Хазірет айша
жүктеу/скачать 2,05 Mb. Pdf көрінісі
|
Хазірет Айша
| Айша - ғылымның қайнар бұлағы
351
Осыған қарамастан анамыз риуаят еткен хадис саны 2210 557 . Бұлардың 286-сы Бұхари, мүслим сияқты ең сенімді хадис кітаптарында орын алса, бұл хадистердің 174-інің тахрижинде 558 екі имам да бір пікірде. Тек Бұхариде кездесетін риуаят саны 54 болса, тек мүслимнің алған хадис саны 58. сол себепті Бұхариде жалпы 228, мүслимде 232 риуаяты бар. Бұдан тыс риуаяттары әртүрлі хадис кітаптарында кездеседі. ахмад ибн Ханбал алты томдық хадис кітабының соңғы томының 253 бетін тек айша ана- мыздан жеткен 2404 хадиске арнаған. Бұл тұста айша анамыздың басқа муксируннан айырмашылығын көрсету мақсатында жеке туындылардың да жазылғанын ескертіп өткен жөн 559 .
ерен еңбегі мен қажыр қайратын хадис ғылымынан да байқаймыз. Бір күні алла расулының (саллаллаһу аләйһи уә сәлләм): – Қиямет күні адамдар жалаңаш күйде жинала- ды, – дегенін естіп: – Бұл жағдайда ер кісілер мен әйелдер бір-біріне қарамай ма? – деп сұрады. Пайғамбарымыз: 557
Кейбір риуаяттардың кішкентай айырмашылықпен қайталануын жеке бір хадис деп қабылдамау немесе кез-келген бір себеп- пен санақта негізге алынған қағидалардың айырмашылығынан туындаған сан айырмашылығы бар, бұл жерде біз жалпы қабылданған санды таңдадық. Әйтпесе, тек ахмад ибн Ханбалдың «мүснадында» анамызға қатысты 2403 хадис кездеседі. 558 Тахриж – (жету жолын анықтау) 559 анамыздың осы жағын назарға ұсынатын алғашқы еңбекті Әбу мансұр абдулмухсин ибни мұхаммед ибни Әли әл-Бағдади жазса кейіннен осы тақырыпта Әбу абдуллаһ Бәдруддин әл-Зәркәши «әл- Ижаба» деген еңбек жазған.
Барша мұсылманның ардақты анасы −
352 – Қиямет күні – ешкімнің ешкімге қарауға шамасы болмайтындай ауыр күн! 560
– деп түсіндірді. Тағы бірде: – Қиямет күні әркім өз сүйіктісін есіне ала ма? – деп сұрады. – Үш жерде есіне түсіре алмайды: ісі жеңілдеп я ауырлағанға дейін мизанда, кітабы оң яки сол жағынан берілетін сәтке дейін және тозақ мойнын созып өзіне түсетіндерді шақырған кезінде, – дейді алла расулы (саллаллаһу аләйһи уә сәлләм) 561
. Бір мәселе туралы дұрыс шешім қабылдау үшін негізгі себепті білу керек екендігі мәлім. Осы тұрғыдан әр істің себебіне үңілуде хазірет айша басқа саха- балардан ілгері тұрды. Ол тек естігендерімен шек- телмей, қалай да сол үкімнің түсуіне себеп болған жайтты анықтап, сол оқиғаға өзі куәгер болып, не болмаса сол оқиғаны көрген кісілерден сұрап алатын. мысалы, алла расулы (саллаллаһу аләйһи уә сәлләм) жұма күні ғұсыл алуға кеңес беретін. Одан бұл хабар- ды жеткізген басқа сахабалар хадисті қалай айтыл- са, дәл солай берсе 562 , айша анамыздың риуаятын- да хадиспен бірге, оның астарында жатқан себепті 560
мүслим, Жәннәт 56 (2859). Басқа бір риуаятта алла расулы бұл сұраққа «Баршаның ісі басынан асады, ешкім ешкімді көрмейді» деп жауап берген. Қараңыз: Бұхари, риқақ 45 (6162); нәсәи, Жәнәиз 118 (2083, 2084); Тирмизи, Тәфсир 72 (3332) 561 Әбу Дәуіт, сүннә 28 (4755); ахмад ибн Ханбал, мүснад 6\110 (24837); Хаким, мүстадрак 4\622 (8722); Хәйсәми, мәжмәуз зәуәид 10\358 562
абдуллаһ ибн Омар «расулалланың «Кімде-кім жұмаға барса, ғұсыл дәретін алсын» дегенін естідім» десе, (Бұхари, Жұма 2 (837); Тирми- зи, Жұма 355 (492); нәсәи, Жұма 7 (1376)) басқа бір риуаятшы Әбу саид әл-Хұдри «расулалла «Жұма күні ғұсыл алу ихтилам болған барлық адамға уәжіп» деген» дейді. Қараңыз: Бұхари, Жұма 3 (840); мүслим, Жұма 5 (846), нәсәи, Жұма 6 (1377) |