&ЫС&аша тарихы едсіз аралға өзіммөн бірге ала кететін
жүктеу/скачать 18,68 Mb. Pdf көрінісі
|
«Sapiens Адамзаттың қысқаша тарихы»
| Жаһандық көзқарас
Тәжірибелік көзқарас тұртысынан алганда, жаһанданудың негіз- гі сатысы соңгы бірнеше жүзжылдықта басталды. Империялар өсті, сауда-саттық бұрынтыдан да қарқынды жүрді. Еуропа Афроазияның, Американың, Австралия мен Мұхит аралдарының халықтарымен бай- ланысты ныгайтты. Мексиканың чили бүрышы Үндістанта жетіп, Ар гентина көгалында испан бүқалары жайылып жүрді. Ал идеологиялық деңгейде бүдан да маңызды оқита ертерек, б.з. бірінші мыңжылдыгын- да, әмбебап тәртіп идеясы туындатан кезде басталды. Мыңдатан жыл- дар бойы тарих бүкіләлемдік бірігу нүктесіне қарай баяу жылжи берді, бірақ күллі әлемді басқара алар әмбебап тәртіп туралы ой адамдар- дың көпшілігіне жат еді. 152 А Д А М З А ТТЫ Б ІР ІК ТІР У 25. Сиу көсемі, 1905 жыл. Сиулар да, ¥лы жазықтың басқа тайпалары да 1492 жылға дейін аттың не екенін білген емес. Homo sapiens адамдарды «біз» және «оларға» бөлуге көшті. «Біз» - «мен» кім болса да «мені» қаумалай қоршағандар, ал қалған- дарыңның бәрі - «олар». Ешбір қоғамдық жануар бүкіл түрдің мүд- десі туралы ойлауға қабілетті емес. Шимпанзе бүкіл шимпанзенің тағдырына алаңдамайды, ұлу дүниежүзілік ұлулар ассамблеясының депутаттары үшін дауыс беріп, мүйізшесін жыбырлатпайды, бірде-бір арыстан бүкіл арыстандардың королі болуды көксемейді, сондай-ақ омартада «Барлық елдің жүмысшы аралары - бірігіңдер!» деген үран ілулі түрмайды. Когнитивті революциядан кейін Homo sapiens осы салада өзін әдет- тегіден өзгешелеу ұстады. Адам өзіне мүлде бейтаныстармен ынтымақ- тасуды үйреніп, оларды дос-жаран тіпті туысқан-бауыр санады. Алайда туысқандық қанатын кеңге жая алмады. Көрші алапты немесе анау тау- дың арғы жағын, бұрынғысынша, «олар» мекендейтін еді. Менес пер- ғауын Мысырды (б.з.д. 300 жыл шамасы) біріктірген кезде мысырлықтар өз елінің шекарасы барын, оның арғы жағында «варварлар» өмір сүре- тінін жақсы түсінді. Варварлар - бөгделер. Мысырлықтар оларға емес, жерге немесе өздеріне қажет басқа ресурстар қаншалықты тиесілі екеніне ғана қызықты. Адамдар ойлап таба білген кез келген «қиялда- ғы тәртіпті» адамзаттың біршама бөлігі елемеді. жүктеу/скачать 18,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|