Сөйлеу тілінің қалыпты дамуы
1. Балалардың сөйлеу тілінің толық дамуына әсер ететін факторлар.
2. Сөйлеу функциясы туа біткен еместігін дәлелдеу.
3. Бала тілінің даму кезеңдеріне сипаттама беру.
4. Баланың уілдеуі мен былдырлауында әлеуметтік сипатының жоқтығын дәлелдеу.
5. Сөйлеу тілінің бұзылыстарын айқындау процесінде баланың жасын ескеру қажеттілігін негіздеу.
6. Балалардың дыбыстарды дұрыс айтуын қалыптастырудағы фонематикалық есту қабілетінің ролін көрсету.
7. Ерте диагностикалау мәселелерін тұжырымдау.
8. Сөйлеу әрекетін қалыптастырудағы қарым-қатынастың және оқытудың ролін көрсету.
9. Ерте және мектепке дейінгі жаста сөйлеу тілі бұзылыстарының алдын алу қажеттілігін негіздеу.
10. Ата-аналар, мұғалімдер, тәрбиешілер арасында логопедиялық білімнің насихаттау жұмыстарын ұйымдастырудың маңызды және қажетті екенін дәледеу.
Тәжірибелік тапсырмалар
Жауаптардың дұрыс нұсқаларын іріктеу:
1- тапсырма
Сөйлеу тілі дамуының жас бойынша кезеңділіктері мәселелерімен айналысқан авторларды атаңдар:
А. Р. Лурия 4) Л. В. Нейман
Г. Л. Розенгард-Пупко 5) В. И. Бельтюков.
А. Н. Гвоздев
2-тапсырма
Уілдеу пайда болатын уақыт:
3-4 айда 4) 2-3 айда
4-5 айда 5) 0-2 айда
1-2 айда
3-тапсырма
Қалыпты жағдайда 5-6 айлығында балада пайда болады:
1) уілдеуі 4) сөз тіркестері
2) алғашқы сөздері 5) қатынастың вербальді құралдары
3) былдырлауы
4-тапсырма
Қалыпты жағдайда баланың алғышқы сөздері пайда болатын уақыт:
2 жаста 4) 7-8 айда
5-6 айда 5) 1 жаста
6-7 айда
5-тапсырма
Сөйлеу тілінің грамматикалық құрылымы қалыптаса бастайтын кез:
3 жас басында 4) 6 жас басында
4 жас басында 5) 7 жас басында
5 жас басында
6-тапсырма
Сөйлеу тілінің қалыпты дамуында басқалардан кеш шығатын дыбыстардың тобы:
1) дауыстылар 4) ысқырық
2) ызыңдар 5) таңдайлық
3) сонорлар
7-тапсырма
Онтогенезде сонор дыбыстарының тобындағы басқалардан кеш шығатын дыбыс:
1) Л 4) Б
2) Н 5) Р
3) М
№1, №2 «Дыбыстардың онтогенезде пайда болу уақыты» кестелерін толтыру:
1-кесте
Жасы
|
Дыбыстар
|
1-2 жас
|
|
5-6 жас
|
|
2-кесте
Жасы
|
Дыбыстар
|
|
И,Ы,У,Ә,І,В,Ф,Т,Д,Н,Ң,К,Қ,Г,Ғ,Х
|
|
С,З,Ц,Ш,Ж,Ч,Щ
|
СӨЙЛЕУ ТІЛІНІҢ АНАТОМИЯЛЫҚ-ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ МЕХАНИЗМДЕРІ
1. И. П. Павловтың, А. Р. Лурияның және т.б. ілімдерін сипаттау. Сөйлеу тілінің табиғи-ғылымдылық негіздерімен, туындау механизмдерін ашудағы олардың ролі.
2. Сөйлеу аппаратының анықтамасын беру.
3. Сөйлеу тілінің орталық бөлімінің құрылымы мен рөлін сипаттау.
4. «Локализационисттер», «Антилокализационисттер» теориясын сипаттап, олардың негізсіздігін дәлелдеу. И. П. Павловтың «динамикалық» теориясы тарапынан сөйлеу аппаратының орталық бөлімінің функцияларын қарастыру.
5. Сөйлеу аппаратының шеткі бөлімінің құрылымы. Сөйлеу тілі мүшелерінің қызметін белгілеу (артикуляцияның белсенді және енжар мүшелері).
6. Физиологиялық және сөйлеу кезіндегі тыныс алу айырмашылықтарын белгілеу.
7. Дауыстың жасалу механизмін ашу. Дауыстың жасалу теориясына сипаттама (миоэластикалық, нейрохронаксикалық теориялар).
8. Артикуляция аппараты құрылымында болуы мүмкін ақаулықтарды атап, олардың сөйлеу тіліне тигізетін әсерін ашу.
9. Сөйлеу актісінде сөйлеу-қимыл және есту анализаторларының ролін ашу.
10. Сөйлеу тілі туа біткен функция еместігін дәлелдеу.
11. Сөйлеу әрекетінің қалыптасуындағы қарым-қатынас пен оқытудың ролін көрсету.
12. Сөйлеу тілінің функцияларын атау.
13. Сөйлеу тілінің қатынастық (коммуникативті) функциясын сипаттау.
14. Сөйлеу тілі мен ойлаудың өзара байланысын көрсету (Л. С. Выготский).
Достарыңызбен бөлісу: |