Б. Тест тапсырмасы:
1.Берілген электрон конфигурация берілген элементдің қай біріне сәйкес келеді: 1s22s22p63s1 A) Be , Б) Na, B) Li, C) P.
2.Электртерістілігі кіші элементтер қатарын анықта:
А)Са, К,Na, Mg,Fr Б)С, Al,S,Ba,H B) F,Cl,S,O,N C)Fe,Br,Ni,Si
3.Ковалентті полюсті байланысқа ие қосылыстар қатарын анықта :
А) CaO, NaH,CO Б)HCl, H2,N2,КСl В) O2,H2,N2,Cl2 С) NH3,SO2,CH4,HF
4 .Ковалентті полюссіз байланысқа ие қосылыстар қатарын анықта :
A)HCl, H2,N2,КСl Б) O2,H2,N2,Cl2 В)CaO, NaH,CO С) NH3,SO2,CH4,HF
Тест жауаптары: 1.Б 2. А 3. С 4. Б
3.Жаңа тақырыпты түсіндіру:
А.Натрий және фтор туралы ертегі. (өзбек тілінде)
Ал енді балалар мен сендерге фтор және натрий туралы ертегі айтып берейін.
Бар екенде жоқ екен биік жеті қабатты үйдің екінші қабатында фтор деген элемент жасаған екен. Оныңда басқа инерт болмаған элементтер сияқты арманы болған екен.Ол екінші энергетикалық деңгейі толған өз көршісі инертті газ неонға әуес қылады екен. Ал фтордың толық бақытқа кемелуі үшін бір ғана электрон жетпейтін.
Біздің фтор атты кейіпкеріміз қайткенде де сол жетпейтін электронын алуға шешім
қабылдайды.
Бір күні ол сыртқы энергетикалық деңгейінде бір электроны болған натрийді кездестіреді. Фтор натрийден өзінің сол бір электронын беруін немесе сыйға тартуын сұранады. Ал натрийді көндіру оңай болмайтын. Сонда
Сен де айтады екенсің, менде инертті болуды армандаймын. Ал мен аргон сияқты инерт болу үшін 7 электрон табуым керек! – депті натрий.
Мұны есіткен фтор өз мақсатына жету үшін қулыққа өтіпті де:
Кел екеуміз өз электрондарымызды қосайық. Олар екеумізге бірдей тиесілі, яғни ортақ болсын. Сонда сен неонға, ал мен аргонға ұқсаймын -депті.
Фтордың бұл ойына натрий де келісіпті.
+11 Na) ) ) + +9 F ) )
2 8 1 2 7
Міне осылай натрий фториди молекуласы түзіліпті.
Натрий бұл шешім нәтижесіне қатты қуанды. Бірақ оның қуанышы ұзаққа созылған жоқ. Себебі қу және қызғаншақ фтор екеуіне бірдей тиесілі ортақ электрон жұбын өзіне тартып алыпты. Ал натрий сүйікті электронынан айрылыпты.
Фтордың бұл әрекеті натрийге ұнамағандықтан кетпекші болыпты. Бірақ ол электронсыз ионға айналғандықтан кете алмапты.
+11 Na) ) ) + +9 F ) ) ═ [+11 Na) ) ]+ + [+9 F) ) ) ]-
2 8 1 2 7 2 8 2 8 8
|_____1e_____↑
Б.Ертегі бойынша алған мәліметтер жәрдемінде кестені толтырыңдар.
Элемент
|
натрий
|
фтор
|
Жай зат және белгісі
|
|
|
Периодтық жүйедегі орны
|
|
|
Атом құрылысы
|
|
|
Сыртқы энергетикалық деңгейіндегі электрон саны және валенттілігі
|
|
|
электртерістілігі
|
|
|
Олар арсында байланыстың түзілу механизмі
|
|
|
Байланыс нәтижесі электрон беру немесе тартып алу
|
|
|
Элемент ионының құрылысын жаз
|
|
|
В. Сұрақ: Электртерістілігі бір-бірінен кескін айырмашылық ететін элемент атомдары нәтижесінде түзілген химиялық байланыста электрон жұбы екі элементке қатысты қалай орналасқан болады?
Жауабы:
Достарыңызбен бөлісу: |