Химия: Ұбт есептері (2021-2015)
жүктеу/скачать 1,18 Mb.
|
Химия бт есептері (2021-2015)
Презентация, Презентация
Шешуі:
158 Жауабы: D 7-нұсқа, № 21, 2015. Кӛлемі 200 мл 20%-тік (ρ = 1,075 г/мл) тұз қышқылы ерітіндісімен массасы 20 г мәрмәр әрекеттескенде түзілген кӛмірқышқыл газының кӛлемі (қ.ж.): А) 22,4 л B) 2,24 мл C) 44,8 л D) 44,8 мл E) 4,48 л Шешуі: m(HCl) = V(HCl) ∙ ρ = 200 мл ∙ 1,075 г/мл = 215 г 215 г --------- 100% х г --------- 20% х = 43 г (HCl) V л
ν(HCl) = M(HCl) = 36,543 голь = 1,18 моль
CuO CuSO4 160 г/моль ν(Cu) = M(Cu) = 641г/моль = 0,02 моль ν(CuSO4) = ν(CuO) = ν(Cu) = 0,02 моль m(CuSO4) = M(CuSO4) · ν(CuSO4) = 160 г/моль · 0,02 моль = 3,2 г Жауабы: С 7-нұсқа, № 23, 2015. Массасы 21 г этиленді жағуға жұмсалатын ауаның (ауадағы оттектің үлесі 21%) кӛлемі (л): 159 А) 240 B) 194 C) 402 D) 306 E) 160 Шешуі: C2H4 + 3О2 = 2СО2 + 2Н2О 28 г/моль 22,4 л/моль 21 г (С2Н4) -------- х л (О2) 28 г (С2Н4) -------- 67,2 л (О2) х = 50,4 л (О2) 50,4 л ---------- 21% у л --------- 100% у = 240 л (ауа) Жауабы: А 7-нұсқа, № 24, 2015. Массасы 15,6 г бензолды нитрлегенде шығымы 90% нитробензол алынды. Оны әрі қарай тотықсыздандырғанда шығымы 75% анилин түзілді. Түзілген анилиннің массасы А) 12,5 г B) 12,3 г C) 10,5 г D) 11,8 г E) 11,5 г Шешуі: 15,6 г C6H6 + HNO3 =C6H5NO2 + H2O 78 г/моль 123 г/моль 15,6 г (C6H6) ----------- х г (C6H5NO2) 78 г (C6H6) -------------- 123 г (C6H5NO2) х = 15,6 г 123 г = 24,6 г (С6Н5NO2) 24,6 г ------------ 100 % у г ---------- 90 % y = 24,6 г 90% = 22,14 г (С6Н5NO2) 22,14 г C6H5NO2 + 3H2 =C6H5NH2 + 2H2O 123 г/моль 93 г/моль 22,14 г (C6H5NO2) ------------ m г (C6H5NН2) 123 г (C6H5NO2) ----------- 93 г (C6H5NН2) m = 22,14 г 93 г = 16,74 г (С6Н5NH2) 16,74 г ----------- 100 % z г ---------- 75 % z = 16,74 г 75% = 12,5 г (С6Н5NH2) 160 Жауабы: A 7-нұсқа, № 25, 2015. Изопрен каучугін алу үшін қолданылатын мономер изопренді 2-метилбутанды ӛршіткі қатысында дегидрлеп алады. Құрамында12% бӛтен қоспалар бар 420 кг 2-метилбутаннан түзілетін изопреннің (шығымы 80%) массасы (кг): А) 279,2 B) 277,2 C) 278,0 D) 278,2 E) 277,9 Шешуі: 420 кг ----------- 100% х кг ----------- 12% х = 420 кг ∙12% = 50,4 кг (қоспа) m(2-метилбутан) = 420 кг – 50,4 кг = 369,6 кг CH3CH(CH3)CH2CH3 CH2=C(CH3)CH=CH2 + 2H2 72 г/моль 68 г/моль 369,6 кг(2-метилбутан) ----------------- m кг (изопрен) 72 г (2-метилбутан) -------------- 68 г (изопрен) m = 369,6 кг ∙68 г = 349,07 кг(изопрен) η = mпрак. ∙100% теор. mпр (C5H8) = η ∙mтеор. = 80% ∙347,07 кг = 279,2 кг Жауабы: A 8-нұсқа, № 11, 2015. HNO3 + P + H2O → X + У тотығу-тотықсыздану үрдісіндегі түзілген Х және У заттар және тотықтырғыштың алдындағы коэффициент: А) Х – Р2О5, У – NO, 5 B) Х – H3PO4, У – NO, 2 C) Х – HNO2, У – PH3, 4 D) Х – NO2, У – Р2О5, 3 E) Х – H3PO4, У – NO, 5 Шешуі: HN+5O + P0 + H O → H P+5O + N+2O N+5 + 3е- → N+2 5 тотықтырғыш P0 - 5е- → P+5 3 тотықсыздандырғыш 5HNO3 + 3P + 2H2O = 3H3PO4 + 5NO Жауабы: Е 8-нұсқа, № 12, 2015. Мӛлшері 2,5 моль мыс (ІІ) оксидін толық тотықсыздандыру үшін қажет сутек молекулаларының саны: А) 6,02·1022 B) 1,505·1023 C) 12,04·1022 161 D) 15,05·1023 Шешуі: E) 3,01·1023 2,5 моль CuO + H2 = H2O + Cu ν(Н ) = ν(Cu) = 2,5 моль N(Н2) = NA ∙ ν(Н2)= 6,02 ∙ 1023 ∙ 2,5 = 15,05 ∙ 1023 Жауабы: D 8-нұсқа, № 13, 2015. Массасы 112 г темір сұйылтылған күкірт қышқылының артық мӛлшерінде ерітілген. Алынған тұздың зат мӛлшері: А) 2 моль B) 1 моль C) 0,5 моль D) 2,5 моль E) 1,5 моль Шешуі: Fe + H SO = FeSO + H 56 г/моль ν(Fe) = M(Fe) = 56 г/моль = 2 моль ν(FeSO4) = ν(Fe) = 2 моль Жауабы: А 8-нұсқа, № 15, 2015. Күкіртсутек газы 1 моль иодпен әрекеттескенде түзілген күкірттің массасы: А) 9 г B) 64 г C) 32 г D) 8 г E) 16 г Шешуі: H S + 1 Iоль = S + 2HI 32 г/моль ν(S) = ν(I2) = 1 моль m(S) = ν(S) M(S) = 1 моль 32 г/моль = 32 г Жауабы: С 8-нұсқа, № 16, 2015. Массалары 10,7 г аммоний хлориді мен 14,8 г кальций гидроксиді қоспасын қыздырғанда түзілген аммиактың кӛлемі (қ.ж.): А) 4,48 л B) 22,4 л C) 44,8 л D) 2,24 л E) 6,72 л Шешуі: 10,7 г 14,8 г V л 2NH4Cl + Ca OH = CaCl2 + 2NH3 + 2H2O 53,5 г/моль 74 г/моль 22,4 л/моль 2NH4Cl + Ca(OH)2 = CaCl2 + 2NH3 + 2H2O 162
ν(NH4Cl) = M(NH4Cl) = 53,5 г/моль = 0,2 моль m(Са(ОН)2) 14,8 г 2 M(Са(ОН) ) 74 г/моль 1/2ν(NH4Cl) ˂ ν(Са(ОН)2) ⇒ν(NH3) = ν(NH4Cl) = 0,2 моль V(NH3) = VM ∙ν(NH3) = 22,4 л/моль ∙0,2 = 4,48 л Жауабы: А 8-нұсқа, № 17, 2015. Сілті ерітіндісі мен кремний әрекеттесу реакциясы теңдеуіндегі коэффициенттердің қосындысы: А) 8 B) 5 C) 7 D) 4 E) 6 Шешуі: 2NaOH + Si + H2O = Na2SiO3 + 2H2↑ ∑ = 2 + 1 + 1 + 1 + 2 = 7 Жауабы: С 8-нұсқа, № 18, 2015. Массасы 50 г табиғи метан газынан алынатын ацетиленнің массасы: А) 203 г B) 40,9 г C) 20,3 г D) 4,06 г E) 40,6 г Шешуі: 2СH4 CхH2 3Н2 16 г/моль 26 г/моль 50 г (СH4) ---------- х г (C2H2) 32 г (СH4) ---------- 26 г (C2H2) х = 40,6 (C2H2) Жауабы: Е 8-нұсқа, № 19, 2015. Сутек бойынша салыстырмалы тығыздығы 46,25, ал құрамындағы кӛміртектің массалық үлесі 51,89%, сутектің массалық үлесі 9,37% және хлордың массалық үлесі 38,38% болатын заттың формуласы: А) C7H15Cl B) C5H11Cl C) C3H7Cl D) C6H13Cl E) C4H9Cl Заттың массасын 100 г үлгісін алсақ, онда: m(С) = 51,89 г m(Н) = 9,37 г m(Cl) = 38,38 г ν(С) = M(С) = 12 г/моль = 4,32 моль 163 ν(Н) = M(Н) = 1 г/моль = 9,37 моль ν(Cl) = M(Cl) = 35,5 г/моль = 1,08 моль ν(С) : ν(Н) : ν(Сl) = 4,32 : 9,37 : 1,08 = 1,08 : 1,08 : 1,08 = 4 : 9 : 1 Демек, белгісіз қосылыстың эмпирикалық формуласы – С4Н9Cl. Қосылыстың нағыз формуласын табу үшін оның сутек бойынша салыстырмалы тығыздығын пайдаланамыз: М = D ∙ M(Н2) = 46,25 ∙ 2 г/моль = 92,5 г/моль М(С4Н9Cl) = 92,5 г/моль Жауабы: Е 8-нұсқа, № 20, 2015. А + В → С реакциясы 200С кезінде 16 минут ішінде, ал 700С кезінде 0,5 минут ішінде аяқталады. Осы реакцияның температуралық коэффициенті: А) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 2 Шешуі: T - T 70 - 20 2 = γ 10 ; 0,5 γ 10 ; 32 = γ5; γ 2 Жауабы: Е 8-нұсқа, № 21, 2015. Концентрациясы 2 моль/л калий сульфаты ерітіндісінің диссоциациялану дәрежесі 50% болса, 1 л ерітіндідегі барлық бӛлшектердің зат мӛлшері: А) 3,0 моль B) 3,2 моль C) 3,4 моль D) 3,6 моль E) 4,0 моль Шешуі: 2 моль/л ------- 100% х моль/ л ---------- 50% х = 1 моль/л K SO = 2K+ + SO 2-1 моль/л 2 моль/л 1 моль/л Демек, диссоциацияланбаған калий сульфатының мӛлшері 2-1 = 1 моль. Барлық бӛлшектердің зат мӛлшері: ν(K2SO4 ) + ν(K) + ν(SO42) = 1 моль + 2 моль + 1 моль = 4 моль Жауабы: Е 164 8-нұсқа, № 23, 2015. Мӛлшері 0,1 моль темір 75 г 20%-ті мыс (ІІ) сульфаты ерітіндісімен әрекеттескенде түзілетін мыстың массасы (г) А) 8 B) 5 C) 7 D) 6 E) 9 Шешуі: ω ∙mер−ді 20% ∙75 г ер,зат 100% 100% 0,1 моль Fe + CuSO = FeSO + Cu 160 г/моль 64 г/моль ν(CuSO4) = M(CuSO4) = 160 г/моль = 0,09375моль ν(Fe) > ν(CuSO4) ⟹ν(Cu) = ν(CuSO4) = 0,09375моль m(Cu) = M(Cu) ∙ ν(Cu) = 64 г/моль ∙ 0,09375 моль = 6,0 г Жауабы: D 8-нұсқа, № 24, 2015. Массасы 16 г этил спиртінен түзілетін диэтил эфирінің (шығымы 90%) массасы: А) 11,58 г B) 15,51 г C) 10,32 г D) 12,57 г E) 14,01 г Шешуі: 2C2H5OH= C2H5OC2H5 +H2O 46 г/моль 74 г/моль 16 г (C2H5OH) ---------- х г (C2H5OC2H5) 92 г (C2H5OH) ---------- 74 г (C2H5OC2H5) х = 12,8 г (C2H5OC2H5) 12,8 г --------- 100% х г -------- 90% х = 11,58 г (C2H5OC2H5) Жауабы: A 8-нұсқа, № 25, 2015. Массасы 320 г кальций карбидінен алынған аминсірке қышқылын бейтараптауға жұмсалған натрий гидроксидінің массасы (г): А) 200 B) 150 C) 250 D) 275 E) 300 Шешуі: CaC2 + 2H2O = CaOH+ C2H2 64 г/моль C2H2 + H2O = CH3CHO 165
ν(CaC2) = M (СаС2) = 64 г/моль = 5 моль ν(NaOH) = ν(CaC2) = 5 моль m(NaOH) = M(NaOH) ∙ ν(NaOH) = 40 г/моль ∙ 5 моль = 200 г Жауабы: A 9-нұсқа, № 3, 2015. Егер күкіртсутектің жану реакциясының термохимиялық теңдеуі 2H2S + 3O2 = 2SO2 + 2H2O + 1166 кДж болса, онда 11,2 л (қ.ж.) күкіртсутек жанғанда бӛлінетін жылу мӛлшері (кДж): А) 281,5 B) 271,5 C) 261,5 D) 301,5 E) 291,5 Шешуі: 11,2 л х кДж 2H2S + 3O2 = 2SO2 + 2H2O + 1166 кДж 22,4 л/моль 11,2 л (H2S) --------- х кДж 44,8 л (H2S) --------- 1166 кДж х = 291,5 кДж Жауабы: Е 9-нұсқа, № 4, 2015. Термохимиялық С + О2 → СО2 + 393 кДж теңдеуі бойынша 2 моль кӛміртек жанғанда бӛлінетін жылу мӛлшері (кДж): А) 2930 B) 3930 C) 1179 D) 786 E) 393 Шешуі: 2 Сль + O2 = СO2 + 393ккДж 2 моль (С) --------- х кДж 1 моль (С) --------- 393 кДж х = 786 кДж Жауабы: D 9-нұсқа, № 10, 2015. Мӛлшері 4 моль барий гидроксиді 3 моль азот қышқылымен әрекеттескенде түзілген барий нитратының зат мӛлшері: А) 1,5 моль B) 2,5 моль C) 3,5 моль D) 4,5 моль E) 5,5 моль 166 Шешуі: 4 моль 3 моль х моль Ba OH 2 + 2HNO3 = Ba NO3 2 + 2H2O ν(Ba(OH)2) = 2 ν(HNO3)ν(Ba(NO3)2 ) = 2 ν(HNO3) 2 3 моль = 1,5 моль
11,2 г (KOH) -------- х л (HCl) 56 г (KOH) -------- 22,4 л (HCl) х = 4,48 л (HCl) Жауабы: D 9-нұсқа, № 13, 2015. Массасы 40 г 10%-тік мыс сульфаты ерітіндісі натрий гидроксидімен әрекеттескенде түзілген мыс (ІІ) гидроксидінің массасы: А) 3,45 г B) 2,75 г C) 2,65 г D) 2,45 г E) 3,15 г Шешуі: m(CuSO4) = 40 г ∙10% = 4 г СuSO4 + 2NaOH = Na2SO4 + Cu(OH)2 160 г/моль 98 г/моль 4 г (CuSO4) -------- х г (Cu(OH)2) 160 г (CuSO4) -------- 98 г (Cu(OH)2) х = 2,45 г (Cu(OH)2)
5 л (N2) ---------- х л (NH3) 22,4 л (N2) ---------- 44,8 л (NH3) х = 5 л ∙44,8 л = 10 л 10 л ---------- 100% 8 л ---------- у% у = 8 л ∙100% = 80% (NH3) Жауабы: D 9-нұсқа, № 16, 2015. Массасы 30 г темір мен 16 г күкірт әрекеттескенде түзілген темір (ІІ) сульфидінің массасы: А) 44 г B) 48 г C) 45 г D) 46 г E) 42 г Шешуі: Fe S FeS 56 г/моль 32 г/моль 88 г/моль ν(Fe) = M(Fe) = 56 г/моль = 0,535 моль ν(S) = M(S) = 32 г/моль = 0,5 моль ν(Fe) ˃ ν(S) ⇒ν(FeS) = ν(S)= 0,5 моль
CuО + H = H 2O + Cu 80 г/моль 18 г/моль 64 ν1 + 80 ν2 = 40 г 18ν2 = 6 г 168 18ν2 = 6 ν2 = 0,33 моль 64ν1 + 80ν2 = 40 64ν1 + 26,7 = 40 64ν1 = 13,3; ν1 = 0,208 моль m(Cu) = 64 ν1 = 64 ∙ 0,208 = 13,3 г ω(Cu) = mCu ∙ 100% = 13,3 г ∙ 100% = 33,25% құйма Жауабы: В 9-нұсқа, № 18, 2015. Массасы 140 г пропинді толық гидрлеу үшін қажетті сутектің кӛлемі (қ.ж.): А) 192,4 л B) 156,8 л C) 171,5 л D) 187,1 л E) 165,8 л Шешуі: С4Н4 + 2Н2 = С3Н8 40 г/моль 22,4 л/моль 140 г (С3Н4) -------- х л (Н2) 40 г (С3Н4) -------- 44,8 л (Н2) х = 156,8 л (Н2) Жауабы: В 9-нұсқа, № 19, 2015. Капронның макромолекуласы 200 құрылым буыннан тұратын болса, оның орташа молекулалық массасы: А) 24200 B) 25200 C) 28200 D) 27200 E) 22600 Шешуі: Есептеуге (-HN(CH₂)₅CO-)200 молекуласының элементар буынын қарастырамыз. Mr(HN(CH₂)₅CO) = 113 mорт = 200 · Mr(HN(CH₂)₅CO) = 200 · 113 = 22600 Жауабы: Е 9-нұсқа, № 20, 2015. Бір мезгілде А затының концентрациясын 3 есе арттырып, ал В затының концентрациясын 3 есе азайтса, υ = k[A]2 · [B] кинетикалық теңдеуімен сипатталатын реакцияның жылдамдығы: А) 5 есе артады B) 3 есе кемиді C) 3 есе артады D) 6 есе кемиді E) 6 есе артады Шешуі: 2А + В = С Бастапқыда [А] = х моль/л, [В] = у моль/л болсын делік. Онда оның жылдамдығы: υ1 = k[х]2 ∙[у]= kx2y υ2 = k[3х]2 ∙[y] = k(9х2 ) у = 9kx2y 169 9kx2y υ2 = kx2y = 3 Демек реакция жылдамдығы 3 есе артады. Жауабы: С 9-нұсқа, № 22, 2015. Кӛлемі 50 мл этил спирті (ρ = 0,8 г/мл) толық жанғанда жұмсалған ауаның (ондағы оттектің үлесі 0,2) кӛлемі: А) 201 л B) 238 л C) 336 л D) 292 л E) 535 л Шешуі: m(С2Н5ОН) = V(С2Н5ОН) ∙ ρ (С2Н5ОН) = 50 мл ∙ 0,8 г/мл = 40 г C2H5ОН+ 3О2 = 2СО2 + 3Н2О 46 г/моль 22,4 л/моль 40 г (С2Н5ОН) -------- х л (О2) 46 г (С2Н5ОН) -------- 67,2 л (О2) х = 58,4 л (О2) 58,4 л ---------- 0,2 у л --------- 1 у = 292 л (ауа) Жауабы: D 9-нұсқа, № 23, 2015. Массасы 16 г метил спиртін толық жаққанда түзілетіндей газ алу үшін массасы қандай глюкозаны спирт түзе ашыту қажет: А) 47 г B) 44 г C) 46 г D) 45 г E) 43 г Шешуі: х л 2CH3OH + 3O2 = 2CO2 + 4H2O 32 г/моль 22 л/моль 16 г (CH3OH) --------- х л (CO2) 64 г (CH3OH) --------- 44,8 л (CO2) x = 16 г ∙44,8 л = 11,2 л (CO2) 11,2 л C6H12O6 2С2Н5ОН +2СО2 180 г/моль 22,4 л/моль 170 m г (C6H12O6) ---------- 11,2 л (СО2) 180 г (C6H12O6) ---------- 44,8 л (СО2) m = 11,2 л∙180 г = 45 г (C6H12O6) Жауабы: D 9-нұсқа, № 24, 2015. Нитрон талшығының мономері акрилонитрилді пропеннен 2СН2=CH–CH3 + 2NH3 + 3O2 → 2CH2=CH–C≡N + 6H2O теңдеуі бойынша алады. Құрамында пропеннің кӛлемдік үлесі 15% болатын 8 м3(қ.