Хайрулла Фариза 1 курс дот колледжден кейін «Қобыланды батыр»
жүктеу/скачать 31,01 Kb.
|
Хайрулл Фариза Балалар әдебиеті 1 курс ДОТ
|
Хайрулла Фариза 1 курс ДОТ колледжден кейін 1.«Қобыланды батыр» жырынан қайталауларға, монолог, диалогтарға, гиперболалық бейнелеулерге, әсірелеу мен эпитеттерге нақты мысалдар келтіру. Әсірелеу
("Қобыланды батыр"). Әсірелеу ақын-жыршылар шығармаларында да жиі қолданылған. 1.Сұлулыққа байланысты эпитеттер. Мысалы: “Алтын иек, ақ тамақ, Көтеріп басын сөйлейді” дегендегі эпитеттер Құртқаның портретін, сыртқы келбетін сипаттайды. Жырдағы сырлы есімдердің бірі- Құртқа. Оның жырдағы эпитеті- қыз: “Үйдемісің қыз Құртқа, Түздемісің қыз Құртқа Қатын болдың амал жоқ”...Осындағы “Құртқа” сөзі тура қазақ тілінің өзінде айтыла бермейді. Басқа түркі тілдерінде ол “қартайған, қураған кемпір”дегенді білдіреді. Ал ауыспалы мағынасы “мыстан” дегенге келетіндей. 2.Киім атауларына байланысты эпитеттер. Мысалға: алатын болсақ, ноғайша тігілген бөрікті ноғай бөрік деп атаған. Оған: Ноғай бөркін киеді” деген жыр жолдары дәлел болады. Ақ сауыт- көз-көз етіп темір сымнан тоқылатын батырлар киімі. Ақ сауыт- асыл, таза, қоспасыз (болат, құрыш, алмас т.б. металл жайында). Жырдағы ақ сауыттың түсін емес, оның тазалығын, асылдығын аңғартады. 3.Жылқы атауына байланысты эпитеттер. Таза күмісті сымға тартып, жіңішке жіптей етіп созып зерлеген бұйымдардан аса бір әдемілікті, сұлулықты байқауға болады. “Осы бір жіңішке істің оңайлықпен жасалмай, қас шеберлікті талап ететіні әрі екінің бірінің қолынан келмейтін көркем іс екендігін тілімізде сымға тартқан күмістей деген теңеу бағалайтындай ”. Мысалы: “Үкілі құйрық, майда жал, Сөзіме менің құлақ сал. Жан серігім, Бурыл ат, Терлемессің күн салқын.” “Тобылғы меңді торы атпен, Дөңгелетіп жөнелді. Атып жатқан жеріне, Іркілместен келеді.” 4.Қару-жараққа байланысты эпитеттер. Мысалы: “Қозы жауырын қу жебе, Алтыннан ойған алпыс кез.” “Алтын құлаш ақ семсер, Көрсетпей алып берейін” “Ат басындай тас шоқпар, Тақымына басыпты.” “Қозы күрең астына мінді дейді, Құрсай садақ беліне ілді дейді.” 5.Түр-түске байланысты эпитеттер. Мысалы: көк дулыға, көк найза, көк сүңгі, көк семсер т.б. 2.Әдебиеттану сөздіктерінен бұл ұғымдардың анықтамасын жазып келу.
жүктеу/скачать 31,01 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|