АИТВ инфекциясының Иммунологиялық бұзылуы және патогенезі CD4 лимфоциті АИТВ үшін негізгі рецептор болып табылады. Алайда, қосымша рецепторлар бар:
- ccr5 корецепторы
- және химокин рецепторы CXCR4 (фузин), бұл сонымен қатар АИТВ-ның жасуша құрылымына енуіне ықпал етеді. Вирустың сыртқы қабығы жасуша мембранасымен біріктірілгеннен кейін вирустық ядро мақсатты жасуша цитоплазмасына (CD4 лимфоцит) шығарылады. АИТВ репликациясының негізгі сәті-кері транскриптаза ферментінің әсерінен жасуша цитоплазмасындағы вирустық РНҚ матрицасындағы провирустық ДНҚ синтезі.
Вирус ұзақ уақыт сақталатын АИТВ жасушалық резервуарлары-моноциттер, макрофагтар және микроглия жасушалары.
АИТВ-ға жоғары репликация жылдамдығы және вирустық бөлшектердің үлкен "айналымы" тән: орташа есеппен тәулігіне 1 миллиард вирустық бөлшектер түзіліп, өледі. АИТВ-ның ерекшелігі оның ағзаның иммундық реакциясынан қашудың бірегей қабілеті болып табылады, өйткені ол ұзақ уақыт жасырын ("ұйықтайтын") күйде болуы мүмкін.
АИТВ жұқтырған жасушаның орташа өмір сүру уақыты-2,1 күн. Күн сайын 2,6 x 109 жаңа CD4+ жасушалар пайда болады.
Қандағы CD4 лимфоциттерінің құрамы АИТВ жұқтырған иммундық жүйенің маңызды зертханалық көрсеткіші болып табылады. CD4 лимфоциттерінің саны неғұрлым төмен болса, оппортунистік инфекциялар қаупі соғұрлым жоғары болады. Сонымен, егер ол 200 – 250 мкл-1-ге дейін төмендесе, пневмоцистік пневмонияның алдын-алуды бастау керек. CD4 лимфоциттерінің 50 мкл-1 дейін төмендеуімен цитомегаловирустық ретинит және Mycobacterium avium-intracellurare тудырған инфекция қаупі күрт артады.
1996 жылы МОНОЦИТТЕРДЕ СR5 рецепторы жоқ адамдар АИТВ инфекциясына иммунитеті болуы мүмкін екендігі анықталды, өйткені дәл осы рецептор СD4-пен бірге АИТВ-ның адам жасушаларына қосылу, содан кейін оларға ену қабілетін анықтайды.
Схемалық түрде АИВ патогенезі келесідей: * АИТВ-ның қанға түсуі;
* CD4 + - рецепторы бар жасушаларды жұқтыру (негізінен Т-лимфоциттер-хелперлер, сондай-ақ моноциттер, макрофагтар, микроглия жасушалары);
* АИТВ репликациясы, жасушалардың бұзылуы;
* вирусемия;
* жаңа CD4 + жасушаларының зақымдануы;
* вирусемия және т.б. иммундық тапшылықтың біртіндеп дамуымен.
