басталды. Ал Сталин кезеңінде
1937-1938
жылдары ең ауқымды
репрессиялар жүргізілді. Яғни қазақ
зиялаларына бұл тиесілі
болды.
Ақталу
- Сталиндік қуғын-сүргін жылдарында жазасыз қалған
адамдардың адал есімін қалпына келтіру, оларға деген құрметті
қайтару, азаматтық құқықтарын қалпына келтіру. Мысалыға
Кенесары Қасымұлының қозғалысы туралы жазған Е.
Бекмаханов тек Сталин қайтыс болған кезден ғана ақталды.
24
«Ру», «жүз» тарихи терминдеріне анықтама беріңіз.
Ру
- алғашқы қауымның экономикалық, әлеуметтік негізгі ұясы;
арғы тегі бір әкеден немесе бір шешеден тараған туыстар тобы.
Қазақта «Жеті ата» ұғымы да румен тікелей байланысты.
Жүз
- қазақ халқының үш рулық-тайпалық бірлестіктерінің ортақ
атауы. Дәстүрлі қазақ қоғамы
үш жүзден
тұрады:
Ұлы жүз, Орта
жүз, Кіші жүз
. Жүздің тарихы Шыңғысхан ұлыстарымен тікелей
байланысты. Яғни Қазақ даласында орналысқан Жошы, Шағатай,
Үгедей мен олардың аймақтары бойынша бөліну болды.
25
«
Материалдық мәдениет», «рухани мәдениет» терминдеріне
анықтама беріңіз.
Материалдық мәдениет
- белгілі
бір мәдениет құрған барлық
материалдық құндылықтардың жиынтығы. Материалдық
мәдениетке адам қолымен жасалған барлық заттар мен заттар
кіреді:
ғимараттар мен құрылыстар, көлік және байланыс
жолдары, байланыс құралдары, жиһаз, тұрмыстық техника, киім
және аяқ киім, өндіріс технологиялары.
Рухани мәдениет
- бұл қолмен ұстауға болмайтын нәрсе. Бұл
материалдық әлем объектілерін
игеру мен қолдануда
қолданылатын мағыналарға толы құндылықтар. Оған ғылым мен
білім, тіл, мораль мен құқықтың нормалары жатады.
26 «
Антропогенез», «этногенез» терминдеріне анықтама беріңіз.
Антропогенез
- бұл биологиялық эволюция нәтижесінде адам
пайда болуы. Бұл эволюция процесінде адамдар тұқымының
басқа сүтқоректілерден бөлінуі болды.
Этногенез
(грек тіл. "тайпа, халық") — әртүрлі
этникалық
компоненттер негізінде этникалық қауымдастықты қосылу
процесі.
27
«
Репатриация», «депортация» терминдеріне анықтама беріңіз.
Репатриация
-
түрлі себептермен бөгде мемлекет аумағында
қалған
адамдарды
өз отанына қайтару үшін мемлекет
ұйымдастырған процесс.
Депортация
— қылмыстық және әкімшілік жаза ретінде
мемлекеттен қуылу, көшіру, жер аудару деп көрсетілген. Термин
18-19 ғасырларда Франция
қылмыстық заңнамасында жер
аударудың ерекше түрін атауда қолданылған. Ал
1920-1950
жылдары тұрғындарды күштеп көшіру — сталиндік қуғын-
сүргіннің негізгі құрамдас бір бөлігіне айналды.
28
«Дәстүрлі (аграрлық) экономика», «жоспарлы (социалистік)
экономика» терминдеріне анықтама беріңіз.
Достарыңызбен бөлісу: