1-бө лім. ғы лым тарихы мен философиясы – философия лық бі лім нің саласы ре тін де
12
Та ным ның эм пи ри ка лық дең гейі – бұл се зім дік де рек тер ді,
яғ ни се зу ор ган да ры ар қы лы алы на тын ақ па рат ты ойша жә не
тіл дің кө ме гі мен өң деу үде рі сі. Бұл әре кет ба қы лау нә ти же сін де
алын ған ма те ри ал ды тал дау, топ тас ты ру, жал пы лау үде ріс те рін де
орын алуы мүм кін. Осы жер де ба қы ла нып отыр ған зат тар мен құ-
бы лыс тар ды бі рік ті ре тін ұғым дар пай да бо ла ды, со ның ар қа сын-
да бел гі лі бір теория лар дың эм пи ри ка лық ба зи сі қа лып та са ды.
Та ным ның теория лық дең гейіне тән нәр се «мұн да бі лім нің
та ғы бір кө зі ре тін де пай ым дау қыз ме ті ке ліп қо сы ла ды: ба қы ла-
нып отыр ған құ бы лыс тар ды тү сін ді ре тін, жа ра ты лыс заң ды лық-
та рын аша тын теория лар құ ры ла ды. Та ным ның эм пи ри ка лық
жә не теория лық дең гейле рін де қол да ны ла тын ғы лы ми әдіс тер ге
тал дау, жи нақ тау, үй лес ті ру жә не мо дельдеу әдіс те рі жа та ды.
Жал пы ғы лы ми әдіс тер ге қа тыс ты айт ар бол сақ, мұн да жал-
пы қа был дан ған топ тас ты ру жоқ, ол әр түр лі не гіз дер де жүр гі зі-
луі мүм кін. Жал пы ғы лы ми әдіс тер дің құ ры лы мын үш дең гейге
бө ліп топ тас ты ру ға бо ла ды («жо ға ры дан тө мен ге»): жал пы ло ги-
ка лық, теория лық жә не эм пи ри ка лық. Ұқ сас ты ғы мен әре кет ету
са ла сы бой ын ша жал пы жә не же ке ғы лы ми әдіс те ме лік амал дар-
ды бө ліп көр се ту ге бо ла ды. Кей бір жал пы ғы лы ми әдіс тер ді қа-
рас ты рып өтейік.
Достарыңызбен бөлісу: