Глоссарий

Педагогикалық іс-әрекет дамудың шарты мен негізі ретінде оқушылардың пәндік, әлеуметтік мәдени тәжірибені меңгеруіне бағытталған оқу іс-әрекетінің ұйымдастырылуы болып табылады.

Педагогикалық іс-әрекеттің мәнін түсіндіру үшін оның құрылымына талдау жасау қажет. Педагогикалық іс-әрекетті іс-әрекеттің мақсаты, мотивтері, әрекеттер (оперативтер), нәтиженің бірлігі ретінде көрсетуге болады. Төменде педагогикалық іс-әрекеттің құрамдас бөліктері көрсетілген:

Сызба 2. Педагогикалық іс-әрекеттің құрамдас бөліктері

Педагогикалық іс-әрекеттің құрамдас бөліктерінің бір бөлігі – мақсат. Мақсат – педагогикалық іс-әрекеттің жүйе құрушы факторы ролін атқарады (А.Н. Леонтьев). Педагогикалық іс-әрекеттің мақсаты іс-әрекеттің мазмұны, әдіс-тәсілдері, нәтижесін анықтайды, олар тікелей мақсатқа тәуелді.

Педагогикалық іс-әрекеттің мақсаты – ол тарихи құбылыс. Ол әлеуеметтік даму қарқынына байланысты өзгеріп отырады. Ол қоғамдық дамудың объективті тенденциясы ретінде пайда бола отыра, қоғамның қажеттіліктеріне қарай педагогикалық іс-әрекеттің мазмұны, формасы және әдістеріне сәйкестендіре отырып, ең жоғары мақсатқа жетудің кезеңдік бағдарламасы құрастырылады.

Педагогикалық іс-әрекеттің негізгі функциональды бірлігі –педагогикалық әрекет. Педагогикалық әрекетті мақсат пен мазмұнның біртұтастығы ретінде түсіндіруге болады.

Педагогикалық іс-әрекеттің мәні – мақсат, мотив, әрекет, нәтиженің біртұтастығында, ондағы мақсат жүйе құрушы сипатқа ие болады (А.Н.Леонтьев).

Кәсіби педагогикалық іс-әрекет қоғам арнайы ұйымдастырған келесі мекемелерде жүзеге асады:

•  Мектепке дейінгі білім беру мекемелері;

•  Орта білім беру;

•  Орта арнаулы оқу орындары;

•  Жоғары білім беру;

•  Қосымша білім беру;

•  Біліктілікті арттыру және қайта даярлау.

Педагогикалық іс-әрекеттің өнімділік деңгейлері (Н.В.Кузьмина бойынша):

1-деңгей – продуктивті емес – педагог өз білгенін өзгелерге айтып бере алады;

2-деңгей – аз продуктивті – бейімделуші, педагог өз хабарламасын аудитория ерекшелігне бейімдей алады;

3-деңгей - орташа продуктивті – педагог оқушыларды курстың әр бөлімдері бойынша білімге, дағдыларға, іскерліктерге үйрету стратегияларына ие;

4-деңгей – продуктивті – жалпы пән бойынша оқушылардың білім, іскерлік, дағдыларын жүйелі қалыптастыру іскерліктерін меңгерген;

5-деңгей – жоғары продуктивті – педагог оқушы тұлғасын қалыптастыру, оның өзін-өзі тәрбиелеу, өзін-өзі дамыту қажеттіліктерін құралдарын меңгерген.
  Бақылау сұрақтары: 

1. 
   Педагогикалық іс әрекеттің мағынасын ашып көрсет
   
2. 
   Іс-әрекет категориясының түсініктері
   
3. 
   Педагогикалық іс-әрекеттің өнімділік деңгейлері