Заттар және олардың бір – біріне айналуы туралы ғылым

1. 
   Заттар және олардың бір – біріне айналуы туралы ғылым.
   
2. 
   Орыс химиясының атасы.
   
3. 
   Тізбекті реакцияны шығарған химик.
   
4. 
   Әрі, композитор, әрі химик – ғалым.
   
5. 
   Тұзды көлдердің тұзын өнеркәсіп мүдделеріне пайдалану
   

6. 
   Гипстен күкірт өндірген химик.
   
7. 
   Химия ғылымының тарихында ұлы алтын заң ашқан ғалым.
   
8. 
   Химияның құрылыс теориясын ашқан органик – химик.
   

1. 
   Химия. 2. Зинин. 3. Семенов. 4. Бародин. 5. Морковников. 6. Бекетов. 7. Менделеев. 8. Бутлеров
   

1. 
   Күмістей ақшыл, женіл металл.
   
2. 
   Мемлекет атымен аталатын элемент.
   
3. 
   Магнитті қасиеті бар металл.
   
4. 
   Сілтілік металл.
   
5. 
   Бағалы металл.
   
6. 
   Радоиактивті металл.
   
7. 
   Ең ауыр металл
   
8. 
   Оқтың құрамына кіретін металл.
   

2. 
   Астат
   
3. 
   Хлор
   
4. 
   Фтор
   
5. 
   галоген
   
6. 
   Бернер
   
7. 
   Муассан
   
8. 
   Йод
   
9. 
   Хлорсутек
   
10. 
    Бром
    

Келесі кезеңде 3 топ зертханалық жұмыстарда қауіпсіздік ережесін сақтауға

байланысты сөйлемді құрастыру керек. Әрбір топ тиісті ұпайларын алады.

Жасырын сөйлем:

Жасырын сөйлем

бойынша тест жұмыстары беріледі.

а) Si, Ca, Mg, Ba, In

б) F, C1, Br, I, At

в) C1, I, K, At, Na

г) C1, F, Ne, Xe, Cu

2. Галогендердің сытрқы энергетикалық деңгейі мына электронды

формуламен сипатталады:

а) 1s² 2s²

б) 1s² 2s² 2p³

в) 1s² 2s² 2p⁵

г) 1s² 2s² 2p⁴

3. Галогендер атомының белсенділігі мына қатарда артады:

а) F, C1, Br, I, At

б) C1, Br, I, F, At

в) At, I, Br, C1, F

г) I, At, C1, Br, F

4. 20˚c температурада 1 көлем хлордың неше көлемі ериді:

а) 3,5

в) 2,9

5. Галоген тобына жатпайтын элемент :

а) I

б) Br

г) Cl

а) NaF + Cl₂

б) NaI + F₂

в) NaCl + Br₂

г) NaCl + F₂

7. Тұз қышқылы мына заттармен әрекеттеседі:

а) Cu, CuO, Cu(OH)₂

б) АgNO₃, Ca, NaOH

в) Zn, ZnO, Zn(OH)₂

г) NaOH, Na₂O, метилоранж

8. Бөлме температурасында қатты күйде болатын элемент:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

9. Хлордың судағы ерітіндісі:

а) хлорсутек

б) тұз қышқылы

в) хлор қышқылы

г) хлорсуы

10. Хлор темірмен әрекеттескенде түзілетін өнім:

а) темір хлориді (ІІ)

б) темір оксиді (ІІІ)

в) темір хлориді (ІІІ)

г) темір бромиді (ІІІ)

11. Галогендердің ішіндегі күшті тотықтырғышы:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

12. 1826 жылы француз оқымыстысымен ашылған элемент:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

13. Фтор бос күйінде:

а) сұйық улы зат

б) қатты улы зат

в) улы газ

г) қара сұр түсті улы газ

14. Теңіз балдырларында кездесетін элемент:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

15. Хлор газы ауадан неше есе ауыр:

а) 2 есе

б) 1,5 есе

в) 2,5 есе

г) 3 есе

1.1774 жылы швед оқымыстысы К. Шееле күшті тотықтырғыштарға концентрлі тұз қышқылын әсер ету арқылы алынған элемент:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

2. Галогендердің ішіндегі ең әлсіз тотықтырғыш элемент:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

3. Тоңазытқыш сұйықтар фреондар алуға жұмсалатын элемент:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

4. Тұз қышқылының тұздары:

а) хлоридтер

б) хлорсутек

в) хлорсуы

г) хлор қышқылы

5. Хлорсутектің 1 л массасы нешеге тең:

а) 1,55

б) 1,64

г) 2,64

а) F₂

б) Br₂

в) Cl₂

г) I₂

7. 1886 жылы француз химигі Г. Муассанмен ашылған элемент:

а) F₂

б) Br₂

в) Cl₂

г) I₂

8. Бөлме температурасында қатты күйде болатын элемент:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

9. Галогендердің сытрқы энергетикалық деңгейі мына электронды формуламен

сипатталады:

а) 1s² 2s²

б) 1s² 2s² 2p³

в) 1s² 2s² 2p⁵

г) 1s² 2s² 2p⁴

10. Галогендердің ішіндегі күшті тотықтырғышы:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

11. Хлор газы ауадан неше есе ауыр:

а) 2 есе

в) 2,5 есе

г) 3 есе

12. Фтор бос күйінде:

а) сұйық улы зат

б) қатты улы зат

в) улы газ

г) қара сұр түсті улы газ

13. Хлор темірмен әрекеттескенде түзілетін өнім:

а) темір хлориді (ІІ)

б) темір оксиді (ІІІ)

в) темір бромиді (ІІІ)

г) темір хлориді (ІІІ)

14. Теңіз балдырларында кездесетін элемент:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

15. Тұз қышқылы мына заттармен әрекеттеседі:

а) Cu, CuO, Cu(OH)₂

б) АgNO₃, Ca, NaOH

в) Zn, ZnO, Zn(OH)₂

г) NaOH, Na₂O, метилоранж

ІІІ – нұсқа
1. Галоген тобына жатпайтын элемент :

а) I

в) Cr

2. Хлор электрондық құрылымына сай неше валентті бола алады:

а) І, ІІ, ІІІ

б) І, V, VI

в) II, IV, VI

г) I, III, V, VII

3. Хлордың салыстырмалы атомдық массасы нешеге тең:

а) 35,5

в) 40,5

4. 1886 жылы француз химигі Г. Муассанмен ашылған элемент:

а) F₂

б) Br₂

в) Cl₂

г) I₂

5. 1774 жылы швед оқымыстысы К. Шееле күшті тотықтырғыштарға концентрлі тұз қышқылын әсер ету арқылы алынған элемент:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

6. Тұз қышқылы мына заттармен әрекеттеседі:

а) Cu, CuO, Cu(OH)₂

б) АgNO₃, Ca, NaOH

в) Zn, ZnO, Zn(OH)₂

г) NaOH, Na₂O, метилоранж

7. Хлорсутектің 1 л массасы нешеге тең:

а) 1,55

в) 2,64

8. Галогендердің сытрқы энергетикалық деңгейі мына электронды формуламен

сипатталады:

а) 1s² 2s²

б) 1s² 2s² 2p³

в) 1s² 2s² 2p⁵

г) 1s² 2s² 2p⁴

9. Хлор газы ауадан неше есе ауыр:

а) 2,5 есе

б) 1,5 есе

в) 2 есе

г) 3 есе

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

11. Галогендер тобына жататындар:

а) Si, Ca, Mg, Ba, In

б) F, C1, Br, I, At

в) C1, I, K, At, Na

г) C1, F, Ne, Xe, Cu

12. Галогендердің ішіндегі күшті тотықтырғышы:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

13. Хлордың судағы ерітіндісі:

а) хлорсутек

б) тұз қышқылы

в) хлор қышқылы

г) хлорсуы

14. 20˚c температурада 1 көлем хлордың неше көлемі ериді:

а) 3,5

в) 2,9

15. Тоңазытқыш сұйықтар фреондар алуға жұмсалатын элемент:

а) F₂

б) Cl₂

в) Br₂

г) I₂

қайталау, берілген есептерді шығару.

17-15 балл «4»

14-12 балл «3» деген бағалармен бағала

Сабақтың тақырыбы:Атом құрылысы, периодтық жүйе және периодтың заң туралы білімдерін қайталау

Сабақтың мақсаты: -атом құрылысы, периодтық жүйе және периодтың заң туралы білімдерін қайталап,бір жүйеге келтіру -есептер шығару дағдыларын одан әрі дамыту

өз беттерімен жұмыс істеуге тәрбиелеу.

1. Қазіргі кезде неше химиялық элемент белгілі.

2. Химиялық элементтің қасиеті немен анықталады?

3. Элемент атомының құрылысы қандай?

4. Элементтердің топша бойынша қасиеттерінің ұқсас болуы немен анықталады және олардың металдық, бейметалдық қасиеттері қалай өзгереді.

5. Период бойынша элементтердің қасиеті қалай өзгереді?

6.периодтық заңды кім ,қашан ашты?

7.периодтық заңның анықтамасы

8 .Элементке сипаттама беру жоспары бойынша реттік нөмірі 20 және 6-ыншы элементтеріне сипаттама бер. Осы элементтер оксидтері берілген заттың қайсысымен әрекеттеседі: НСІ, NaOH?

