Т ӨРТІН Ш І БӨЛІМ
Неге Еуропа?
Солтүстік Атлантикадағы үлкен аралдан шыққан адамдардың
Австралияның оңтүстігіне таман орналасқан ауқымды аралды басып
алу дерегі - тарихтың ақылға сыйымсыздау жағдаяттарының бірі са-
налады. Колумб экспедициясына дейінгі уақытта Британ аралдары,
иә, бүкіл Батые Еуропа бар болғаны Жерорта теңізі әлемінің елеусіз-
деу бір пұшпағы - ештеңе болмаған таса түсы еді. Тіпті Рим мемлекеті
(ерте жаңа заманға дейінгі бірден-бір еуропалық империя) ресурстар-
ды, негізінен, Солтүстік Африка, Балқан мен Таяу Шығыс түкпірлерін
қосып алды. Римнің Батыс провинциялары тақыр кедейдің күйін кеш-
кен жабайы Батыс еді, ол жақтан кен мен қүлдардан басқа ештеңе
тасыған жоқ. Ал Солтүстік Еуропаның жабайы халқы аз болғандықтан,
оны бағындыруды қажетсіз деп есептеді.
35. Труганини (Truganini). Тасманияның соңғы жергілікті тұрғыны.
Тек XV ғасырдың соңына таман Еуропа экономикалық және мәде-
ни, әскери және саяси идеялардың үстаханасына айналды. 1500-1750
жылдары Батыс Еуропа күш жиып, «сыртқы дүниені», яғни қос Аме
рика құрлығы мен мұхиттарды жаулап алды. Бірақ бәрібір Азия дер-
жаваларына теңесе алмады. Еуропалықтардың Американы бағынды-
рып, теңізде үстемдік қүруға қол жеткізе білуінің басты себебі: азиялық
державалар теңіздер мен алыс жағалауларға қызығушылық таныта
қоймаған еді. Жаңа заманның бас кезі Жерорта теңізі жағалауындағы
Осман империясы, парсының Сефевидтер империясы, Үндістандағы
Достарыңызбен бөлісу: 