ж.) табиғи газдан алынатын акрилонитрилдің массасы (г): А) 2830 B) 2840 C) 2839 D) 2842 E) 2835 Шешуі: V = 8 м3 = 8000 л 8000 л ------------- 100% х л ------------ 15% х = 1200 л 2CH2 =CH-CH3 + 2NH3+ 3O2 2CH2 =CH-C N+ 6H2O 22,4 л/моль 53 г/моль 1200 л ----------- х г 44,8 л ---------- 106 г х = 2839 г Жауабы: С 9-нұсқа, № 25, 2015. C2H6 X X2 X3 Aӛзгерістер сызбанұсқасындағы А заты: А) ацетальдегид B) сірке қышқылы C) этанол D) метаналь E) ацетон Шешуі: C2H6 X X2 X3 A С2H6 + Br2 = C2H5Br + HBr C2H5Br + H2O = C2H5OH + HBr C2H5OHСН3СОН+Н2О CH3COH + Ag2O = CH3COOH + 2Ag А - CH3COOH (сірке қышқылы) 171 Жауабы: В 10-нұсқа, № 10, 2015. Нәтижесінде 10 г сутек түзілу үшін сумен әрекеттескен кальцийдің зат мӛлшері: А) 5 моль B) 2 моль C) 3 моль D) 4 моль E) 1 моль Шешуі: Саь + 2Н2О = Са(ОН)2 + Н2 2 г/моль 1 моль (Са) ---------- 2 г (Н2) х моль (Са) ---------- 10 г (Н2) х = 5 моль Жауабы: А 10-нұсқа, № 12, 2015. Метанның жану реакциясының термохимиялық теңдеуі: СН4 + 2О2 → СО2 + 2Н2О + 880 кДж. Егер осы реакция кезінде 1760 кДж жылу бӛлінген болса, онда жанған метанның массасы: А) 35,0 г B) 32,8 г C) 32,0 г D) 37,5 г E) 38 г Шешуі: CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O + 880кДж 16 г/моль х г (СН4) ----------- 1760 кДж 16 г (СН4) ----------- 880 кДж х = 16 г88 1760 кДж = 32 г (СН4) Жауабы: С 10-нұсқа, № 13, 2015. Бір шай қасық судың массасы шамамен 5 г болады. Бір шай қасықтағы судың молекулаларының саны: А) 9,0·1023 B) 1,50·1023 ) 7,2·1023 D) 1,67·1023 E) 4,5·1023 Шешуі: N(Н2О) = NA ∙ ν(Н2О) ν(Н2О) = m(Н2O) = 18 г/моль = 0,278 моль N(Н2О) = 6,02 ∙ 1023 ∙ 0,278 = 1,67 ∙ 1023 Жауабы: D 10-нұсқа, № 14, 2015. P P O5 H3PO4 X ӛзгерістері тізбегіндегі Х заты: 172 А) NaH2PO4 B) Na3P C) Na3PO4 D) PH3 E) NaPO3 Шешуі: P P O5 H3PO4 X P + O2 = P2O5 P2O5 + 3H2O = 2H3PO4 H3PO4 + NaOH = NaH2PO4 + H2O X - NaH2PO4 Жауабы: А 10-нұсқа, № 15, 2015. Массасы 5,4 г алюминийді 5,76 г күкіртпен қыздырғанда түзілетін алюминий сульфидінің массасы: А) 7 г B) 6 г C) 13 г D) 11 г E) 9 г Шешуі: 2Al + 3S = Al2S3 ν(Al) = M(Al) = 27 г/моль = 0,2 моль ν(S) = m(S) = 32 г/моль = 0,18 моль ν(Al) ˃ ν(S) ⟹ν(Al2S3) = ν(S) = 0,18 моль = 0,06 моль m(Al2S3) = ν(Al2S3) · M(Al2S3) = 0,06 моль · 150 г/моль = 9 г Жауабы: Е 10-нұсқа, № 16, 2015. Мӛлшері 0,12 моль метанол жанғанда жұмсалған ауаның (ондағы оттектің кӛлемдік үлесі 0,2) кӛлемі (қ.ж.): А) 89,38 л B) 20,16 л C) 3,36 л D) 95,35 л E) 56,32 л Шешуі: 0,12 моль V л 2СН3ОН + 3О2 = 2СО2 + 4Н2О 22,4 л/моль ν(СН3ОН) = 1,5ν(О2) = 1,5 · 0,12 моль = 0,18 моль V(O2) = ν(O2)VM 0,18 моль22,4 л/моль = 4,032 л 4,032 л -------- 0,2 х л -------- 1 х = 4,032 л 1 = 20,16 л (ауа) Жауабы: В 10-нұсқа, № 18, 2015. Массасы 37,5 г глицинді 36,5 г тұз қышқылымен әрекеттестіргенде 40 г глициннің гидрохлориді түзілсе, ӛнімнің шығымы (%): А) 83,8 B) 81,2 C) 75,3 D) 79,1 E) 71,7 173 Шешуі: CH NH5COOH + HCl = HCl NHmCH COOH 75 г/моль 36,5 г/моль 111,5 г/моль m(CH2NH2COOH) 37,5 г 2 2 M(CH NH COOH) 75 г/моль m(HCl) 36,5 г M(HCl) 36,5 г/моль ν(CH2NH2COOH) < ν(HCl) ν(HCl ∙ NH2CH2COOH) = ν(CH2NH2COOH) = 0,5 моль m(HCl ∙ NH2CH2COOH) = M(HCl ∙ NH2CH2COOH) ∙ ν(HCl ∙ NH2CH2COOH) = 111,5 г/моль ∙ 0,5 моль = 55,75 г η = mтеор. 