеке адамнын кукыгы мемлекетке тугелдей теуелд1 едь K,a3ipri кезде элемд1к саяси гылымда ад.ам кукд^ына табиги-тарихи тургыдан карап, соган орай туешу басым. Жалпы алганда, "адам кукыгы" деген угымныц 03i кен жане тар магынада колда-пылады. Онын кен магынасына жеке адамнын, кукыгы мен бос-тандыктарынын ете бай барлык турдеп жиынтыгы юредь Тар магынасында мемлекет тарапынан бер^лмсген, ол тек конститу-циялык-кукыктыктурде жеке мемлекегпк шецберде бектлген кукыкты бищредь Оган ен алдымен ем!рге келген кандай адам болмасын eMip суруге кукыгы бардьны жатады. Одан баска адам кукыгана KipcriH жайлар мыналар: барлык адамдардын зан. ал-дынлагы тендш; теншн дербес кукыгы (тенге 3e6ip ксл^руге болмайды); адамзатгыкар-намысты сыйлау, оны корламау; непзиз, зансызтуткындамау немесе устамау; дшге сену жене уждан бос-тандыгы; ата-аиалардын балаларынтэрбиелеу!; канаушыларга карсылык корсету кукыгы жене т. с. с. § 3. Жеке адамнын кукыктарынын жйктелу! Кдз!рп саяси гылымдарда жеке адамньщ кукыкгарын ж1ктеу-Д1Н, 6ipHeuie турлер1 бар. Солардыц 1ш1нде кен тараганы — барлык кукыктарды негативпк жене позитивтж (колданушы) erin белу. //егдетыетшкмашнадабостандык мемлекет таранынан жеке адам га зорлыктын, шектеудшжокгыгын бшйредь Бул epKiaoiK ук!мет жагынан адамды кажетаз ерекеттерден. бостандыкты бузып, бурмалайтъш жагдайлардан сакхайды. Оларды жузеге асы-ру мемлекетпн каржы-каражатына, елдшэлеуметпк-экономи-калыкдэрежесше, жагдайьша байланысты емес. Булар, непзшен абсолюгпк, позитивт1К кукыктарды басшылыкка алатын кукыктар болып ессптеледк Муны, ecipece, АК.Ш-тын консти-туциялык кукыктары туралы Билльден аньгк ангаруга болады. Мысалы, онын 6ipiHuii бабында (тузету1нде) былай лелшген: ''Конгресс белгш 6ip д1нд1 белплемеу немесе оган ер»кт1 турде Kipy ге руксат етпеу, сез жене баспасез бостандыгына немесе халыктын бейбп*турде жиналмп ук!метке киянат етушЫкт! ток-тату жешнде коллектив™ арнаулы ешишпен баруына тыйым салу туралы занкабылдамауга тию". Будан 6i3 мемлекетпн "не ютемсу керек" екеадцпн 6uieMix жүктеу/скачать 7,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|