«МЕЙІРБИКЕ» КОЛЛЕДЖІ»
Жауапкершілігі шектеулі серіктестігі
|
|
«КОЛЛЕДЖ
«МЕИРБИКЕ»
Товарищество с ограниченной ответственностью
|
«Клиникалық-ішкі аурулар және стоматология» кафедрасы
|
|
Силлабус
|
|
СИЛЛАБУС
Медициналық биология,генетика,радиобиология
Мамандық - 0303000 «Гигиена және эпидемиология»
Курс – 3
Семестр – 5,6
Теориялық сабақ саны – 90
Бақылау формасы: (экзамен ауызша/диф.сынақ)
Ақтау,2016 ж
Силлабус жұмыс бағдарламасының негізіне сәйкес құрылды, «Медициналық биология,генетика,радиобиология пәні» 0303000 Гигиена және эпидемиология мамандығы бойынша әзірленіп, кафедра меңгерушісі Ж.З.Мергенбаева мен қарастырылып, 08 қазан 2016 жыл.талқыланып № 1 хаттамамен бекітілді.
Кафедра меңгерушісі: Ж.З.Мергенбаева
1.Жалпы ақпараттар
Оқу орны атауы: ТОО «Колледж «Мейірбике»
Пән: Медициналық биология,генетика,радиобиология пәні
Мамандық: 0303000 «Гигиена және эпидемиология»
Оқу сағаттарының көлемі: 90
Оқу курсы мен семестрі: 3курс, 5-6 семестр
Кафедрамен байланыс ақпараты:
Кафедра оқытушылары:
№
|
Оқытушының аты-жөні
|
Пән
|
Байланыс ақпараты
|
1
|
Муратова А.А.
|
Биология
|
8747-583-88-92
|
2
|
Бекназарова Г.Т.
|
Биология
|
8778-677-65-95
|
3
|
Тілегенова С.М.
|
Биология
|
8747-417-23-94
|
4
|
Избасарова С.Д.
|
Химия
|
8778-368-74-54
|
5
|
Усенбаева А.Е.
|
Химия
|
8705-197-97-59
|
6
|
Мазанова Н.Ж.
|
Информатика
|
8778-244-26-83
|
7
|
Баекенова Р.Қ .
|
Информатика
|
8705-179-22-84
|
8
|
Мазанова Қ.Ж.
|
Физика
|
|
9
|
Султанбаева С.М.
|
Экология
|
8775-241-19-80
|
10
|
Омарова А.Т.
|
Математика
|
Aika-90-10@mail.ru
|
11
|
Бөлтеков С.Т.
|
Экономика
|
8775-332-69-91
|
12
|
Исамағанбетова Ж.М.
|
Экономика
|
|
13
|
Досаева Г.Б.
|
Экономика
|
8701-420-82-40
|
2.1. Кіріспе
Медициналық генетиканың дамуына молекулалық генетика ашқан ғылыми жаңалықтардың тигізетін әсері зор. Осы заманның молекулалық генетиканың негізгі шешетін мәселесі — тұқым қуалаушылықтың молекулалық негізін анықтап, оның механизмін зерттеу. Бұл — жасуша тіршілігін және тірі жүйедегі организмдердің барлық деңгейдегі биологиялық бағыну тәртібін анықтайды. Бүгінгі таңда тұқым қуалайтын 1 мыңнан аса ауру түрлері бар, соның 400-ден астамы бір ғана ген мутациясының себебінен болады. Қазіргі уақытта гендік терапия тұқым қуалайтын ауруларға бейім адамдарды, жұқпалы, тағыда басқа ауруларды емдеуде жиі қолданылады. Мысалы, меланома, гемофилия, анемия, гиперхолестеринемия, Паркинсон ауруы, Дюшени бұлшық ет дистрофиясы, атеросклероз. Болашақта молекулалық генетиканың жетістіктерін тек тұқым қуалайтын ауруларды ғана емес, қатерлі ісік және созылмалы вирустық инфекция ауруларын емдеуде қолдану көзделіп отыр.
Медициналық генетика адамда болатын түрлі тұқым қуалайтын ауруларды, оларға диагноз қоюдың және емдеудің жолдарын зерттейді. Бүкіл дүниежүзілік статистика бойынша дүниеге келіп жатқан сәбилердің шамамен 7—8%-ы түрлі тұқым қуалайтын аурулармен ауырады. Сондықтан сол ауруларды жан-жақты зерттеу, олардан алдын ала сақтандыру және емдеу жалпы адам генетикасының, соның ішінде, медициналық генетиканың негізгі проблемасы болып табылады. Генетиканың бұл саласы бойынша зерттелетін келесі маңызды бір мәселе — адамда тұқым қуалайтын өзгерісті қандай факторлардың тудыратынын және адамзатты көптеген ауыр зардаптардан құтқару үшін оларға шара қолданудың жолдарын зерттеу.
Студент келесі дағдыларды білуі керек:
-медициналық биология мен генетиканың міндеті,негізгі даму кезеңдерін,бағыттарын
-тірі ағзалардың қасиеттерін,жасушалық циклді ажырату
-Мендель заңдарын,гендік және хромосомалық аурулар
-ұрықтық дамудың жалпы заңдылықтарын
-ағзалар жүйесінің эволюциясын
-медициналық паразитология мәселелерін
-экология негіздерін
-даму биологиясын
-радиобиология негіздерін
-адам және биосфеаны
2.2 Курстың мақсаты: студенттерді қолданбалы мәселелерді шешуге қажетті биологиялық ақпараттың негіздерімен таныстыру,студенттердің медициналық ой жүйесін, қабілетін дамыту және оның заңдылықтарын, мәселелерін өз бетімен оқып үйрену қасиетін қалыптастыру болып табылады.
Курстың міндеті: Студенттердің мектептегі биология курсы бойынша алған білімдерін, икемділіктерін жүйелеу. Медицинаның теориялық білімдерін игеру. Оқу-танымдық белсенділігін дамыту және қалыптастыру
2.3. Игеру керек :
Медициналық генетика нені зерттейтінін
Медициналық биология даму кезеңдерін
Басқа ғылым дамуында медицинаның рөлін
Тірі ағзалардың қасиеттерін
2.4. Пәндік біліктіліктер (құзіреттіліктер) қалыптасуы керек
Бұл курсты меңгеру арқылы мынадай нәтижелерге қол жеткізуі тиіс
Білуі тиіс:
Кез келген ақпараттың мәні мен ақпаратты алу принципін
Ақпарттарды турлендіру үрдісін, кестелермен жұмыс жасау
Гылымның орнын, ғылымның дамуына байланысты әлеуметтік және этикалық мәселелерді
Медициналық биология мен генетика
-даму кезеңдерін
-негізгі бағыттарын
Тіршіліктің мәні мен тірі ағзалардың қасиеттері.Жасушалық деңгей.
-тіршіліктің түпкілікті қасиеттерін
-тіршіліктің құрылымдық деңгейлері
Биологиялық макромолекулалар,тұқым қуалаушылық ақпараттың берілуі
-тұқым қуалаушылық ұғымын
-тұқымқуалаушылық пен өзгергіштіктің негізгі заңдылықтарын
2.5. Пәндік құзырет
1.Курстың пререквизиті
Студенттер Медициналық биология,генетика курсын игеру үшін келесі пәндерді білуі керек:
Медициналық биология
Молекулалық биология
Генетика
2.Курстың пререквизиті
Алынған білімді студент курстың жалғасы ретінде қолдана алады.
2.6. Пәннің мазмұнын игеру
Медициналық генетиканың дамуына молекулалық генетика ашқан ғылыми жаңалықтардың тигізетін әсері зор. Осы заманның молекулалық генетиканың негізгі шешетін мәселесі — тұқым қуалаушылықтың молекулалық негізін анықтап, оның механизмін зерттеу.
Медициналық генетика адамда болатын түрлі тұқым қуалайтын ауруларды, оларға диагноз қоюдың және емдеудің жолдарын зерттейді. Бүкіл дүниежүзілік статистика бойынша дүниеге келіп жатқан сәбилердің шамамен 7—8%-ы түрлі тұқым қуалайтын аурулармен ауырады. Сондықтан сол ауруларды жан-жақты зерттеу, олардан алдын ала сақтандыру және емдеу жалпы адам генетикасының, соның ішінде, медициналық генетиканың негізгі проблемасы болып табылады. Генетиканың бұл саласы бойынша зерттелетін келесі маңызды бір мәселе — адамда тұқым қуалайтын өзгерісті қандай факторлардың тудыратынын және адамзатты көптеген ауыр зардаптардан құтқару үшін оларға шара қолданудың жолдарын зерттеу.
2.7. Пән бойынша тақырыптық жоспар
Тақырып
|
Тақырыптардың атауы
|
Өткізілу түрі
|
Сағат
тар
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1
|
Медициналық биология мен генетика пәні және оның міндеті,негізгі даму кезеңдері
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
|
4
|
2
|
Тіршіліктің мәні мен тірі ағзалардың қасиеттері.Жасушалық деңгейдің типтері;
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
4
|
8
|
Биологиялық макромолекулалар.Тұқым қуалаушылық ақпараттың берілуі.
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
9
|
Жасушалық цикл.Митоз,Апоптоз
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
10
|
Цитогенетика негіздері
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
11
|
Көбею.Жыныс жасушалар.Мейоз.Гаметогенез
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
12
|
Молекулалық генетика негіздері.Жалпы генетика негіздері.
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
13
|
Мендель заңдары
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
14
|
Генетикалық заңдар
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
15
|
Медициналық генетика негіздері.Гендік және хромосомалық аурулар.
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
16
|
Адамның популяциялық генетикасының негіздері
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
17
|
Онтогенез.Ұрықтық дамудың жалпы заңдылықтары.Дамудың генетикалық негіздері.Постэмбрионалды онтогенез.Геронтология негіздері
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
18
|
Ағзалар жүйесінің эволюциясы.Филогенез.Антропогенез
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
19
|
Онтогенез.Ұрықтық дамудың жалпы заңдылықтары.Дамудың генетикалық негіздері.Постэмбрионалды онтогенез.Геронтология негіздері
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
20
|
Паразитизм биологиясы.Медициналық паразитология негіздері.
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
21
|
Медициналық протозоология
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
22
|
Медициналық гельминтология
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
23
|
Медициналық арахноэнтомология
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
24
|
Экология негіздері.Адам экологиясы
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
25
|
Адам және биосфера
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
26
|
Радиациялық биология.Радиобиологияның зерттеу обьектілері.Молекулярлы радиобиология.Жасуша радиобиологиясы.
|
Сабақ тақырыбы бойынша сұрақтарды талдаумен тест-бақылау; мини дәріс;
Кестелермен жұмыс жасау
|
2
|
|
Барлық сағаттар
|
|
40
|
2.8.Студенттің аудиториядан тыс өзіндік жұмысы (СӨЖ) бойынша тапсырмалар, олардың түрі, таратылуы және орындалған СӨЖ бағалау.
Студенттердің өзіндік жұмыстары (СӨЖ), аудиторлы жұмыспен бірге білім беру үрдісінің бір түрін құрайды, сонымен қатар, ғылыми, оқу және клиникалық біліктілігін арттырып, өз бетінше жұмыс жасау машықтарын қалыптастыруға арналған. Жаңа білім берулік парадигмаға сүйенсек, жұмысын алғаш бастаған маман фундаментальді білімді, кәсіптік біліктілік мен машықтанумен толық игеруі қажет
СӨЖ түрлері әртүрлі. Тақырыбты бөліп берген кезде студенттер әдістемелік нұсқаулар, қажетті әдебиет тізімі мен бағалау критеийлерімен танысады.
СӨЖ 5 деңгейін бар, оның негізіне орындаушылық пен шығармашылық үрдістердің бірлестігі алынған. (Ипатова М.А., 2004).
Бірінші деңгей СӨЖ – ақпараттың тікелей жеткізу (рефераттар).
Екінші деңгей – үлгі бойынша өзіндік жұмыс: дәрістер мәтініне сұрақтар қою, тест сұрақтарын құру. СӨЖдің бұл түрі тапсырманың жауабын табу үшін студенттердің ойлау қабілетіне бағытталған.
Үшінші деңгей – реконструктивті-өзіндік жұмыс, оларға ребустар, сөзжұмбақ, анкета, ситуациялық есебтерді құру жатады, яғни дайын затты жинақтау.
