«Хронофизиология және геронтологияның таңдаулы тараулары» пәні бойынша дәрістердің қысқаша конспектісі
Физиологиялық жүйелердің нейро-гормоналды реттелу негіздері. 1 сағат
жүктеу/скачать 46,93 Kb.
|
ГЕРОНТОЛОГИЯ қазақша
| Физиологиялық жүйелердің нейро-гормоналды реттелу негіздері. 1 сағат
Нерв және гормондар арқылы организмнің жүйелерінің қызметін реттеу өте күрделі процесс. Олар бір бірімен тығыз байланысты. Ақпараттық сигналды импульс ретінде жеткізудің өзі гуморалды фактор арқылы іске асырылады. Нерв талшықтарының шетінде арнаулы химиялық зат шығарылады – медиатор. Бір жағдайда медиатор қоздыратын әсері бар, басқа жағдайда – тежейтін. Мәселең, ацетилхолин -универсалды химиялық зат. Сол арқылы биоэлектр сигналы эффекторға (бұлшықетке немесе сөл безіне) беріледі. Ацетилхолин тежеу әсерін жүрек етіне , а қоздыратын әсерін қаңқа еттеріне білдіреді. Осындай таңдамалы әсерін көптеген медиаторларда байқалған. Организмдегі процестердің барлығы спецификалық механизмдерімен реттеледі. Реттелу деңгейінің бірі – клеткаішіндегі, клетка деңгейінде. Биохимиялық реакциялардың барлығы кері байланыс принципімен өзін өзі реттеп тұратын жүйе. Эндокринды жүйені реттеуші нерв жүйесі. Реттелудің механизмдері: нервтік. Нейроэндокриндік. Нейроэндокриндік реакцияларының типтері: а) рилизинг-факторлардың түзіліп бөлінуі; б) нейрогипофизарлық гормондардың түзілуі. эндокриндік. Гуморалды нейроэндокиндік. Өзінің реттеу әсерлерін нерв жүйесі нерв өткізгіштіктері арқылы іске асырады. Нерв импульсы жеткізілу үшін аз уақыт керек. Сондықтан нерв жүйесі сыртқы не ішкі ортасының өзгеруінде тезарада бейімделу реакцияларына қатысады. Гуморалды реттелу - өміртіршілік процестерін арнаулы заттар арқылы жүзеге асырады. Олар организмнің ішкі ортасына (қанға, лимфаға, ликворға) құюлатын заттар. Гуморалды реттелу ұзақ мерзімді адаптивтік реакцияларды қамтамасыз етеді. Гуморалды жолмен реттелетін факторларға жататын гормондар, электролиттер, медиаторлар, кининдер, простагландиндер, түрлі метаболиттер т.б. Ішкі сөл бездерінің жалпы физиологиясы. Гипофигарно-адреналды жүйе. Бүйрекүсті бездерінің бейімделістегі физиологиялық ролі. Басқа бездердің жалпы сипаттамасы. Нерв жүйесінің негзгі құрылымдары. Нерв жүйесінің бейімделу реакциясындағы ролі.
жүктеу/скачать 46,93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|