Хасанов М. Ғылым теориясы indd
пассивті ; тән дік жә не зат тық ұғым дар ға тәуел сіз өзекті
жүктеу/скачать 1,92 Mb. Pdf көрінісі
|
dokumen.pub 9786010412965
- Бұл бет үшін навигация:
- Авиценнаны
| пассивті
; тән дік жә не зат тық ұғым дар ға тәуел сіз өзекті са на деп бө ле ді. Са на – өзі нен тыс нәр се ге ақыл жет кі зе ала тын жә не әре кет ке қа бі лет ті та за фор ма. Алын ған бі лім дер мен то лық қан өзек ті са на ру ха ни- ға рыш тық фор ма лар мен Құ дай ды та ну ар қы лы әре кет ете ді. Са- на, ин тел лект ту ра лы ілім он то ло гиялық жә не ға рыш тық си пат та бо ла ды. «Екін ші ұс таз» неоп ла тон дық эма на ция тұ жы рым да ма- сы мен арис то тель дік «ға рыш тық жүйені» бі рік ті ре ді. Авиценнаны (Ибн Си на, 980 – 1037 ж.) Шы ғыс та фи ло со фия мен ме ди ци на ның пат ша сы деп атай ды. Дә рі гер, заң гер, аст ро- ном, ақын, му зы кант жә не фи ло соф ға лым 100-ден ас там ең бек жаз ған. Бас қа пе ри па те тик тер се кіл ді ол да ис лам ның ор то док- сальды жақ тас та ры ның та ра пы нан қу да лан ған. Тео лог тар дың кө ңі лі не Ави цен на ның ілі мін де гі қай нәр се ұна ма ды? Ол та ным үде рі сін де са на ның рө лі жо ға ры екен ді гі сөз сіз де ген ұстаным да қа таң тұ ра ды жә не ме та фи зи ка, гно се оло гия, ло ги ка да арис то- тель дік идеяны да мы та ды, ал он то ло гияда неоп ла то низм тұ жы- ры мын ұстана ды, яғ ни ма те ри ал дық әлем уа қыт ая сын да өмір сү ре ді жә не өз эво лю циясын жал ғас ты ра ды деп нақ ты лай ды. Ма те ри ал дық әлем – құ ді рет ті са на ның – мыз ғы майт ын ал ғаш қы қоз ғалт қыш тың, бар лық фор ма ның бас ты фор ма сы Жа ра ту шы- ның туын ды сы. Ави цен на ның бас ты фи ло со фия лық туын ды сы – « Сауығу кі- та бы» ло ги ка ның, фи зи ка, ма те ма ти ка мен ме та фи зи ка ның не- гіз де рін қам ти ды. Бұл ғы лы ми эн цик ло пе дияда әлем де гі бар лық жа ра ты лыс Құ дай дың уа қыт тан тыс эма на циясы ре тін де қа рас- ты ры ла ды. 45 2.5. Ор та лық Азия, Таяу жә не Ор та Шы ғыс та ғы ор та ға сыр лық ғы лым Ави цен на бі лім ді теория лық (ақыл ды да мы та тын) жә не тә жі- ри бе лік деп екі ге бө ле ді. Оның ғы лым дар ға жа са ған клас си фи ка- ция сын да теория лық ғы лым дар адам дар дың әре ке ті мен ті ке лей бай ла ныс ты бол ма са да, олар дың бұл әлем де бағ дар алуына кө- мек те се ді. Олар: жүктеу/скачать 1,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|