Гуманитарлық және жаратылыстану пәндері кафедра отырысында талқыланды
§3.Дүние мен қоршаған ортаны бейнелеудегі қытайлық көзқарасқа тән қасиеттер
жүктеу/скачать 0,99 Mb.
|
Философия силлабус
- Бұл бет үшін навигация:
- БУДДИЗМ ЖӘНЕ ОНЫҢ НЕГІЗГІ ИДЕЯЛАРЫ. Буддизм
- "Орта жолды"
§3.Дүние мен қоршаған ортаны бейнелеудегі қытайлық көзқарасқа тән қасиеттер: өз елі Қытайды-шындықтағы дүниенің орталығы деп қабылдау; жеке оқиғаларды, тарихты жалпы циклдік процестер ретінде ұғыну; жердегі ғарыштық циклдердің дұрыс жүруіне, Аспан мен Жер алдында адамның өзіндік жауапкершілігін сезінуі; адам, табиғат және ғарышты бірыңғай тұтастық деп қабылдау; сананың консерватизмі, өткенге оралу, өзгерісті қаламау; жеке адам, тұлғаның ұжымнан бөлінбеуі, дараланбауы; табиғат апаттарымен күресте жеке адамның дәрменсіздігін сезіну; еңбектің жаппай (ұжымдық) формаларына басымдылық беру (Ұлы Қытай дуалын салу, каналдар қазу, бөгеттер тұрғызу, су тасқынымен күресу және т.б.); жеке адам, ұжым, мемлекет пен қоғамды бөлінбес тұтастық деп қабылдау; қоғамда вертикалдық байланыстарды (билік пен бағыну), субординацияны, бастықты сыйлауды, мемлекет басшысын ( императорды) ең жоғарғы мәртебе, мемлекетті біріктіруші күш ретінде ұғынуды қалыптастыру; қарым-қатынаста конформизмді, келісімпаздықты, мәмлегерлікті, тыныштық пен жайбарақаттылықты қалау; өмірді ең алдымен тән қабығындағы рух өмірі деп ұғыну; фәни өмірді бақи дүниеден жоғары қою; ұзақ өмір сүруге әрекет жасау (дене шынықтыру, шөп дәрілерін ішу және т.б.) о дүниелік күштердің болуын мойындау, өлгендердің жандануы; ата-аналарды, үлкендерді сыйлау, ата-баба, аруақтарды("шэн") қастерлеу. БУДДИЗМ ЖӘНЕ ОНЫҢ НЕГІЗГІ ИДЕЯЛАРЫ. Буддизм - Үндістанда (б.з.д.V ғ. кейін), Қытайда, Оңтүстік - Шығыс Азияда (ІІІ ғ. кейін) және басқа өңірлерде кең тараған діни - философиялық ілім. Буддизм негізін Гаутама Будда (Сидхардха Шакьямуни) (б.з.д. 563-483 ж.ж.) салды. Ол қиыншылыққа толы, күрделі өмір соқпақтарынан (ханзада, тақуа-аскет, данышпан, әулие) өтіп б.з.д. 527 ж. "нұрланып", өзінің уағыздарын тарата бастады. Буддизмнің басты идеясы- "Орта жолды" ұстау, яғни шегіне жеткен екі жол: "ләззат жолы" (құмарлық, шаттану, енжарлық, тән мен жан рахаты) мен "аскетизм жолының" (азаптану,күйіну, өлімді аңсау, тән мен жан қасіреті) ортасын қалау, таңдау. "Орта жол" - білім, даналық, ақылмен шектеу, зерделеу, нұрлану, өзіндік кемелдену жолы, оның түпкі мақсаты - ең жоғарғы игілік - Нирванаға жету. Будда төрт ізгілікті (арийлік) ақиқатты айқындайды: бұл дүние қасіретке толы; қасіреттің өз себептері бар- байлық, құмарлық, атақ, даңқ, өмір ләззаты, т.б; қасіреттен арылуға, құтылуға болады; қасіреттен құтылудың жолы бар- ол пендешіліктен арылу, нұрлану, Нирвана. Будда философиясы адамның өзіндік кемелденуі, Ұлы Азаттану- Нирванаға жетудің жолдарын көрсетеді. Бұл сегіз сатылы, сегіз буынды ұстаным, сегіздік жол: дұрыс көзқарас- буддизм негіздерін және өмірдегі өз жолыңды түсіну; дұрыс ойлау- адам өмірі оның ойлауына тәуелді, ойың өзгерсе өміріңде өзгереді; дұрыс сөйлеу- айтқан сөзің жаныңа, мінезіңе әсер етеді; дұрыс іс-әрекет- келісімді өмір сүр, зұлымдық, жамандыққа барма; дұрыс өмір сүру- буддалық өсиеттерді әрқашан бұлжытпай сақтау; дұрыс ыждақат- ынталы болу, еңбек етуді сүю; дұрыс зерделеу- дұрыс ойлаудан туындайтын әдептілік; дұрыс зейін қою- медитацияға бой ұру, ғарышпен байланысу. Буддизмнің бес өсиет-бағдары: өлтірме; ұрлама; пәк болу; өтірік айтпа, жалған сөйлеме; зиянды заттарды пайдаланба. жүктеу/скачать 0,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|