ж
дыбысынан
басталатын сөздердің жол басында келтірілуімен құрылған:
Ж
айнаған туың жығылмай,
Ж
асқанып жаудан тығылмай.
Ж
асаулы жаудан бұрылмай,
Ж
ау жүрек жомарт кұбылмай,
Ж
ақсы өмірің бұзылмай,
Ж
ас қуатың тозылмай,
Ж
алын жүрек суынбай,
Ж
ас біткеннен түңілмей,
Ж
ағалай жайлау дәулетің
Ж
асыл шөбі қуармай,
Ж
арқырап жатқан өзенің
Ж
айдақ тартып суалмай,
Ж
айдары жүзің жабылмай,
Ж
айдақтап қашып сабылмай.
Ж
ан біткенге жалынбай,
Ж
ақсы өліпсің, япырмай!
Бұл шағын өлең – Абай творчествосындағы орны айрықша,
көркемдік құралдары мен грамматикалық құрылымы жағынан
өзге ешкімде, тіпті Абайдың өзінде аналогі жоқ дүние. Оның
жеке-даралығы, ең алдымен, тұтас бір өлеңнің, бастан-аяқ
аллитерациялық анафораға құрылғандығынан көрінер бол-
са, екіншіден,
ж
-мен келетін аллитерациялық кұрылыстың
тармақтардың тек басында емес, өн бойында сақталуынан да
байқалады:
ж
асқанып
ж
ауға тығылмай...
ж
ау
ж
үрек
ж
о
-
март құбылмай...
ж
алын
ж
үрек суынбай...
ж
айдары
ж
үзің
– жабылмай...
Бұл 16 жолдық өлең бір ғана тирада (шоғыр)
және бір ғана сөйлемнен тұрады. Бұл да осы өлеңнің қайта-
ланбас ерекшелігі, өйткені бұл – синтаксистік сирек құрылым:
13 бағыныңқы, 1 басыңқы компоненті бар бір ғана құрмалас
сөйлем. Өлеңнің осы көркемдік және грамматикалық ерекше-
лігінің екеуі де бір ғана идеяны – Оспанның моральдық
портретін беретін тұтас дүниеге айналдырып тұр. Демек,
стильдік-көркемдеуіш мақсатты көздеуде де Абай сирек
кездесетін шеберлікке барған.
151
Достарыңызбен бөлісу: |
