Хасанов М. Ғылым теориясы indd
жүктеу/скачать 1,92 Mb. Pdf көрінісі
|
dokumen.pub 9786010412965
| ақпаратқа
бай ла ныс ты. Зерт теу- ші лер, субк вант ты әлем – бұл сана әле мі деп тұ жы рым дайды. Ма те рия мен са на ны бө лу ге бол майды: олар дың ара сын да екі- жақ ты бай ла ныс бар, бұл бай ла ныс бі рың ғай ақ па рат тық өріс ар- қы лы жүр гі зі ле ді. Фа ра дей мен Макс велл элект ро маг не ти зм ді аш қан нан кейін мак рос ко пия лық қат ты де не лер ге қа ра ған да та би ға ты мен са па сы бас қа бұл өріс тер Әлем нің ір ге лі құ рам дас бө лі гі ре тін де та ныл- ды. Осы ған бай ла ныс ты са на бір тұ тас әлем нің не ғұр лым нә зік дең гейі ре тін де тү сін ді рі ле ді. Бұ ған қо са энер гия-ма те рия мен са- на ның ара қа ты на сы мә се ле ле рі мен айна лы са тын қа зір гі фи зик- тер са на фе но ме нін дұ рыс тү сін ді ру үшін квант тық теория ның жет кі лік сіз екен ді гі ту ра лы қо ры тын ды ға кел ді. Ал фи ло соф-фи- зик тер (Ф.А. Вольф, П. Рас сел, Д. Чал мерс, Н. Гер берт жә не т.б.) са на фи зи ка лық заң дар ға қа тыс сыз өмір сү ре ді де ген ойды ұс тан- ды, олар мы на дай қо ры тын ды ға кел ді: «Са на – бұл та би ғат қа тән дер бес не гіз гі үде ріс, ол жа рық жә не электр қуаты тә різ ді ке ңі нен та ра ған». Со ны мен, ХХ ға сыр дың 90-жыл да рын да ғы көп те ген көр нек- ті ға лым дар дың ойын ша, са на – бол мыс тың ке ңіс тік, уа қыт жә- не ма те рия тә різ ді ір ге лі (өте ма ңыз ды) қа сиет те рі нің бі рі. Олар ми ды алып ком пью тер ре тін де қа рас ты ра ды, ал са на ның та би- ға тын квант тық ме ха ни ка ның құ пияла ры мен бай ла ныс ты ра ды. Тех ни цис тер (С. Хайм рофф, Р. Пен роуз жә не т.б.) «жа ңа ме ха ни- цизм» ру хын да біз дің миы мыз ақыл ды «ту ды рып» қа на қой май, кей бір кез де оны шек теп оты ра ды деп тұ жы рым дайды, яғ ни ми рет ранс ля тор жә не қор ға ныш қыз мет те рін ат қа ра ды. Ми Әлем- нен ес те лік тер ді «тар та тын» құ рал қыз ме тін ат қа ра ды, яғ ни оны 97 4.3. ЭЕМ жә не адам миы ның бас ты қыз мет те рін мо дельдеу ком пью тер дің уа қыт ша жа ды не ме се қат ты дис кі ден бас ты ақ па- рат ты қа был дайт ын жер гі лік ті диск ре тін де тү сі ну ге бо ла ды. Бұл үде ріс тер адам миын да квант тық дең гейде орын ала ды. Бри тан дық фи зик жә не ма те ма тик Р. Пен роуз ме ди ци на док- то ры, Ари зо на уни вер си те ті жа нын да ғы Са на ны зерт теу ор та- лы ғы ның ди рек то ры С. Хай мрофф пен бі рі гіп са на ту ра лы жа ңа теорияны жа сап шық ты. Олар «са на квант тық жә не клас си ка- лық әлем дер дің ара сын да ғы ше га ра да өмір сү ре ді» деп са най ды. Хайм рофф мұ ны «са на ға қар сы әм бе бап ой» деп атай ды, «ол біз- ге ық пал ете ала ды... ол Планк шка ла сы дең гейін де өмір сү ре ді» деп жа за ды (Хайм рофф бой ын ша Планк дең гейі ең кі ші анық та- ла тын қа шық тық, ол «су те гі ато мы ның диа мет рі нен 10 трил лион рет кі ші»). Бел гі лі ға лым, «За ғип тар ды қор ғау қо ры» ком па ниясы ның ди рек то ры жә не «ақ па рат тық қа был дау ор та лы ғын ашу» (ғы- лым бой ын ша кө ріп