Өзіндік ерекшеліктері мен олардан туындайтын себептерге орай, қиял ырықсыз, ырықты болып екіге бөлінеді. Психологиялық әдебиеттерде ырықсыз қиялды пассив қиял, ырықты қиялды активқиял деп те атай береді
Қиялдың түрлері орындалу, қимыл - әрекеттерді жоспарлауға байланысты :
ҰЛЫЛЫҚТАН ҰЛАҒАТ Қиял! Мүнсыз ақын да, философ та... тіпті адам болуы да мүмкін емес. Д. Дидро Армандай білуге бейімділікте де үлы даналық бар. А. Франс ... арман деген көп белес. Біріне шықсаң бірі бар. Ғ. Мустафин Арманмен ойнау қауіпті, күйреген арман өмірді бакытсыздыққа душар етуі де мүмкін. ба? Д. И. Писарев ... бүрын фантазия, қиял деп жүрген ойлар бүгін дағдылы іс екенін танып, қүтыла аламыз Ш. Қудаибердіұлы