И қазақ тіл білш інің антологиясы с. Исаев Қазіргі қазақ тіліндегі негізгі грамматикалық ұғымдар Павлодар 2010

жүктеу/скачать 10,59 Mb.

Pdf көрінісі

бет	151/167
Дата	25.02.2022
өлшемі	10,59 Mb.
	#133346

1 ... 147 148 149 150 151 152 153 154 ... 167

Байланысты:
И аза тіл білш іні антологиясы с. Исаев азіргі аза тілінде

Бұйрық раи еиін аиық, -ешк ыңыздар, -щіздер ңцер, -ңдар -ғы-ң -ңыз кел(е)ді -ғы-лар-ың -ыңыз
-ғы-мыз кел(е)ді у-ым -ымыз Модаль мәнді тіркес

-сың, -сің, -сыз, -сіз
-сыңдар, -сіңдер
-сыздар, -сіздер
I жақ жекеше,
көпше ________
-мық -мін, -бын, -бін
-пын, -пін, -мыз, -міз
-быз, -біз, -пыз, -піз
III жақ
Есімдер,
есімше,
қалып
етістікгері
мын, -мін, -пық -пін
-сың, -сің, -сыз, -сіз
мыз, -міз, -пыз, -піз
-сыңдар, -сіндер
I
-сыздар, -сіздер
Көсемше
Жедел
өт-кен шақ,
шартты рай
ңдер, -ндар, -ңыз
дар, -ңіздер
ыңыз, -іңіз,
-ъ
ыңдар, -іңдер
Бұйрық раи
еиін
аиық, -ешк
ыңыздар, -щіздер
ңцер, -ңдар
-ғы-ң -ңыз кел(е)ді
-ғы-лар-ың -ыңыз
-у-ың -у-ларың
-ыңыз —
ларыңыз
қажет
-ғы —сы
кел(е)ді
-у -ы
-лары
қажет
-ғы-мыз кел(е)ді
у-ым
-ымыз
Модаль
мәнді
тіркес
§ 9. ЕТІСТІК ТҮБШ Ш Ң КЕЙБІР ГРАММАТИКАЛЫҚ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Қазіргі қазақ тілінде етістік — ең күрделі сөз табының
бірі. Етістіктің ең күрделі сөз табы екендігі оның лексика-
семантикалық ерекшелігінен, түбір түлғасы мен оған үстелетін
грамматикалық формаларының қат-қабаттылығынан және
олардың арақатынасынан, грамматикалық категорияларының
эр түрлілігінен, жаңа сөз жасау жүйесінен, қолданылу аясы-
нан, сөйлемде атқаратын синтаксистік қызметінен т. б. лексика-
грамматикалық қасиеттерінен байқалады. Етістіктің зат есім
150

сияқты көне сөз табы екендігі, басқа сөз таптарын жасауға негіз
болғандығы, яғни тарихи-генеалогиялық ерекшеліктері өз ал-
дына жеке бір төбе.
Ең алдымен етістік семантикалық жағынан тілімізде
қимылды, іс-әрекетті, процесті, әр түрлі өзгеріс, қүбылысты
білдіретін сөздер болып табылады.
Кейбір еңбектерде етістікке қимылдың, іс-әрекеттің, «түрлі
процестердің атын, білдіретін сөз табы» (М. Ы. - ҚҚТ, 8) деген
анықтама беріледі. Ол дүрыс емес, етістік

жүктеу/скачать 10,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 147 148 149 150 151 152 153 154 ... 167