Іазаістан республикасы
Тұлғалар 1.Жеке тұлғалар
жүктеу/скачать 438,5 Kb.
|
Лекция РИМ ҚҰҚЫҒЫ
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.Заңды тұлғалар
| Тұлғалар
1.Жеке тұлғалар а)Тұлғалардың түрлері б)Рим азаматтарының құқықтық жағдайы в)Перегриндердің құқықтық жағдайы г)Құлдардың құқықтық жағдай 2.Заңды тұлғалар а)Заңды тұлға түсінігі б)Жек құқықта заңды тұлға түсінігі 1.Құқықтық қатынастардың субьектілері абстрактті тұлғалар (персона) ретінде ғана жасайды.Бірақ құл иеленуші қоғамда барлық адамдар тұлғалар ретінде қарастырылған.Құқықтырдың жиыны тұлғалардың мәртебесін анықтайтын.Мәртебе жоғары болған сайын құқық қабілеттіліктің көлемі кең болады.Құқық қабілеттілік бұл құқықтың субьектісі болу үшін мүмкіндік.Құқық қабілеттілік 3 мәселеден тұрады: 1status lіbertatіs-бостандық жағдайы 2.status cіvіtatіs-азаматтық жағдайы 3.status famіlіae-отбасылық жағдайы Құқық қабілеттілік латын тілінде –caput деп аталады. Толық құқық қабілеттілік 2 элементтен тұрады: 1.Юс конубии-рим некесін қиюға мүмкіндік беретін құқық 2.Юс коммерции-сауда-саттық жасауға мүмкіндік беретін құқық Меншік құқық қатынастарды жасауға мүмкіндік беретін құқық.Құқық қабілет адам туылғаннан бастап пайда болады,қайтыс болғанда жойылады.Рим құқығы тек қана ерікті адамның құқық қабілетін мойындаған.Құлдар құқық субьектісі болып табылмайтын.Олар тек құқықтың обьектілері болып саналатын.Олар инструмент ,құрал ретінде қолданылған.Құқық обьектілерінің қатарында құлдардың жағдайы ерекше болады.Рим құқығында құлдар деген заттар деген қағида болған.Бірақ қоғам дамыған сайын бұл қағидадан әртүрлі бас тартулар болатын. Еж. Заманда толық құқық қабілеттілік тек ғана рим азаматтарында болған. цивилис романи квиритас-бұл рим азаматының квирит болуы. Ерікті шет елдіктерде құқық қабілеттілігі болмайтын. Б.э.д. 1-ғасырда жаңа заңдар шығарылды. Осы заңдар бойынша Италияда өмір сүрген адамдардың барлығына рим азаматтығын алуға мүмкіндік берілді. Ал шетелдіктер перегриндер деп аталды. Перегринерде құқық қабілеттілігі болатын, бірақ оның мазмұны және көлемі рим құқық қабілеттілігінен ерекше болатын. Юлий және Плауций Померидің заңдары қабылданғаннан кейін перегриндер каегориясы өз мазмұнынан айырылды. 212ж Эдикт бойынша перегриндер деп римге келген варварларды, слорвяндарды т.б. атады. б) Рим азаматтығын алу жолдары: Рим некесінде баланың туылуы; Рим азаматы өз құлын құлдықтан босатуы; Рим азаматы шет елдікті бала қылып асырап алатын болса; Рим азаматтығы жеке адамдарға, қауымдарға, провинцияларға ерекше мемлекеттік акт арқылы беріледі. Рим азаматтары 2 топқа бөлінеді: Ерікті туылғандар-іngenlu Құлдықтан босатылғандар-ubertіnі Республика және империяның бас кезінде рим азаматының аты 5 әріптен тұратын. Мыс: әйгілі Рим заңгерінің аты Марций Маркус(аты), Преномен Тулиус(рудың аты), Марций Филиус(әкесінің аты), Корнелия (трибаның аты), Цицерон(прозвище). Босандыққа жіберілгендердің құқық қабілеттілігі шекеулі болды. Рим азаматтығының жойылуы азаматтың өмір сүрген кезде еркіндігінен айырылғанда болады. Мыс: тұтқынға түсетін болса. Еж. заманда рим азаматын тек ғана шет елге сатуға мүмкін еді. В)Перегриндердіңқұқықтық жағдайы рим азаматтығынан ерекше болатын.Перегриндердің құқықтық жағдайының пайда болу жолары: 1.Перегрин некесінен туылған балалар; 2.Империядан тыс жерлерде өмір сүрген адамдарсоттың шешімімен,императордың қаулысымен перегрин аты берілгендер; 3.Перегриндерге саяси құқықтық жағдай болған жоқ.Азаматтық қатынастарда олар өздерінің Ұлттық қҰқық жұйелері бойынша жасайтын.Пергриндерге Рим азаматтығын алуға мұмкіндіктер болатын: 1.Заң бойынша егер рим мемлекетінде белгілі қызмет атқаратын болса; 2.Арнайы актілер бойынша мемлекеттік билік белгілі бір перегриндердің тобына немесе пергринге рим азаматтығын берген жағдайда; Перегриндер –деп Римнің қоластындағы жёне оған кірмейтін елдердің тҰрғындары,бірақ Рим азаматтығын да Лациума азаматтығын да ала-алмай жұрген адамдар. Латиндер –деп алғашқы кезде –Лациума қаласының тҰрғындарын атаған. Г)ІҰлдықты анықтау жолдары: Егер рим азаматы тҰтқынға тұсетін болса,онда ол құлға айналатын; Егер шешесі құл болатын болса,онда оның баласы құл болады; Ерікті адамның құлға айналуы Мыс:соттың шешімі бойынша ,преторлық шешім бойынша; Құлдардың құқықтық жағдайы servі res sum (құлдар деген заттар),құлдар құқықтық қатынастың обьектілері болып табылады. 2.Рим құқығы бойынша заңды тұлға (университатис) бұл адамдардың бірлестігі.Бұл бірлестік азаматтық қатынастарда бөлінбейтін бірлестік ретінде шығады.Заңды тұлғалардың түрлері: 1.Кәсіптік және діни одақтар (коллегия,содалиция,корпора,социэтатис) 2.Жергілікті өзін-өзі басқаратын азаматтық қауымдар(Муниципия,колония) 3.Мемлекеттік қазына. Рим заңгерлері заңды тұлғалар туралы бірнеше шығармалар жазған.Олардың пайымдауынша: 1.Корпорацияның жеке құқықтық жүйесінде жеке құқықтық жүйесінде жеке тұлғалар сияқты қарастыруға болады. 2.Егер корпорациядан бірнеше мүшелері шығатын болса, өз жұмысын тоқтатпай одан әрі жалғастыра береді 3.Корпорация меншігі мүшелерінің меншіктерінен бөлінген. 4. Корпорация заңды тұлға ретінде басқа тұлғалармен құқықтық қатынастарды өкілетті және жеке тұлғалар арқылы жүзеге асырады. Корпорация заңды болып есептеледі, егер оған сенат өз рұқсатын беретін болса. Бірақ кейбір корпорациялар рұқсатсыз жұмыс істейтін. жүктеу/скачать 438,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|