Жалпы білім беретін мектебінің 9-11 сынып оқушыларына арналған қазақ тілінен диктант жинағы
жүктеу/скачать 188,63 Kb.
|
9-11 сынып оқушыларына арналған диктанттар жинағы
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 Аса білімді адам
| Ескерту диктанты барлық сыныптарда өткізіледі. Мұғалім жазылатын мәтінді дауыстап оқиды. Оқушылар түсініксіз жерін бір-біріне сұрақ қою арқылы қайталап, естеріне түсіреді. Сөйтіп, қиын сөздердің қалай жазылатынын барлық оқушылардың қатысуымен анықталады.
Оқушылардың сауаттылығын есепке алып, білімін , бағалау үшін оқу жылының әрбір тоқсанында бакылау диктанттары жүргізіледі. Ондағы сөз саны мынадай өлшемде белгіленеді. 5-сынып үшін 90-100 сөз; 6-сыньш үшін 100-100 сөз; 7-сынып үшін 110-120 сөз; 8-сынып үшін 120-150 сөз; 9-сынып үшін 150-170 сөз; 10-сынып үшін 170-180 сөз; 11-сынып үшін 190-210 сөз. Диктант мәтінінде әрбір өтілген ережеге байланысты кем дегенде 2-3 орфографиялық және тыныс белгілерінің объектілері болуы тиіс. Бір диктант құрамында ұшырасатын орфографиялық және тыныс белгілерінің саны мынадай өлшемнен аспауы тиіс. 5 - сынын үшін - әр түрлі орфограмма саны 12, тыныс белгісі 2/3; 6 - сынып үшін -әр түрлі орфограмма саны 16, тыныс белгісі 3/4; 7 - сынып үшін -әр түрлі орфограмма саны 20, тыныс белгісі 4/5; 8 - сынып ушін -әр түрлі орфограмма саны 24, тыныс белгісі 10; 9 - сынып үшін -әр түрлі орфограмма саны 24, тыныс белгісі 15; 10-11 сыныптар үшін- әр түрлі орфограмма саны 26, тыныс белгісі 18-ден аспау керек. Оқушылардың жұмысын бағаларда мұғалім мыналарды басшылыққа алады: диктанттағы орфографиялық және тыныс белгілік қателері жеке есептелінеді де, жалпы бір баға қойылады. “5” деген баға қатесі жоқ немесе орфографиялық жеңіл 1 қатеге немесе тыныс белгісінен жеңіл 1 қатесі бар диктанттарға қойылады. 0/0, 1/0, 0/1. “4” деген баға емледен 3, тыныс белгісінен 3 қатесі бар, немесе емледен 2, тыныс белгісінен 4 қатесі бар, емледен 1, тыныс белгісінен 5 қатесі бар диктанттарға қойылады. 3/3, 2/4, 1/5. “3” деген баға емледен 6, тыныс белгісінен 5 қатесі бар, немесе емледен 5, тыныс белгісінен 6 қатесі бар, немесе емледен 3, тыныс белгісінен 8 қатесі бар диктанттарға қойылады. 6/5, 5/6, 3/8. “2” деген баға емледен 9, тыныс белгісінен 5 қатесі бар, немесе емледен 8, тыныс белгісінен 9 қатесі бар диктанттарға қойылады. 9/5, 8/9. “1” деген баға қате саны “2” деген бағаға көрсетілген мөлшерден асып кеткен диктанттарға қойылады. Диктант мәтініне байланысты мұғалімдер мынаны ескеруі керек: 1.Қажет болған жағдайда мәтін мазмұны жөнінде қысқаша мәлімет беру; 2.Сөйлемдердің құрылысы мен тыныс белгілерін, оқылу интонациясын ескеру; 3.Жай сөйлем, құрмалас сөйлемдердің қандай түрлерінің барын анықтау, ондағы екпін, тыныс белгілеріне көңіл бөлу; Егер диктант мәтінінде дұрыс жазылуы оқушыларға бұрын түсіндірілмеген қиын сөздер кездессе, онда олар тақтаға жазылады. Мұғалім мәтінді әуелі мәнерлеп оқып жаздырады. Соңғы сөйлем жазылып болған соң, диктант мәтіні толық қайта оқылады. Соңында мұғалімнің рұқсаты бойынша оқушылар өз жұмыстарын қосымша тексере алады. Диктант мәтінін таза қағазға көшіруге рұқсат етілмейді. Ескерту: бағалау кезінде қателердің қайталануына назар аудару керек. Егер бір қате бір сөздің құрамында немесе түбірлес сөздердің түбірінде қайталанса, бір қатеге саналады. Бір ережеге жататын қателер біртекті болып есептеледі. Алғашқы біртекті үш қате біреуге саналады да, келесі осындай қате жеке қате болып есептелінеді. Диктант мәтінінде 5-тен артық түзету болса, бағасы 1 балға кемиді. 3 және одан артық түзетулер кездескен жагдайда үздік бага қойылмайды. Сонымен бірге тасымалдауда, автор сөзін берудегі тыныс белгілерде жіберілген қателер түзетілгенімен, қатеге саналмайды. Грамматикалық тапсырма берілген жағдайда, баға: біріншісі сауаттылығына, екіншісі грамматикалық тапсырмаға қойылады. Қазақ әдебиеті тарихында ұлы Абайдың орны қандай болса, қазақ тіл білімі тарихында Ахмет Байтұрсыновтың да орны сондай. А.Байтұрсыновтың артында қалдырған бай мұрасына қарағанда, оны жоғары оқу орнын бітірген адам ден ойлауға болады. Шындығында, ол екі-ақ оқу орнында оқыған. Бірі- Торғайдагы екі кластық орыс-қазақ училищесі. Екіншісі- Орынбордағы мұғалімдер дайындайтын қазақ мектебі. Еңбек жолын ауыл мектебінде мұғалім болып бастайды. Ол қазақ балаларының өз тілінде сауат ашуына арнап тұңғыш әліппе жазады. Оны 1912 жылы Орынбор қаласында бастырып шығарады. Осыдан кейін қазақ тілін мектепте пән ретінде оқытуды қолға алып, оқулық жазуға кіріседі. 1915 жылы “Тіл құрал” деп аталатын оқулығы жарық көрді. жүктеу/скачать 188,63 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|