100% = 55,75 г 100% = 71,7% Жауабы: Е 10-нұсқа, № 19, 2015. Келесі ӛзгерістер сызбанұсқасындағы А және Б заттары: СаС2 → А → Б → (–СН–СНСl–)n А) Ацетилен, хлорвинил B) Пентан, изопрен C) Пропилен, хлорпропан D) Бутан, хлорбутан E) Этилен, хлорэтан Шешуі: СаС2 → А → Б → (–СН–СНCl–)n СаС2 + Н2О = Ca(OH)2 + C2H2 A - C2H2 (ацетилен) C2H2 + НСl → СН2=СН– Сl Б - СН2=СН– Сl (хлорвинил) 2СН2=СН– Сl →(–СН–СНCl–)n Жауабы: А 10-нұсқа, № 20, 2015. Алюминий сульфаты гидролизінің екінші сатысын сипаттайтын толық иондық реакция теңдеуіндегі барлық коэффициенттердің қосындысы: А) 4 B) 6 C) 12 D) 10 E) 8 Шешуі: Al2(SO4)3 + 2НОН = 2(AlOH)SO4 + H2SO4 2Al + 2HOH = 2AlOH + 2H 2(AlOH)SO4 + 2НОН = ((Al(OH)2)2SO4 + H2SO4 174
(Al(OH)2)2SO4 + 2НОН = 2Al(OH)3↓ + H2SO4 2Al(OH)2 + 2HOH = 2Al(OH)3↓ + 2H Жауабы: С 10-нұсқа, № 21, 2015. Кӛлемі 11,2 л (қ.ж.) хлорсутекті 1 л суда еріткенде түзілген ерітіндідегі хлорсутектің массалық үлесі: А) 1,6% B) 1,5% C) 1,8% D) 1,9% E) 1,3% Шешуі : ν(HCl) = V(HCl) = 22,4 л/моль = 0,5 моль; m(HCl) = M(HCl) ∙ν(HCl) = 36,5 г/моль ∙0,5 моль = 18,25 г m(H2O) = V ∙ ρ = 1 л ∙1 г/мл = 1000 мл ∙1 г/мл = 1000 г; ω = mHCmHCl O · 100% = 18,25 г,+ 1000 г ∙100% = 1,8% Жауабы: С 10-нұсқа, № 22, 2015. Кӛлемі 2 л сутек газы мен 3 л иод буы әрекеттескен кезде түзілген иодсутектің кӛлемі: А) 2 л B) 4 л C) 7 л D) 5 л E) 8 л Шешуі: H2 +Iл = 2HI ν(Н2) = V(H2) = 22,42 л оль = 0,089 моль ν(I2) = VI2) = 22,4 л/моль = 0,134 моль ν(Н2) < ν(I2) ⟹ν(HI) = 2ν(Н2) = 0,178 моль V(HI) = VM ∙ν(HI) = 22,4 л/моль ∙0,178 моль = 4 л Жауабы: В 10-нұсқа, № 23, 2015. Массасы 156 г бензол 193,5 г хлорэтанмен әрекеттескенде түзілген этилбензол (шығымы 80%) массасы: А) 169,6 г B) 168,9 г C) 192,9 г D) 193,7 г E) 161,6 г Шешуі: 156 г 193,5 г m г C6H6 +C2H5Cl=C6H5C2H5 +HCl 78 г/моль 64,5 г/моль 106 г/моль 175 ν(C6H6) = M(C6H6) = 78 г/моль = 2 моль ν(C2H5Cl) = M(C2H5Cl) = 64,5 г/моль = 3 моль ν(C6H6) ˂ ν(C2H5Cl) ⇒ν(C6H5C2H5) = ν(C6H6) = 2 моль m(C6H5C2H5) = ν(C6H5C2H5) ∙ M(C6H5C2H5) = = 2 моль ∙ 106 г/моль = 212 г 212 г ---------- 100% х г ---------- 80% х = 169,6 г Жауабы: А 10-нұсқа, № 24, 2015. Құрамындағы крахмалдың массалық үлесі 20% болатын 100 кг картоптан алынатын глюкозаның (шығымы 90%) массасы: А) 21 B) 22 C) 20 D) 23 E) 24 Шешуі: Картоптың құрамындағы крахмалдың массасы: 100 кг -------------- 100 % х кг -------------- 20% х = 100 кг ∙20 % = 20 кг = 20000 г (С6Н10О5)n + nH2О →nC6H12O6 Есептеуге крахмалдың элементар буынын қарастырамыз: С2Н0О5 +H2О 162 г/моль C6H12O6 180 г/моль ν(С6Н10О5) = M(C6H5OH) = 162 г/моль = 123,5 моль mтеор (C6H12О6) = ν(C6H12О6) ∙ M(C6H12О6) = 180 г/моль ∙ 123,5 моль = = 22222,2 г = 22,2 кг mпрак. = mтеор ∙η = 22,2 кг ∙90 % = 20 кг Жауабы: С 176 Пайдаланылған әдебиеттер 1. Глинка Н.Л. Общая химия. / Под ред. Ермакова.- М.: Интегралл-Пресс, 2004.-728 с. 2. Лидин Р.А., Молочко В.А., Андреева Л.А.. Химические реакции. Справочник - М.: Дрофа, 2007.- 637 с. 3. Кузьменко Н.Е., Еремин В.В. 2500 задач по химии с решениями для поступающих в вузы. – М.: «ОНИКС 21», 2002. – 640 с. 4. Хомченко И.Г. Общая химия. – М.: Новая волна, 1999. – 464 с. 5. Врублевский А.И. Задачи по химии с примерами решений. – Мн.: Юнипресс, 2002. – 400 с. 6. Врублевский А.И. Самоучитель по решению основных типов задач. - Мн.: Юнипресс, 2008. – 688 с. 7. Дайнеко В.