Төртінші деңгей – оқытушы берген қиын ситуациялық есебтерді шешу; іскерлік жұмыстарға дайындау.
Бесінші деңгей – шығармашылық (зерттеулік) өзіндік жұмыстар.
Кафедрада өзіндік жұмыс ретінде келесі тапсырмалар түрлері берілген:
Тұқым қуалаушылық аурулар жүйесі
Цитогенетика негіздері
Ұрықтық дамудың жалпы заңдылықтары
Презентация дайындау
Тест тапсырмаларын құрастыру
Тақырып бойынша глоссариий құрастыру.
Пәннің жұмыс бағдарламасының әр тақырыбы бойынша студенттерге қалауынша 6 тапсырма түрі беріледі. Студенттер бір тапсырманы 2-3 адамнан бірлесіп орындауына немесе бір өзі ғана орындауына болады. Студенттер көмегіне кафедрада СӨЖ орындалуы бойынша әдістемелік нұсқаулар құралған. СӨЖ тапсырмаларын барынша дұрыс бағалау үшін арнайы баллдық бағалау критерийлері құрастырылған, олар силлабусқа енгізілген.
«Егде және қарт жастағы адамдарға паллиативті көмек көрсету» Элективті модулі бойынша студенттің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар.
№
|
СӨЖ тақырыптары
|
Өткізу формасы
|
Еңбегі акад. Сағ бойынша
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1.
| Тұқым қуалайтын аурулар және олардың белгілері |
Реферат дайындау.Презентация жасау
|
3
|
2.
|
Цитогенетика негіздері
|
Реферат дайындау.Презентация жасау
|
3
|
3
|
Мейоз және митоз сатылары
|
Реферат дайындау.Презентация жасау
|
3
|
4
|
Гендік және хромосомалық аурулар.Тұқым қуалайтын ауруларды диагностикалау
|
Реферат дайындау.Презентация жасау
|
3
|
5
|
Ұрықтық дамудың жалпы заңдылықтары
|
Реферат дайындау.Презентация жасау
|
3
|
6.
|
Медициналық паразитология мәселелері
|
Реферат дайындау.Презентация жасау
|
3
|
7.
|
Адамның репродукциясының ерекшеліктері
|
Реферат дайындау.Презентация жасау
|
3
|
8.
|
Жасушалық деңгейдің типтері.Жасушалық деңгейдің функционалдық құрылымдық ұйымдасу деңгейі.
|
Реферат дайындау.Презентация жасау
|
3
|
9.
|
Молекулалық генетика негіздері
|
Реферат дайындау.Презентация жасау
|
3
|
10.
|
Радиобиологияның зерттеу обьектілері
|
Реферат дайындау.Презентация жасау
|
3
|
|
Барлық сағаттар
|
|
30
|
Әрбір студент 1 өзіндік жұмыс орындауы қажет
2.9. Ұсынылған әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер:
1.Молекулалық биология және генетика Әбилоев С.А.-Шымкент,2010-386бет
2.Радиобиология-Тұңғышбаева З.Б –Алматы,2007-144бет
Қосымшаәдебиеттер:
1. Биология.Учебник под редакцией В.Н.Ярыгина М..,Высшая школа 2004г.,Биология и общая генетика.Учебник.Пехов А.П.М., 2006
2.10.Жабдықтар және қамтамасыздандыру
Жабдықтар: компьютерлер,ноутбуктар, мультимедийлік проекторлар. Қамтамасыздандыру мультимедийлік дәрістер, тесттік тапсырмалардың және ситуациялық есептердің комплектері, электрокардиограмма жинағы.
2.11. Білім мен құзіретті бақылау формалары
Бақылау жұмыстары : семетрде 6 жұмыс
СӨЖ: жеке және топтық тапсырмалар СӨЖ ұйымдастыру технологиясына байланысты (реферат,презентация,эссе,жобаны қорғау т.б тапсырмалар жобалық зерттеу сипатында)
Бақылау тапсырмалар
№
|
Тақырып
|
Бақылау түрі
|
Апта
|
Бағалануы
|
1
|
Жасушалық цикл.Митоз,Апоптоз
|
Ауызша
|
1
|
5
|
2
|
Цитогенетика негіздері
|
Ауызша
|
2
|
5
|
3
|
Ағзалар жүйесінің эволюциясы.Филогенез.Антропогенез
|
Ауызша
|
3
|
5
|
4
|
Көбею.Жыныс жасушалар.Мейоз.Гаметогенез
|
Ауызша
|
5
|
5
|
5
|
Экология негіздері.Адам экологиясы
|
Ауызша
|
7
|
5
|
6
|
Онтогенез.Ұрықтық дамудың жалпы заңдылықтары
|
Ауызша
|
14
|
5
|
|
Барлығы
|
|
|
30
|
Ауызша сұрау – максималды сандық баллмен 5 (үздік) бағаланады
Критерийлер
|
2
|
3
|
4
|
5
|
Тақырыпты ашу
|
тақырыпты ашпады, жауап бергенде қателіктер жіберді
|
тақырыпты толық ашпады, жуап бергенде қателіктер жіберді
|
оқу материалының аясындағы сұрақ бойынша тақырыпты ашты
|
тақырыпты толық ашты, қосымша дереккөздердегі мәліметтермен сұрақ бойынша тереі білімін көрсетті
|
Презентацияны бағалау өлшемі
Материалды баяндауы
|
3
|
4
|
5
|
Слайдтарбезендіру
|
Көптүстілігі материалды қабылдауды ыдыратып, қиындатады
|
Бір-бірімен үйлеспейтін түстерді қолдануы
|
Бір слайдта үш түрден артық қолданбау
|
Слайдтардың саны
|
Слайдтар көп, оның кейбіреуінде ақпарат аз
|
Ақпаратты тым көп ,слайдтардың саны аз
|
7-10ақпараттыслайдтар
|
Слайдтардың мағыналығы мен көрнекілігі
|
Материал оқутышының көмегімен баяндалды,бірақ тақырып ашып көрсетілмеді
|
Материал оқутушының кеңесінен кейін баяндалды ,тақырып толық ашып көрсетілмеді
|
Материалды өзі баяндады,тақырып толық ашып көрсетелді
|
Студенттің өзіндік жұмысын бағалау критерийлері
максималды сандық баллмен 5 (үздік) бағаланады
Рефератты бағалау критерийлері
Сапа өлшемі
|
3
|
4
|
5
|
Рефераттың тақырыбына және қойылған міндеттеріне мазмұнының сай келуі
|
Рефераттың мазмұны тақырыпқа толық сай келмейді
|
Рефераттың мазмұны тақырыпқа және қойылған мәселелерге сәйкес келеді
|
Рефераттың мазмұны тақырыпқа және қойылған мәселелерге толық сәйкес келеді
|
Тақырыпты ашу және дереккөздерді пайдалану толықтығы
|
Тақырыптолықсайашылмаған,
|
Тақырып жеткіліксіз көрсетілген,негізгі әдеби дерекнамалардың бәрі қолданмаған
|
Тақырып толық ашып көрсетелген,замануи әдебиеттер жеткілікті қоданылған
|
Реферат материалдарын және қорытындыларды жинақтау
|
Мәліметжалпыланған,біраққорытындыларжоқ
|
Мәлімет жалпыланған,қорытындылар бар,бірақ толық емес.
|
Мәлімет жалпыланған ,анық және толық қорытындылар жасалған.
|
Қойылатын талаптарға рефератты ресімдеудің сай келуі
|
Рефератты дайындауға қойылған негізгі талаптар сақталмаған
|
Рефераттың дайындалуы қойылған негізгі талаптарға толық сәйкес келеді
|
Рефераттың дайындалуы қойылған негізгі талаптарға толық сәйкес келеді
|
Реферат жазу кезіндегі титуль парағын әсемдеу
Титуль парағы
«Мейірбике» колледжі
КАФЕДРА _______________________________________
Реферат
ТАҚЫРЫБЫ: ______________________________________________
Студент __________________________________
Курс ____________________________________________
Топ __________________________________________
Оқытушы _____________________________________
Ақтау, 200__-200__ оқу жылы
|
Достарыңызбен бөлісу: |
