I. Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың


Шөген ойынын Үндістанға жеткізгендер



Pdf көрінісі
бет192/226
Дата09.08.2024
өлшемі2,71 Mb.
#203696
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   226
Байланысты:
ОКУ САУАТТЫЛЫК база (1)

3.Шөген ойынын Үндістанға жеткізгендер 
A.
Әзірбайжандар 
B.
Көшпелі қазақтар 
C.
Еуропалықтар 
D.
Қытайлықтар 
E.
Жетісулық моңғолдар 
4.Шөген ойынын спорттық деңгейге көтергендер 
A.
Қытай халықтары 
B.
Көшпелі халықтар 
C.
Еуропалық халықтар 
D.
Үндістан халықтары 
E.
Әзірбайжандар 
5.Шөген ойынының Орта Азиядан шыққанының дәлелі 
A.
Түркі әлемінің тарихи жазбалары 
B.
Еуропадағы поло ойынының түп тарихы 
C.
Тибеттік қолжазбалар 
D.
Көшпелі халықтар ойнағаны 
E.
Көне парсылардың ойнағаны 
6.Мәтін мазмұнынан алшақ ой 
A.
Шөгенді спорттық деңгейге көтергендер - көшпелі халықтар.
B.
Шөген ойыны Үндістанға Орта Азиядан барған. 
C.
Көшпенділер атпен ойнаған спорттық ойындар болмаған. 
D.
Асқар Егеубаевтың еңбектерінде шөген ойыны туралы айтылады. 
E.
Парсылар 2500 жыл бұрын шөгенді ойнаған. 
 
 
197


3-мәтін 
Әлемде ерекше жануарлар көптеп кездеседі. Солардың бірі-бойы 25 
сантиметрлік бұғы. 
Сіз бұғылардың өсімдіктен басқа жәндіктерді жейтіні туралы естідіңіз бе? Таң 
қалмасқа амал жоқ, бұл жануар тропикалық орманда оғаш өмір салтын 
жүргізеді екен. Бұғының бойы бар жоғы 20-25 см. Ал салмағы жарты 
килограммдай 
шығады. 
Негізгі 
зоологиялық 
атауы 
–кончиль. 
Жұптыаяқтылармен туыс болғанымен оның басында мүйізі жоқ. Оны кейде 
«бұғы тышқан» деп те атайды. Бүгінгі күнде әлемде кончильдің бес түрі бар. 
Тек бір түрі ғана Африка құрлығында мекен етеді. Ол Африканың су кончилі 
(Hyemjschus aquaticus) деп аталады. Ал қалғандары Азиядағы туыстары: үлкен 
кончиль (Tragulusnapu), кіші кончиль (Tragulus javanicus) қара түсті кончиль 
(Moschiola mennina) және Шри-Ланка кончилі (Moschiola kathygre). 
Негізгі мекендері –Малакка түбегі, Суматра және Калимантан аралдары. Соңғы 
аталған түрі үнді түбегін және Цейлон (Шри-Ланка) аралын мекендейді. Олар 
көбіне жартастарға жақын құрғақ ормандарда тіршілік етеді. Тысқа тек ымырт 
жабылғанда ғана шығып қорегін іздейді екен. Тропикалық өсімдіктердің 
жапырақтары, саңырауқұлақтар, қоңыздар, бақалар мен балықтарға дейін 
алдынан не шықса, соны қорек ете береді. Олар әсіресе балықты көп аулап 
жейді. Оны жерде өмір сүретін сүтқоректі жануар десек те қателескен боламыз, 
себебі ол суда да өте жақсы жүзе алады. Судан қорегін тауып, сол жерде қауіп-
қатерден сақтанады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   226




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет