Үндіс өз тілінде бірнеше сөз айтады да, түсініксіз дыбыстарды ас- тронавтарға қайта-қайта айтқызады, әлгі сөз тіркесін әбден жаттап ал- ғанша қайталата береді. 2 4 7
ТӨРТІНШІ БӨЛІМ - Ал бұл не мағына білдіреді? - дейді астронавтар. - Оны сендерге айта алмаймын. Бұл құпия, оның сырын менің тай- паластарым мен Айдағы рухтар ғана біледі. Базаға оралған соң астронавтар үндістер диалектісін жақсы біле- тін біреуді тауып алып, құпия тапсырманы тәржімалап беруді өтінеді. Бұлар әлгі түсініксіз сөз тіркесін айтқан кезде, аудармашы қарқылдап күліп жібереді. Сәлден соң, байыпты кейіппен әлгі жаттап алған сөй- лемнің «Мына адамдардың бірде-бір сөзіне сенбеңдер, бұлар сендер- дің жерлеріңді тартып алу үшін келді» деген мағына беретінін жеткізді. Бос жатқан карталар Ж аңа замандағы «зерттеу және бағындыру» менталитеті әлем картасының дамуымен жақсы үйлеседі. Талай халық біздің заманы- мызға дейінгі дәуірлерде де карталар сыза бастады. Ол кезде құр- лықтар мен аралдардың шынайы кескін-сұлбасын ешкім білмегені түсінікті. Афроазияда ешкім Американың бар екенін білмеді, ал Аме- рикадағылар Афроазиядан мүлде бейхабар еді. Бірақ бұл адамдар- дың әлем картасын сызуына кедергі келтірмеді. Белгісіз белдемдерді не бос қалдырды, не қиялдағы құбыжық әрі түсініксіз тіршілік иелері- нің бейнесімен толтырды. Картада «ақтаңдақтар» болған жоқ. Құдды адамдарға әлемнің бәрі бессаусақтай белгілі деген қиял сағымы осы- лай лайда болды. X V -X V I ғасырларда еуропалықтар әлем картасына үлкен «ақтаң- дақтар» қалдыра бастады, бұл - таяп келе жатқан ғылыми революция- ның, сонымен қатар еуропалық экспансияның нышаны еді. Бос жатқан
