Ген кәнігі эпитеттің үстіне жапырағы қуарған
ж дыбысынан басталатын сөздердің жол басында келтірілуімен құрылған: Ж
жүктеу/скачать 6,92 Mb. Pdf көрінісі
|
Кітаптар 25-36
| ж
дыбысынан басталатын сөздердің жол басында келтірілуімен құрылған: Ж айнаған туың жығылмай, Ж асқанып жаудан тығылмай. Ж асаулы жаудан бұрылмай, Ж ау жүрек жомарт кұбылмай, Ж ақсы өмірің бұзылмай, Ж ас қуатың тозылмай, Ж алын жүрек суынбай, Ж ас біткеннен түңілмей, Ж ағалай жайлау дәулетің Ж асыл шөбі қуармай, Ж арқырап жатқан өзенің Ж айдақ тартып суалмай, Ж айдары жүзің жабылмай, Ж айдақтап қашып сабылмай. Ж ан біткенге жалынбай, Ж ақсы өліпсің, япырмай! Бұл шағын өлең – Абай творчествосындағы орны айрықша, көркемдік құралдары мен грамматикалық құрылымы жағынан өзге ешкімде, тіпті Абайдың өзінде аналогі жоқ дүние. Оның жеке-даралығы, ең алдымен, тұтас бір өлеңнің, бастан-аяқ аллитерациялық анафораға құрылғандығынан көрінер бол- са, екіншіден, ж -мен келетін аллитерациялық кұрылыстың тармақтардың тек басында емес, өн бойында сақталуынан да байқалады: ж асқанып ж ауға тығылмай... ж ау ж үрек ж о - март құбылмай... ж алын ж үрек суынбай... ж айдары ж үзің – жабылмай... Бұл 16 жолдық өлең бір ғана тирада (шоғыр) және бір ғана сөйлемнен тұрады. Бұл да осы өлеңнің қайта- ланбас ерекшелігі, өйткені бұл – синтаксистік сирек құрылым: 13 бағыныңқы, 1 басыңқы компоненті бар бір ғана құрмалас сөйлем. Өлеңнің осы көркемдік және грамматикалық ерекше- лігінің екеуі де бір ғана идеяны – Оспанның моральдық портретін беретін тұтас дүниеге айналдырып тұр. Демек, стильдік-көркемдеуіш мақсатты көздеуде де Абай сирек кездесетін шеберлікке барған. |