Хасанов М. Ғылым теориясы indd
ғылыми- зерттеубағдарламаларының
жүктеу/скачать 1,92 Mb. Pdf көрінісі
|
dokumen.pub 9786010412965
- Бұл бет үшін навигация:
- Позитивті
| ғылыми-
зерттеубағдарламаларының (ҒЗБ) тұжырымдамасы деп ата ды. ҒЗБ Поп пер дің эпис те мо ло гиясы мен са бақ тас тық ты сақ тап қа ла ды. Ла ка тос бой ын ша, идея лар әле мі ғы лы ми бі лім нің өсуі- нің бас тап қы мо де лі бо ла ды. Идея лар әле мін де бі лім дер бес да- мып, та ным ның «іш кі та ри хы» жү зе ге асы ры ла ды. Поп пер дің ойын ша, бір теория ның ор ны на бас қа сы ке ле ді де, ес кі теория то лық тай те ріс ке шы ға ды, осы ның ар қа сын да ғы лым да ми ды. Ал Ла ка тос қа сүйен сек, бі лім нің өсуі зерттеубағдарламаларының ара сын да ғы бә се ке лес тік тің ар қа сын да орын ала ды. Теория лар емес, дәл осы зерт теу бағ дар ла ма ла ры ғы лым да муының ір ге лі бір лік те рі бо ла ды. Теория лар дың үз дік сіз ке зе гі нен тұ ра тын зерт- теу бағ дар ла ма ла ры ал ма сып оты ра ды, осы ның ар қа сын да «пі- сіп-же тіл ген» теория лық ғы лым да ми ды. Ла ка тос бой ын ша, ғылыми-зерттеубағдарламасы – бұл ра- ционал ды не гіз, едәуірмаңыздыидеялардың,теориялармен болжамдардыңжиынтығы . Оның қат ты яд ро сы бар (бас тап қы не гіз), бұл яд ро ғы лы ми қауым дас тық мү ше ле рі та ра пы нан кон- вен ционал ды (ке лі сім бой ын ша) түр де қа был да на ды, сол үшін оны те ріс ке шы ға ру мүм кін емес. Ғы лы ми-зерт теу бағ дар ла ма- сы ның кө мек ші жо ра мал дар дан тұ ра тын «қор ға ныш бел деуі» бар, бұл жо ра мал дар ғы лы ми-зерт теу бағ дар ла ма сын не гіз деу де, оның бас тап қы эле ме нт те рін ұйға ру да жә не ға лым дар дың та- ным дық әре кет те рін тү сін ді ру де бе рі ле ді. Бұл ғы лы ми зерт теу де не нәр се ден ал шақ бо лу қа жет ті гін ал дын ала кө ру ге мүм кін дік бе ре ді. Ғы лы ми-зерт теу бағ дар ла ма ла ры ның құ ра мын да әдіс те- ме лік «зерт теу ере же ле рі нің» жиын ты ғы бар, мы са лы, оң жә не те ріс эв рис ти ка, ауыт қу лар, конт рмы сал дар, кө мек ші бол жам дар, қа ра ма-қай шы лық тар жә не т.с.с. Позитивті эв рис ти ка зерт теу мә се ле ле рін ірік тейді, бағ дар ла ма ая сын да құ рыл ған теория лар- ды же тіл ді ру жол да рын, теория лар дың конт рмы сал дар мен ауыт- қу лар ға бейім де луін анық тайды; негативті эв рис ти ка қа жет сіз әдіс те ме лік амал дар ды, сон дай-ақ те ріс ке шы ға ру шы фак ті лер ді теория ның өзе гі нен қор ға ныш бел деуіне ал мас ты ру тә сіл де рін көр се те ді. Зерт теу бағ дар ла ма сы теория лар дың та ри хи да муы ба ры- сын да жү зе ге асы ры ла ды. Ал теория лар дың әр қай сы сы ал дың- ғы сы нан мо ди фи ка цияла ну жо лы мен, яғ ни өзі не қар сы экс пе ри- 3-бө лім. ғы лым ның позити вис тік тұжы рым дамалары 74 мен тал ды конт рмы сал дар ға тап ке лу ар қы лы туын дай ды. «Қат ты өзек» бағ дар ла ма ның бір теориясы нан бас қа сы на өтіп оты ра ды, ал кө мек ші бол жам дар дан тұ ра тын қор ға ныш бел деуі іші на ра құл ды рауы мүм кін. Ғы лы ми-зерт теу бағ дар ла ма сы ның бас ты құн ды лы ғы – оның жүктеу/скачать 1,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|