9.Атом ядросы қандай бөлшектерден тұрады? 10 .Атом ядросының заряды немен анықталады?

11.Нейтрон мен протонның қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар?

12.Протон мен электронның қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар?

13.Элемент атомының массасы немен анықталады?

14.Протон, нейтрон және электронның массасы мен зарядтар қандай?

15.Изотоп атомдарында қандай ұқсастықтар мен айырмашылықтар бар?

ІІ.Химиялық элементке сипаттама берудің үлгі жоспары б/а мына элементтерді сипаттау:К,АІ.Мп.

1. 
   Элементтің периодтық жүйедегі орны.
   

ә) периоды, қатары;

б) тобы, топшасы;

в) атомдық массасы;

2. Элементтің атомдық құрылысы.

а) атом ядросының заряды;

ә) атом құрамының формуласы (р,п,е сандары);

б) энергиялық деңгейлер саны және онда электрондардың орналасуы (е);

в) электрондық формуласы(1s²,2s….);

г) кванттық ұяшықтар;

д) сыртқы қабаттағы электрон саны=>металл немесе бейметалл;

3. Элементтің жоғары валенттілік көрсететін қосылыстарының формуласы.

а) оксидтері;

ә) гидроксидтері;

б) ұшқыш сутекті қосылыстары;

ІІІ.Қорытындылау,бағалау.Үйге:8-сыныптан қайталау.

Сабақтың тақырыбы:Химия –жаратылыстану ғылымдарының бір саласы.Химия ғылымының пайда болуы, дамуы және маңызы туралы қысқаша тарихи мәліметтер.Қауіпсіздік техникасының ережелерімен таныстыру

Сабақтың мақсаты:оқушыларды жаратылыстану ғылымдарының бір саласы- химия пәні,мақсаты,міндеттері туралы түсінік беру,химия ғылымының қысқаша даму тарихынан мәліметтер беру, қауіпсіздік техникасының ережелерімен таныстыру,пәнге деген қызығушылығын ояту.

Көрнекілігі:оқулық,химик-ғалымдар суреттері
Сабақтың барысы.
І.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды химия оқулығымен таныстыру,оқулықты пайдалану шарттарымен таныстыру.Жұмыс дәптері, есептер жинағы,практикалық жұмыс дәптері. ІІ.Жаңа сабақ.
1. Химия –жаратылыстану ғылымдарының бір саласы.Химия пәні басқа жаратылыстану пәндері тәрізді қоршаған ортаның , бүкіл табиғаттың сырын ашуға көмектеседі.

Химия пәні- заттарды, олардың қасиеттерін ,басқа заттарға айналып түрленуін қарастырады.

Химияның міндеті- заттарды қолдану үшін қасиеттерін айқындау,адамдардың сұранысына қажет жаңа химиялық заттар алу , табиғи қорларды орынды пайдаланып,қоршаған ортаны қорғау.

Химия ғылым ретінде ХІХ-ХХ ғасырларда қалыптасып,өзінің басты ұғымдарын ұсынып,заңдарын ашты.

Химиялық ұғымдар мен заңдар химия ғылымының ,химия пәнінің теориялық негізі болып саналады.

Химия ғылымының дамуына үлесін қосқан ғалымдар қатарына М.В.Ломоносов,Д.И.Менделеев,С.Аррениус,И.Я.Берцелиус,т.б.ғалымдар жатады.Қазақстандық –ғалымдардан Б.А.Бірімжанов,Ә.Б.Бектұров,Н.Н.Нұрахметов,К.И..Сәтбаев т.б. ғалымдарды атауға болады.

М.В.Ломоносов атом-молекулалық ілімнің негізін қалады,заттар массасының сақталу заңын ашты.И.Я.Берцелиус химиялық элементтерді таңбалауды ұсынды.Д.И.Менделеев периодтық заңды ашты,химиялық элементтердің периодтық жүйесін құрастырды.

Химия халықшаруашылығының,ауылшаруашылығының,өнеркәсіптің,техниканың өркендеп дамуына да,адамдардың тұрмысының жақсаруына да зор үлес қосады.Химияның көмегімен жер қойнауындағы пайдалы қазбалардағы кенді металдарға және олардың құймаларына ,мүнайды жанармай мен жағармайға,ауадағы азотты тыңайтқышқа айналдырады.

Химия кабинетінде жұмыс істеген кезде химиялық заттармен жұмыс жасаған кезде қауіпсіздік техникасының ережелерін сақтау керек.(оқулықтан).
ІІІ.Оқулық бойынша жұмыс істеу. Сұрақтарға жауап беру.

ІV.қорытындылау.Үйге:кіріспе әңгімелеу.