И. Как научить школьников решать задачи по органической химии. – М.: Просвещение, 1987. – 160 с. 8. Лабий Ю.М. Решение задач по химии с помощью уравнений и неравенств. – М.: Просвещение, 1987. – 80 с. 9. Олейников Н.Н., Муравьева Г.П. Химия. Основные алгоритмы решения задач. / Под ред Ю.Д.Третьякова. – М.: УНЦ ДО, Физматлит, 2003. – 272 с. 10. Қалыева А., Бекішев Қ. Химия: Ұлттық Бірыңғай Тест есептері (2008-2009). – Алматы: Білім, 2012. – 168 б. 11. Бекішев Қ., Досаханова Н., Сантаева С. Химия: Ұлттық Бірыңғай Тест есептері (2010-2011). – Алматы: Білім, 2013. – 192 б. 12. Тӛлеков А., Бекішев Қ. Химиялық формула табу есептері. – Алматы: ААҚ «Ӛрлеу», 2013. – 141 б. 13. Бекішев Қ. Аудандық химиялық олимпиада есептері (2006-2011). – Алматы: АОПҚБАИ, 2012. – 236 б. 177 14. Бекішев Қ., Мұқанова А., Нұрахметов Н. Шығарылған химия есептері. 10 класс. – Алматы: Ӛнер, 2010. – 96 б. 15. Азимбаева Э., Әлібек А., Бекішев Қ. Практикалық мазмұнда химия есептері. – Алматы: ААҚ «Ӛрлеу», 2013. – 75 б. Байланыс үшін: +7-777-2555239; +7-707-2555239 kurmanbekishev@gmail.com ХИМИЯ ЖӘНЕ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТІ Ашылған уақыты: 1934 жылдың қыркүйек айы. Факультет негізін қалаушылар: ҚазКСР ҒА академиктері Ә.Б.Бектұров, Б.А.Бірімжанов, Д.В.Сокольский, М.И.Усанович, М.Т.Козловский және т.б. Орналасқан жері: ҚазҰУ қалашығындағы жаңа оқу ғимараты, оны 2009 жылы ҚазҰУ-дың 75 жылдығына орай ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев ашқан. Бакалавриат мамандықтары (оқу мерзімі 4 жыл): 5В060600 - химия, ASIIN агенттігімен аккредитацияланған. 5В072000 - бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, 5В072100 - органикалық заттардың химиялық технологиясы. Магистратура мен докторантура мамандықтары (оқу мерзімі 2 және 3 жыл): 6М060600, 6D060600 - химия, 6М011200, 6D011200 - химия (білім беру), 6М072000, 6D072000 - бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, 6М072100, 6D072100 - органикалық заттардың химиялық технологиясы, 6М073400, 6D073400- жарылғыш заттар мен пиротехникалық құралдардың химиялық технологиясы, 6М073900, 6D073900- мұнай химиясы, 178 6М07400, 6D074000 – наноматериалдар және нанотехнологиялар. Оқыту тілі: қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде. Кафедралар: жалпы және бейорганикалық химия кафедрасы; аналитикалық, коллоидтық химия және сирек элементтер технологиясы кафедрасы; физикалық химия, катализ және мұнай химиясы кафедрасы; органикалық заттар, табиғи қосылыстар мен полимерлер химиясы және технологиясы кафедрасы; химиялық физика және материалтану кафедрасы. Оқытушы-профессор құрамы: 140-тан астам, оның ішінде 40 ғылым докторы, 90 ғылым кандидаты, 12 философия докторы (PhD) бар. Олар - ғылым және техника саласындағы Мемлекеттік сыйлықтың (З.А.Мансұров, М.К.Наурызбаев, Н.Н.Нұрахметов, А.Қ.Баешова), Қ.И. Сәтбаев сыйлығының (З.А.Мансұров), тәуелсіз «Тарлан» сыйлығының (Х.Қ.Оспанов), НАТО-ның «Бейбітшілік үшін ғылым» халықаралық сыйлығының (М.М.Бүркітбаев), «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының (Е.К.Оңғарбаев), Д.А.Қонаев сыйлығының (Х.С.