ІV-тарау. Ғылыми жұмыс туралы есеп беру

Қорытындымен жалпылау құралғаннан кейін, дәлелдемелер ойластырып және суреттеу дайындалған кейін, келесі саты басталады – алынған нәтижелердің есеп, баяндама, мақала түріндегі әдеби хаттау.

Шығармашылық еңбектің нәтижесінің әдеби хаттау үрдісі ғылыми жазба мазмұнына қойылатын кейбір талаптарды білуді және орындауды қажет етеді. Міндетті түрде түсініктеменің анықтығы, материалды берудегі жүйелілігі және дәйектілігі маңызды.

Жазба текстін абзацтарға, яғни азат жолдан басталатын бөлімдерге болген жөн, абзацтарға дұрыс болу текст мазмұнын оқуды және түсінуді оңайлатады. Мұндай болудің критерийі жазылғанның мағынасы б.т - әрбір абзацта бір несе бірнеше сөйлемнен тұратын мағына болды.

Жазбада қайталануды болдырмау керек, бірінші ой толық қорытылғанға дейін екінші ойды бастамау керек. Жазбада бағынықты сөйлемдері қосымша сөздері фразалары коп созылған фразаларды болдырмау керек, түсінуге мүмкіндігінше қысқа әрі нақты сөйлемдерді жазу керек. Текст егер құрамында тавталогия болмаса, яғни бір сөздің және мағынаның жиі қайталануы бір фразада бірнеше әріптерінің бірлесіп келуі, онда ол жақсы қабылданады.

Мазмұндама бейтарапты болуы керек. Ол бойынша әдебиетте айтылған ойлардың барлығын критекалық бағасын, егер олар автор пайдасына болмаса да құрамына кіру керек. Егерде таласты ойды енгізу керек болса онда ол туралы ақылдасу керек. Жазбада өзіне сілтеме бермеген жөн, егер ол қажет болса, сөйлемді үшінші жақта: автордың ойынша, біздің ойымызма тағы басқа түрде беру керек. Жазбаны сандармен, цитаталармен, суреттермен толтырмаған жөн. Өйткені олароқырманның назарын алады және мазмунын түсінуді қиындатады. Бірақ, мұндай материалдан мүлдем бас тартуға да болмайды, өйткені, олар арқылы оқырмандар зерттеуден алынған нәтижесінді тексере алады. Барлық косымша материалды қосымша есеп түрінде келтірген жөн, жазбадағы сілтемелердің нақты көздері болуы керек.

Шартты белгілердің және стандартқа сәйкес келетін қысқартылған сөздердің берлігін орындау керек. Бұл стандарттар және қысқартулар туралы мәліметтер сөздіктерге, энциклопедияларда, анықтамаларда бар. Егер тақырыпқа келетін стандартты емес, қысқартулар қолданылса, онда қысқартулар тізімен әдейі арнайы кестеге енгізіп, оны жұмыс басында орналастыру керек.