Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж
жүктеу/скачать 3,59 Mb. Pdf көрінісі
|
Okulik XX kazak adebiet
| ІІ БӨЛІМ.
Қазақ әдебиеттану ғылымының туу дәуірі 1900-1904 жж.) де мектептің оқу жоспарына кіріп, 1932 жылы тұңғыш бағдарламасы жасалды. Осы бағдарлама негізінде 1932 жылы І. Жансүгіров, С. Сейфул- лин, Б. Майлин құраған «Әдебиет- тану оқу құралы» атты хрестома- тия шықты. V класқа арналған бұл оқулықтың кіріспесінде авторлардың атап көрсеткеніндей, негізгі мақ- сат оқушыларға қазақ даласында болып жатқан өзгеріс, жаңалықтар- ды бейнелейтін шығармаларды алу болған. Сол себептен де оқулықтағы ақын-жазушылардың шығармалары тақырыптық-мазмұндық ерекше лі- гіне сай топтастырылған. Оқулық «Социалистік құрылыс», «Колхоз- ды ауыл», «В. И. Ленин», «Ок- тябрь», «Қызыл әскер», «Ескі ауыл» атты алты тарауға бөлінген. Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиетінің осы алғашқы оқулығында ғылыми-әдіс- темелік тұрғыдан кеткен кемші- ліктердін былай қойған күннің өзін- де, ақын-жазушылардың өмір баяны, шығармалары туралы әдеби-тео- риялық талдаулар да жоқ. «Әде- биет тану оқу құралы» атал ғаны мен, сол дәуірдің тыныс-тіршілігін бей- нелейтін көркем шығармалардың жинағы дәрежесінде қалып қойған бұл оқулықтың өз кезеңінде мек- тептерді қазақ әдебиеті оқулығымен қамтамасыз етуде, оқушыларға тәр- бие мен білім беруде алғашқы қадам ретінде ғана рөлі болды. БК(б)П Орталық Комитетінің жо- ғарыдағы тарихи қаулылары мен дә уір талабына сай қазақ әдебиеті- нің оқулықтарын жасауда, әдебиет тарихын дәуірге бөлу саласында жаңа ізденістер, тың зерттеулер қол- ға алына бастады. Бұл бағыттағы жұмыстар қиын да айрықша жағ- дайда жүрді. Оқулықтар жасау, әде- биет тарихын зерттеу, халық ауыз әдебиетінің үлгілерін жинау, оны зерттеу, белгілі ақын, жазушылар дың шығармашылығын талдау сияқты ұлан-асыр жұмыстарды жүргізуде жылдар бойы зерттеп, тиянақты пі- кір айтуға жаңа заманның өскелең талап-тілегі мен қажеттілік ешбір мұрсат бермегенін атап айту керек. Сонымен қатар, бұл салада бұрын қалыптасқан ғылыми тәжірибеге сү- йенер негіздің де жоқтығы өз дәре- жесінде қиындық келтірді. Әйтсе де 20-жылдарда әдеби мұраны жинау, жариялау жұмыстары мен көрнекті ақындардың шығармаларының ба- сыла бастауы, оларды зерттеген ғылыми сипаттағы мақалалар оқу- лық, хрестоматиялардың жазылуы- на тікелей әсер ете бастады. Қазақ әдебиеттану ғылымының туу, қалып- тасу процесін сөз еткенде, ғылыми- зерттеушілік ой-пікірдің бір жүйеге түсіп баяндалуына, бірнеше ақын- жазушыны өмір сүрген дәуіріне қа- рай топтастыра отырып зерттеуде ал ғашқы практикалық қадамдар қа лай жасалғанын дәлелдейтін Ре по зи то ри й Ка рГ У |