кел дік) әдіс те ме сі нің ав то ры М. Ко мис са ров АҚШ-та «Қор ша ған ор та ны ақ па рат тық қа был дау мек те бін» аш- ты. Ол ақ па рат тың адам өмі рін де гі ор ны мен рө лі ту ра лы бол- жам ды тә жі ри бе де нақ ты лай түс ті. Оның ойын да ғы ақ па рат – бұл энер гия. Ол та би ға ты нан электр же лі сі не ме се элект ро маг нит тік жә не гра ви та ция лық өріс тер се кіл ді объек тив ті жә не ма те ри ал- дық. Біз дің миы мыз ақ па рат ты сырт тан қа был дайды, бұл үшін се зім ор ган да рын іс ке қо са ды. Он да ған мың жыл дық тар бойы мұн дай ақ па рат тар адам ды түр лі қауіп-қа тер лер ден қор ғау үшін жет кі лік ті бол ды. Алай да біз өмір сү ріп отыр ған әлем сен гі сіз түр де күр де лен ді. Қа зір гі әлем де аман қа лу үшін «ал тын шы се- зім ді» іс ке қо су жә не да мы ту қа жет. Ко мис са ров тың айт уын ша, әдет те гі бес се зім ағ за сы нан бө лек адам миын да «ақ па рат энер- гиясы на» жауап бе ре тін жә не бір се зім бар. Ол ті ке лей ақ па рат- тық қа был дау қа бі ле тін («кө ріп кел дік») кез кел ген адам да ояту ға бо ла ды деп жа за ды. Бә рі нен жыл да мы рақ 10-12 жас та ғы бүл дір- шін дер ді үйре ту ге бо ла ды. Ко мис са ров тың әді сін пай да лан са, бұл қа бі лет ті ояту ға 10-15 ми нут жет кі лік ті бо ла ды. Үйре ту ден соң, оның шә кі рт те рі көз де рін жұ мып тұ рып жа қын нан жә не қа- шық тан (бір не ше ки ло ме тр ге дейін) «кө ре ала ды». Бұл фи зи ка жә не фи зи оло гия заң да ры на қай шы кел мейді, ал біз дің осы заң- дар ту ра лы ойы мыз ға қар сы ке ле ді деп жа за ды ға лым. Са на ның та би ға ты на қа тыс ты квант тық фи зи ка са ла сын да- ғы мұн дай зерт теу лер қа жет ті фи ло со фия лық тү сін дір ме сін тап- 4-бө лім. Адам зат тари хын дағы ғы лым және тех нология лық революция лар 98 па ды. Марк сизм тұр ғы сы нан, са на та би ғат ты да мы ту өні мі ға на емес, ол ал дың ғы буын адам да ры ның бі рік кен ең бе гі нің, қо ғам бол мы сы ның да өні мі. Ол – адам та би ға ты ның ажы ра мас бө лі- гі жә не одан тыс қа рас ты ры луы мүм кін емес. Ма ши на лық, ки- бер не ти ка лық «ми дың» қыз ме ті бө лек қа ғи да лар ға не гіз дел ген, мұн да идеал бей не лер мен ұғым дар құ рыл майды, олар дың ор нын электр им пуль ста ры мен сиг нал дар ал мас ты ра ды. Ма ши на «ойла- май ды», ол адам ның қор ша ған ор та ны та ну үде рі сін қайталай ал- май ды. Ол – адам ның та ным дық қыз ме ті не кө мек те су ші құ рал. Ки бер не ти ка лық құ рал дар дың пай да бо луы ой лау дың жа ңа фор- ма сын емес, та би ғат тың адам миын да ғы кө рі ні сін рет тейт ін жа ңа буын ды ту дыр ды. Адам да ғы ой лау ақ па рат ты қа был дау, сі ңі ру жә не жет кі зу үде ріс те рі мен бай ла ныс ты, бұл үде ріс тер тек ми да ға на емес, бас қа да жүйе лер де, мы са лы үшін ЭЕМ-да орын алуы мүм кін. Ки бер не ти ка ма те рияның бей не леу, се зі ну, ой лау жә не бас қа да қа сиет те рі мен бай ла ныс ор на та оты рып, ма те риалис тік диа лек- ти ка ның екі ір ге лі прин ци пі нен: жүктеу/скачать 1,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|