Тасибеков, А.М.Арғымбаева, Л.Қ.Кудреева және т.б.), «Росавиакосмос» сыйлығының (Х.С.Тасибеков, Б.Н.Кенесов), «Жастар» сыйлығының (Е.О.Досжанов) иегерлері атанды. 2006 жылдан бастап факультеттің 25 оқытушысы - «ЖОО үздік оқытушысы» мемлекеттік грантының иегері. Ғылыми-зерттеу институттары: Физика-химиялық зерттеу және талдау орталығы; Жаңа химиялық технологиялар мен материалдардың ғылыми зерттеу институты; Жану проблемалары институты. Факультеттегі студенттік ғылыми іс-шаралар: химия бойынша студенттердің үздік ғылыми жұмысының республикалық байқауы; «Ғылым әлемі» атты жас ғалымдар мен студенттердің ғылыми-практикалық конференциясы; химия мамандықтары бойынша студенттердің республикалық пәндік олимпиадалары; «Химия кӛшбасшысы», «Үздік химик-аналитик», «Үздік топ», «Үздік химик-зерттеуші» байқаулары. 179 Факультеттегі студенттік тәрбиелік, мәдени, спорттық іс шаралар: «Студент қатарына қабылдау», «Күзгі бал», «Наурыз», «Үздік студент», «Химиктер күні», «Патриот», «Брейн-ринг», «Бесінші элемент» және т.б. Факультет түлектері қызмет ететін кәсіпорындар: химия ӛнеркәсібі («Казфосфат», «КазАтомпром», т.б.) металлургия ӛнеркәсібі («Қазмырыш», Ақсу ферроқұйма зауыты) мұнай-газ ӛнеркәсібі («Теңізшевройл», «Қарашығанақ Петролеум Оперейтинг», «Ӛзенмұнайгаз», «Павлодар мұнай химия зауыты», «Атырау мұнай ӛңдеу зауыты», «ПетроҚазақстан Ойл Продактс») фармацевтика ӛнеркәсібі («Химфарм», «Биохим», т.б.) аналитикалық, экологиялық, кеден, санитарлы-эпидемиологиялық, сертификаттау қызметі химиялық аспап, құрал-жабдық, материалдар сатушы компаниялар («Меттлер Толедо», «Вельд», «Дистрилаб», «Медилэнд», «Intertech») жоғары және орта білім беру мекемелері (ҚазҰУ, ҚазҰПУ, ЕҰУ, ҚарМУ, т.б.) ғылыми-зерттеу орталықтары (Химия ғылымдары институты, Органикалық катализ және электрохимия институты, т.б.) Факультеттің көрнекті түлектері: ҚР білім министрлері болған Қ.Біләлов, Ш.Шаяхметов, Е.А.Мәмбетқазиев, ҚР Сыртқы Істер Министрі болған А.Х.Арыстанбекова, ҚР ҰҒА академиктері Е.Ә.Бектұров, Е.Е.Ерғожин, Г.Д.Закумбаева, А.А.Жарменов, Қ.Ж.Пірәлиев, т.б. ЖОО ректорлары С.Ж.Пірәлиев, Қ.С.Құлажанов, А.М.Ғазалиев, Д.Ж.Нүкетаева. 180 МАЗМҰНЫ Алғы сөз ............................................................................................ 3 2021 ж. тапсырмалары ...................................................................... 4 2015 ж. тапсырмалары ..................................................................... 117 Пайдаланылған əдебиеттер .............................................................. 177
Бекішев Құрманғали Досаханова Нұрбибі Сантаева Салтанат ХИМИЯ: ҰБТ есептері (2021-2015) Оқу құралы Екінші басылым ИБ №9441 Басуға 05.05.2016 жылы қол қойылды. Пішімі 60х84 1/ . Көлемі 11,3 б.т. Офсетті қағаз. Сандық басылыс. Тапсырыс №1738. Таралымы 50 дана. Бағасы келісімді. Əл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің «Қазақ университеті» баспа үйі. 050040, Алматы қаласы, əл-Фараби даңғылы, 71. «Қазақ университеті» баспа үйінің баспаханасында басылды. жүктеу/скачать 1,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||